نسخه ای طلایی برای افرادی که از کمردرد رنج می برند

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، در اکثر کشورهای دنیا ۶۵ تا ۸۰ درصد مردم در طول زندگی مبتلا به کمر درد می‌شوند. به عبارت دیگر تمام مردم حداقل یکبار کمردرد را در طول عمر خود تجربه می‌کنند.

شیوع این بیماری در جوامع مختلف متفاوت بوده و از ۷ تا ۳۷ درصد متغیر است.شایع‌ترین علت کمردرد در جوامع مختلف فتق دیسک است که بیش از ۹۰ درصد علل کمردردها را تشکیل می‌دهد. فتق دیسک عمدتا در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد که البته در سنین بالاتر نیز ممکن است دیده شود.

دیسک‌های بین‌مهره‌ای در کل یک چهارم طول ستون فقرات را تشکیل می‌دهند. دیسک‌ها در ناحیه گردن و کمر که حرکت بیشتری دارند، ضخیم‌تر هستند.

دیسک‌ها در افراد جوان حرکت آسان مهره‌های استخوانی را بر روی یکدیگر امکان‌پذیر می‌کنند.

بیماران مبتلا به فتق دیسک معمولا با شکایت از کمردرد ناگهانی که به سمت باسن و ران و ساق یک پا تیر می‌کشد، مراجعه می‌کنند. شایع‌ترین سطوح درگیری دیسک بین مهره‌های۴ L و۵ L و بین مهره‌های۵ L و۱ S است که وقتی فتق دیسک به نواحی مرکزی کشیده شود، ممکن است بیش از یک ریشه عصبی گرفتار شود.

با فتق‌های بزرگ، ناحیه دم اسبی نیز درگیر شده و در این حالت، ضعف حرکتی هر دو اندام تحتانی به وجود می‌آید که در این صورت احتمال می‌رود مثانه و روده نیز فلج شوند. درد ناشی از درگیری۵ L از ناحیه کمر به سرین،‌ ناحیه خلفی خارجی ران و خلفی خارجی ساق انتشار یافته، از روی قوزک خارجی پا به انگشت اول و گاهی انگشت‌های اول و دوم امتداد می‌یابد و باعث ایجاد ضعف در خم شدن پا به سمت بالا می‌شود.

برای بررسی بیشتر علت کمردرد، بیمار را در وضعیت طاقباز خوابانیده، سپس با بلندکردن مستقیم پای بیمار و خم‌کردن مفصل، درد خود  را در محدوده ۲۰ تا ۳۰ درجه نشان می‌دهد، در حالی که مقدار طبیعی در حد ۸۰ یا ۹۰ درجه است. در بیماران مبتلا به درد حاد کمر معاینه عصبی اندام تحتانی طبیعی است، زیرا در این بیماران درگیری ریشه‌های عصبی وجود ندارد.همچنین برای بررسی ریشه‌های عصبی ۵ L و۱ S می‌توان از بیمار خواست که با پای برهنه روی پنجه و پاشنه راه برود.

عدم توانایی راه رفتن روی پنجه و پاشنه به ترتیب موید درگیری۱ S و۵ L است. بنابراین، با انجام معاینه کامل بالینی می‌توان کمردرد دیسکی را از سایر علل ایجادکننده کمردرد (۵ تا ۱۰ درصد باقیمانده) افتراق داد. ویژگی‌های سیاتیک‌های غیردیسکی یا ثانویه، شروع خود به خودی و غالبا بدون سابقه دیسکوپاتی مکانیکی است.

در این موارد درد همیشگی است، سیر پیشرونده دارد و با خواب و استراحت بهبود نمی‌یابد و همچنین پاسخ مناسبی به درمان‌های طبی وجود ندارد و ممکن است به همراه کمردرد شواهدی دال بر عفونت از قبیل بست، علائم سیستمیک مثل تغییر وضعیت عمومی، کاهش وزن، لاغری، کم‌خونی و افزایش کلسیم دیده شود.شناسایی موارد مطرح شده در تعیین ایتولوژی کمردرد بسیار کمک‌کننده است.

