یکی از بهترین شهاب باران‌ها؛
"بارش شهابی جوزایی" به اوج فعالیت‌های خود می‌رسد
عبور شهاب‌ها از آسمان و رصد آن همیشه برای ما ساکنان زمین دارای جذابیت‌های فراوانی است که یکی از این بارشهای مربوط به صورت فلکی جوزا است که روز شنبه به اوج فعالیت‌های خود می‌رسد.
بابک مشمولی کار‌شناس نجوم در گفتگو با خبرنگار گروه فناوری‌های نوین باشگاه خبرنگاران گفت: نور کوچک و زیبایی که در لحظه عبور شهاب از آسمان به چشم می‌خورد اکثر علاقمندان را راهی نواحی به دور از آلودگی نوری برای رصد و عکاسی از آن می‌کند.
بارش شهابی چیست؟
هنگامی که گروهی از شهاب‌ها در آسمان دیده می‌شوند آن را بارش شهابی، شهاب باران یا رگبار شهابی می‌گویند
بیشتر شهاب‌هایی که در آسمان دیده می‌شوند از نقطه خاصی در فضا نمی‌آیند، بلکه از ذرات ریز بین ستاره‌ای به وجود آمده و به طور پراکنده در فضا پخش شده‌اند. رصد اینگونه شهاب‌ها کاملا تصادفی است و زمان وقوع آن‌ها نیز قابل پیش بینی نیست.
زمانی که زمین ار میان توده‌ای از ذرات فضایی عبور کند، بارش شهابی رخ می‌دهد و چون در اثر این عبور ذرات زیادی با جو زمین برخورد می‌کنند، در زمانی کوتاه، تعداد زیادی شهاب قابل مشاهده است.
این ذرات در مدارهای موازی و نزدیک به هم دور خورشید می‌گردند و با عبور زمین از میان آن‌ها و برخورد آن‌ها با جو زمین، ما تصور می‌کنیم که آن‌ها از یک نقطه سرچشمه می‌گیرند. این نقطه را کانون بارش یا نقطه نور باران می‌نامند.
نامگذاری شهاب باران‌ها بر اساس مکان کانونی آن‌ها صورت می‌گیرد. به عنوان مثال: شهاب باران اسدی، بارش شهابی برساوشی و...
شروع بارش، زمان ورود زمین به توده ذرات، اوج بارش، زمان رسیدن زمین به بخش متراکم شهاب‌ها و زمان پایان بارش هم هنگام خروج زمین از توده ذرات است.
در هر سال چندین بارش شهابی رخ می‌دهد که هر کدام در قسمت خاصی اتفاق می‌افتد.
منشا بارشهای شهابی
منشاء بسیاری از بارشهای شهابی، دنباله دار‌ها هستند. این صخره‌های یخی با حرکت خود ذرات ریزی به جا می‌گذارند. با نزدیک شدن دنباله دار به خورشید تعداد ذرات به جا مانده افزایش می‌یابد. بنابراین مدار دنباله دار مملو از ذراتی می‌شود که با همان سرعت دنباله دار و تقریبا «در همان مدار به دور خورشید می‌گردند.
به دلیل حرکت متناوب زمین به دور خورشید، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیکی مدار دنباله دار می‌رسد و با برخورد به این ذرات بارش شهابی رخ می‌دهد.
بارشهای شهابی هر سال تکرار می‌شوند. مثلا، هر سال در بیستم مرداد، زمین از میان توده‌ای از ذرات، که از دنباله دار سویفت-تاتل به جای مانده عبور می‌کند و بارش شهابی بر ساوشی رخ می‌دهد. بارش برساوشی زیبا‌ترین و غنی‌ترین بارش شهابی است.
بارش جوزایی چیست؟
بارش شهابی جوزایی یکی از بزرگ‌ترین بارشهای شهابی سالانه‌است که کانون بارش آن در صورت فلکی جوزا می‌باشد و از زمانی که بشر آن را شناخته همیشه جز چند بارش شهابی بزرگ سال بوده و معمولاً بزرگ‌ترین بارش شهابی سال محسوب می‌شود که دلیل اصلی رخ دادن این بارش شهابی باقی مانده‌های یک سیارک است.
این بارش در روز شنبه ۲۳ آذر به اوج بارش خود می‌رسد تعداد شهاب‌هایی که در هر ساعت از آسمان عبور می‌کنند به ۱۲۰ شهاب در ساعت هم می‌رسید و چون هر یک سال و نیم یکبار این سیارک از کنار زمین عبور می‌کند میزان شهاب‌های آن کاهش نمی‌یابد.
بارش شهابی جوزایی از معدود بارشهای شهابی است که منشأشان دنباله دار‌ها نیست و سیّارک است. منشا این بارش سیّارک ۱۹۸۳TB یا فایتون ۳۲۰۰ است و شهاب‌های این بارش قطر زیادی دارند و به همین دلیل در این بارش شهاب‌های روشن زیادی را در خود جای داده که در منجمان به آن‌ها آذرگوی می‌گویند و میانگین سرعت شهاب‌های آن به حدود ۳۵ کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد که برای یک بارش شهابی بزرگ سرعت کمی به شمار می‌آیدمحسوب می‌شود.
