سیاستمداران غربی از دموکراسی سوء استفاده می‌کنند

خبرنگار خبرگزاری تسنیم با ریفات لنزین؛ شرق شناس و اسلام شناس و استاد دانشگاه  و مدیر جمعیت مسیحیان و مسلمانان سوئیس گفتگویی انجام داد  که متن آن در ادامه می آید:

تسنیم: با توجه به تحولات اخیر در جهان اسلام در کشورهایی همچون مصر و تونس؛ و نیز بحران سوریه، به نظر شما نقش اسلام شناسان و نشست هایی از این قبیل در کمک حل و فصل بحران های پیش روی منطقه چگونه تعریف می شود؟

ریفات لنزین: این موضوع بسیاری پیچیده ای است. به نظرم بحران کنونی در خاورمیانه ارتباطی با اسلام ندارد، و موضوع بیشتر سیاسی و درگیری قدرت است. همچنین بخشی از مسئله مربوط به جهانی شدن است چرا که در اروپا نیز شاهد بحران هستیم و یک بحران اقتصادی جدی در اروپا دامنگیر مردمی شده است که در حال فقیر شدن هستند. به نظرم این موضوعات را نباید با مذهب ارتباط داد. اما زمانی که جوامع با یکدیگر ارتباط محدود دارند و فرصت گفتگو و دیالوگ وجود ندارد یافتن راه حل برای مشکلات سخت تر می شود. این وضع برای خاورمیانه نیز مصداق دارد. برخی مسائل همچنین ریشه در تاریخ معاصر منطقه از جمله تحمیل استعمار غرب از سوی قدرت های غربی دارد.

تسنیم: درباره حرکات و اقدامات خشن و تروریستی که در منطقه به خصوص در سوریه تحت نام های مختلف و به نام دین انجام می شود گفتگوی ادیان چگونه می تواند به رفع خشونت ها کمک کند؟

ریفات لنزین: جامعه سوریه وضعیت سیاسی اقتصادی و فرهنگی خاصی دارد. در سوریه چند فرهنگی و چندمذهبی از قدیم الایم حاکم بوده است. اما پس از بحرانی شدن شرایط مردم مجبور به پناهنده شدن و حتی ترک سرزمین خود شده اند.  مسئله ای که وجود دارد شرایط آشوب زده سوریه است. بدان معنا که واقعا مشخص نیست چه گروه هایی با چه گروه هایی درحال نبرد هستند. از سوی دیگر اقلیت مسیحی سوری ها دارای قدرت نظامی خاصی برای دفاع از خود نیستند، اما همه مردم سوریه رنج می بردند و این مختص پیروان دین و مذهب خاصی نیست و در این شرایط کار سخت و پیچیده می شود.

تسنیم: طی سال های اخیر جریان موسوم به اسلام هراسی  ازیک سو و گروه های راست افراطی تقویت شده است، شما این مسئله را برای آینده جامعه اروپا چگونه ارزیابی می کنید؟

ریفات لنزین: درست است؛ این مسئله به دلایل مختلف ایجاد شده است. از جمله وضعیت اقتصادی در اروپا برای اکثریت مردم نامناسب شده است و در این شرایط برخی سیاستمدارها برای فرار از مسئولیت به سادگی به دنبال اتهام زنی به دیگران هستند. اکنون آنها به مسلمان ها و مهاجران و دیگر اقلیت ها اتهام می زنند.

هر چند نمی توان پیش بینی کرد اما جریان های دست راستی کم کم در حال قدرت گرفتن درهمه جا هستند و فکر می کنم شرایط بسیار سخت و خطرناکی در اروپا شکل گرفته است، زیرا هر چند تفکرات راستگرا هنوز اکثریت نیستند اما آینده مشخص نیست و شاید یک روز تبدیل به اکثریت شوند و دراین صورت وضعیت برای اقلیت ها به خصوص مسلمانان اروپا بسیار متفاوت و سخت خواهد شد. اروپا یک چرخه تاریخی داشته است و این تاریخ می تواند تکرار شود.

از سوی دیگر جهان اسلام نیز با مشکلات زیادی گریبان گیر است برای مثال وضعیت بی ثباتی در پاکستان به عنوان یک کشور اسلامی تاسف برانگیز است. آمریکا در پاکستان تنها به  دنبال منافع خودش است، همه کشورهای غربی منافعشان را در اولویت قرار می دهند و کشوهای مسلمان قربانی این وضع شده اند؛ شاید بتوان گفت ایران در این بین یک اسثناء محسوب می شود.

تسنیم: در سال های اخیر برخی مقامات سیاسی اروپا مباحثی همچون نسخه اروپایی اسلام را مطرح کردند، این نظرات را چگونه تفسیر می کنید؟

ریفات لنزین: برخی موضوع اسلام اروپایی(یورو اسلام)، نسخه اروپایی اسلام را مطرح کرده اند. این بستگی به این دارد چگونه به موضوع نگاه کنید، اسلام وارد هر فرهنگ و کشوری که شده است برخی از جنبه های فرهنگی آن را به خود گرفته است. برای مثال به خاطر آنکه زندگی، و بستر فرهنگی متفاوت است اسلام در ایران، عربستان و یا پاکستان جنبه هایی از محیط را به خود گرفته است، اما نکته اینجاست که اصل و اساس اسلام یکی است و در اروپا نیز با گسترش اسلام شاهد اخذ برخی جنبه های فرهنگی در زندگی مسلمانان اروپا هستیم. اما من با کسانی که ایده اسلام اروپایی را ترویج می کنند مخالف هستم. اصول اسلام واحد و مشترک است. من فکر می کنم مسلمانان باید تعریف کنند که چگونه باید باشند و نه فرانسوی ها و آلمانی ها؛ این ما هستیم که باید تعریف کنیم چگونه می خواهیم باشیم و نه دیگران. این مسلمانان هستند که باید دین خود را تعریف کنند. 

تسنیم: در عصر حاضر رابطه قدرت و دین را چگونه می بینید؟ آیا گروه هایی دین را دستاویز توجیه رفتارهای خود قرار نداده اند؟

ریفات لنزین: از یک سو ما سوء‌ استفاده از اسلام را در برخی موارد می بینیم و از سوی دیگر شاهد سوء استفاده از دموکراسی هستیم. آنچه که ما معمولا از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا درباره دموکراسی می شنویم با آنچه که در عمل انجام می‌دهند کاملا متفاوت است. غرب در حال بازی خودش است، و به نظرم جهان اسلام باید از بحران ایجاد شده بین روسیه و غرب بر سر اوکراین استفاده کند و نیازی نیست به سمت یکی از این دو بلوک بپیوندند. کشورهای مسلمان باید با یکدیگر متحد شده و اختلافات درونی خود را کنار بگذارند. قرار نیست کشورهای مسلمان همه درباره تمامی موضوعات یک نظر داشته باشند و اختلاف امری طبیعی است اما نیاز است که بر روی یک زمینه مشترک توافق شود، هر چند به نظر می رسد در عمل کار سختی است اما جمع شدن به دور مشترکات مان برای همه کشورهای مسلمان مفید خواهد بود.