علل ایجاد کننده سیاتیک‌های ثانویه عبارتند از: درد سیاتیکی و کمردردهای ناشی از تومورها، عفونت‌ها، بیماری‌های متابولیک و درگیری مفاصل. در نهایت می‌توان برای تشخیص از آزمایش‌هاي تکمیلی شامل CBC، ESR، و گرافی‌های ستون فقرات، سي تي اسکن، MRI و EMG استفاده کرد. در طب نوین جهت درمان کمردرد از انواع و اقسام روش‌های زیر استفاده می‌شود: استراحت مطلق و نسبی، داروها، تزریقات موضعی، سرما درمانی، گرما درمانی، ماساژ، کایروپراتیک و درمان‌های امروزی مثل مدرسه کمردرد، سایکوتراپی و جراحی.

در مجموع در کمتر از دو درصد موارد فتق دیسک، انجام عمل جراحی ضروری تشخیص داده می‌شود. بهبود بیشتر بیماران با درمان غیرجراحی، در حد بازگشت به فعالیت اولیه است ولی گاهی امکان عود علائم با فشار یا کار سنگین وجود دارد.در طب سنتی اسلامی از این بیماری با عنوان عرق‌النساء یاد می‌شود. از قول شیخ‌الرئیس ابوعلی‌سینا آمده است: عرق‌النساء قسمتی از درد مفاصل است که از مفصل باسن شروع و از پشت ران به پایین انتشار می‌یابد و هرچه مدت زمان درگیری بیشتر باشد، انتشار بیشتری به سمت پایین دارد. حتی ممکن است انگشتان پا را در بر گیرد و باعث لاغری پای درگیر شده شود که این امر بستگی به کم و زیادی ماده نیز دارد.

آنچه که در تشخیص و درمان بیماری عرق‌النساء مهم است، شناخت مزاج بیمار است... اگر عرق‌النساء از ماده خلط خونی به وجود آمده باشد، ممکن است جای درد سرخ رنگ باشد که درد مفاصل در طول انتشار می‌یابد. همچنین تپش و احساس سنگینی از علائم این خلط است که با «فصد» فورا تسکین پیدا می‌کند. چنانچه در لمس کردن جای درد، حرارت شدید حس شد و درد به طرف سطح پوست انتشار داشت و با سرد شدن تسکین یافت، ماده تولیدکننده عرق‌النساء ماده صفرایی است.

اگر ماده به وجود آورنده درد، خلط بلغمی باشد، رنگ جای به درد آمده تغییر نمی‌کند و یا طوسی رنگ می‌شود. حالت التهابی کم و همیشگی و درد در پهنا شدت می‌یابد. اگر ماده سبب درد، خلط سودایی باشد، درد مخفی است و کمتر انتشار می‌یابد.

جای درد سفت و خشک است و رنگ جای به درد آمده روشن نیست... در درمان بیماران در صورتی که پیوست داشته باشند، باید پیوست آنان برطرف شود به همین خاطر می‌توان از زیتون، انجیر، خاکشیر با آب گرم، بادکش گرم شکم و یا در نهایت از سنا و گل سرخ استفاده کرد.

در تمام بیماران جهت تسکین درد و نرم کردن و رفع اسپاسم می‌توان از ترکیب روغن بادام تلخ و اسانس نعناع برای ماساژ دادن کمر استفاده کرد.

در بیماران گرم مزاج به خصوص صفراوی‌ها و همچنین در سودایی مزاج‌ها بعد از قراردادن منضج برای بیمار (که معمولا از ترکیب عسل، سرکه و عرق نعناع ساخته می‌شود)، درمان به وسیله حجامت عام و ساکرال به مدت ۳ تا ۷ روز انجام می‌شود و همچنین می‌توان از بادکش گرم سیاتیک نیز استفاده کرد و در مراحل انتهایی از «فصد» نیز بهره گرفت. در ضمن بیماران بلغمی و سودایی باید از مصرف سردی‌ها پرهیز کنند. در بیماران بلغمی ماساژ با روغن بادام تلخ و اسانس نعناع مؤثر بوده است.

باید به این نکته اشاره کرد که بیماران مبتلا به عرق‌النساء برای مداوای خود باید کاملا دقیق و با نظر پزشک عمل كنند.