بارش شهابی چگونه رخ می‌هد؟
هر‌گاه یک دنباله دار یا سیارک از جایی عبور می‌کند ذرات بخارشده سطحی آن٬ از آن جداشده ودر مسیر عبور آن در فضاباقی می‌مانند و نگاهی که سیارهٔ زمین از میان آن توده‌‌ها و ذرات معلق در فضا که از عبور کند این ذرات هنگام ورود به جو زمین به دلیل سرعت زیاد اثر این برخورد انفجار ی رخ می‌دهد که نور آن توسط ما ناظران زمینی قابل رصد است که به آن شهاب می‌گوییم.
چگونه صورت فلکی جوزا را درآسمان بیابیم؟
صورت فلکی دوپیکر یا جوزا یکی از صورت‌های فلکی منطقةالبروج است که در این شب‌های در قسمت شرقی آسمان قابل مشاهده ست و یکی از صورت فلکی‌های زمستانه است. این صورت فلکی در همسایگی صورت فلکی جبار رار دارد.
همچین صورت فلکی‌های ارابه‌ران و شلیاق یا چنگ از شمال و صورت فلکی‌های سگ کوچک و تکشاخ از جنوب صورت فلکی جوزا را محاصره کرده است که با استفاده از همین صورت‌های فلکی می‌توان آن را به خوبی رصد کرد.
چند نوع شهاب وجود دارد؟
شهاب‌های آسمان به دودسته تقسیم می‌شوند دسته اول شهاب‌های پراکنده هستند که در جهت‌های مختلفی در آسمان دیده می‌شوندو به صورت منظم از این جهت شروع به حرکت نمی‌کنند و تعداد آن‌ها در یک شب عادی کمتر از ۶ عدد در هر ساعت است ودسته دوم شهاب‌هایی هستند که دارای نظم بوده ودر شب‌های خاصی از سال رخ می‌دهند و این شهاب‌ها با نام بارش شهابی شناخته می‌شوند.
چرا تعداد شهاب‌های بارشهای شهابی با هم متفاوت است؟
هرچه زمین به توده شهابی نزدیک‌تر باشد و یا به تازگی دنباله داری از آن مکان عبور کرده باشد شدت بارش شهابی شدید‌تر است وما می‌توانیم شاهد عبور شهاب‌های بیشتر وپرنورتری در آسمان تاریک باشیم و همچنین بر خلاف آن هر چه زمین از فاصله بیشتری از مکان عبور دنباله دار عبور کند یا مدت زمان بسیار دوری دنباله دار از آنجا عبور کرده باشد شدت بارش کمتر خواهد بود.
زمانی که تعداد شهاب‌های یک بارش بخصوص، در یک بازه زمانی مشخص به بیشترین تعداد خود برسد یعنی تعداد آن در چند شب یا چند ساعت اخیر کم بوده و در یک شب و یا ساعت مشخص تعدادش افزایش می‌یابد به آن اوج بارش شهابی می‌گویند که بعد از گذر این زمان تعداد بارش حداکثر می‌رسد.
شهاب‌ها چه زمان پر نور‌تر هستند؟
شهاب‌هایی که در آسمان صبحگاهی دیده می‌شوند دارای سرعت‌های بالاتری هستند به همین دلیل زمانی که به زمین نزدیک می‌شوند با سرعت زمین در مدارش جمع شده و دمای بالایی را تولید می‌کنند در نتیجه نور شهاب‌های دیده شده در صبح به طور قابل توجهی آبی‌تر از نور شهاب‌هایی است که نیمه شب دیده می‌شوند.
چگونه زمان و تعداد شهاب‌های یک بارش شهابی معین می‌شود؟
محل قرار گیری توده‌های غبار در فضا تقریبا» ثابت است به همین دلیل زمین در زمان‌های خاص و تاریخ مشخصی به آن مکان‌ها می‌رسد و ما می‌توانیم برای مشاهده آن‌ها فهرست دقیقی از بارشهای شهابی را تهیه کنیم و با پارام‌تر ZHR می‌توانیم تعداد شهاب‌های آن را در یک ساعت مشخص کنیم
ویژگی‌های بارشهای شهابی
هر بارش شهابی در ناحیه مشخصی از آسمان در مسیری موازی اتفاق می‌افتد که به این محل کانون بارش می‌گویند و با وجود اینکه جهت حرکت شهاب‌ها متفاوت است ولی اگر مسیر آن‌ها را امتداد دهیم همگی از یک نقطه که همان کانون بارش است می‌رسند و گاهی اوقات در یک شب دو یا چند بارش همزمان فعالیت خود را آغاز می‌کنند بارشهای شهابی از هر مکان آسمان که شروع یه فعالیت کنند. جایگاه یکی از صورت فلکی‌ها است که آن بارش شهابی را با نام همان صورت فلکی معرفی می‌کنند: مانند بارش شهابی برساوشی، تکشاخ، جوزایی
شرایط رصدی مناسب
یکی از شرایط مناسب برای رصد شهاب از آسمان قرار گیری در مکانی کاملا تاریک با افقی باز است این مکان تاریک باید حداقل قدری حدود5/6 درجه باشد برای رصدهرچه مکان تاریک‌تر باشد شهاب هاب بیشتری را می‌توانید در هنگام عبور رصد کنید و رصد را از زمانی شروع کنید که ارتفاع کانون بارش حداقل ۱۵ درجه باشد.
انتهای پیام/