که با حوصله و استمرار در مصرف داروهای مربوطه و خصوصا حفظ آرامش و پرهیز از اضطراب و ناراحتی‌هاي روحی قابل درمان است.

برخی از مهم‌ترین نسخه‌هاي درمانی این بیماری به روش طب سنتی عبارتند از :
 استفاده از جوشانده سیاهدانه یا پودر شده آن که با عسل مخلوط شده باشد به صورت خوراکی طی دوره ای دو ماهه بسیار مفید است.

خوردن روزانه یک قاشق مرباخوری اسفند تمیز در دو نوبت صبح و عصر در بهبود دردهای سیاتیکی اثر زیادی دارد.

توصیه مي‌شود افراد مبتلا به دردهای سیاتیکی، روزانه 30 گرم گل بابونه خشک را در يك لیتر آب دم کرده و طی 3 وعده، میل نمایند.

یکصد گرم سورنجان خشک را نرم کرده، داخل کپسول‌هاي پانصد گرمی ریخته، روزی دوکپسول میل شود.

مصرف سیر پخته یا بو داده همراه کمی انجیر و مغز گردوی تازه، دردهای سیاتیکی و کمردردهای ناشی از غلبه سردی را بهبود مي‌بخشد.

خوردن روزانه چند عدد خرما و همچنین مالیدن مخلوطی از خرمای بدون هسته و دنبه و زنجبیل، و کمی روغن کنجد به موضع درد و بستن آن روی ناحیه کمر، در تسکین درد بسیار موثر است.

یکی از بهترین گیاهان دارویی که به سرعت دردهای سیاتیکی را آرام مي‌کند، اکلیل کوهی است. طرز استفاده از این گیاه دارویی به این شکل است که دویست گرم برگ‌های خشک اکلیل کوهی را پودر کرده، در عسل خمیر نموده و روزانه يك قاشق مرباخوری میل شود. همچنین مي‌توان از حمام دارویی اکلیل استفاده کرد به این صورت که یکصد گرم از این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده و داخل آب وان حمام ریخته، به مدت نیم ساعت در آن دراز بکشید.

از دیگر نسخه‌هاي شفابخش در درمان کمر درد و دردهای سیاتیکی، مرهم گندگن مي‌باشد. طرز تهیه این مرهم به قرار ذیل است:

بیست گرم پوست گندگن را پودر کرده در پنج گرم جوهر این گیاه مخلوط مي‌نماییم و در پارچه نمناکی ریخته، سپس یکصد گرم مغز بادام تلخ رنده شده را به آن اضافه کرده و پارچه را فشار دهید تا روغن خارج شود، حال روغن صاف شده را به محل درد مالیده، تفاله را هم با کمی پودر زنجبیل روی موضع درد ببندید.

استفاده از مرهم لاله سرنگون نیز در درمان دردهای سیاتیکی مؤثر است. برای تهیه این مرهم، ابتدا 50 گرم دنبه گوسفند را که به ملایمت با حرارت ذوب شده باشد، به آن افزوده و خوب به هم مي‌زنیم و سپس کمی روغن کنجد به آن اضافه کرده، هر بار کمی از این مرهم را روی کمر گذاشته با پارچه نازکی ببندید.

 از دیگر داروهای مؤثر در درمان دردهای سیاتیکی، ترب سیاه است که مي‌توان آب آن را میل نمود و تفاله اش را روی موضع درد بست.

استفاده از قرص سورنجان با ترکیب و فرمول خاص که شامل 20 گرم سورنجان، 10 گرم بوزیدان، 10 گرم میخک، 10 گرم زنجبیل و 10 گرم گل زوفا مي‌باشد و در عسل خمیر شده به صورت قرص مصرف مي‌شود، از قویترین راه‌هاي درمان کمردرد و پادرد‌هاي سیاتیکی است.

به عنوان آخرین تجویز و شاید مهم‌ترین درمان دردهای کمر و سیاتیک، مجددا تاکید مي‌شود پرهیز از استرس‌های روحی و مصرف آرام بخش‌های گیاهی مثل بادرنجبویه، اسطخدوس و بابونه در تسکین این نوع دردها و کوتاه نمودن طول درمان بسیار موثر و مفید است.