هنر نقره به سبک تبریز، حکاکی و قلم زنی بدون استفاده از چکش است

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران تبریز، نقره به لحاظ فرهنگي يکي از فلزات نجيب و از نظر تجارتي عنصري گرانبها محسوب مي شود. گرچه قدمت پيدايش نقره به 600 سال قبل از ميلاد برمي گردد اما از آن تاريخ نيز به عنوان يکي از فلزات گرانبهاي زينتي مورد توجه جوامع بشري قرار گرفته است .در این بین استان آذربایجان شرقی از کانون‌های صنایع دستی ایران محسوب می‌شود که یکی از رشته‌های صنایع دستی استان هنر و صنعت نقره کاری است. گوشه و کنار کهن شهر تبريز هنرمندان نقره کار تبريزي مشغول حکاکی و خلق آثاري زيبا و بديع از نقره هستند.

شايدبتوان گفت نام تبريز و آذربايجان با آثاري چون فرش و ورني، سفال، جواهرسازي و سنگهاي قيمتي عجين شده باشد اما يکي از رشته هاي صنايع دستي که کمتر بدان پرداخته شده و البته غبار فراموشي به خود گرفته هنر و صنعت نقره کاري است، که طی سالهای اخیر به دلیل واردات بی رویه برخی آثار در این زمینه کمتراز نقش و نگارهای اصیل گذشته می توان مشاهده کرد.

حسن تقي پور وحيد یکی از نقره سازان تبریزی است که در سال 1343 متولد و  به گفته وی از زمان تحصيل به دلیل علاقه به كارهاي دستي پس از فارغ التحصيل شدن از دبيرستان از سال 1362 به كارهاي هنري روي آورده است و بدون درك محضر استاد با مس اشيايي هنري و زيورآلات ساخته است.

وی از سال 1364 كار خود را با هنرطلا سازی ادامه داد و از سال 1368 كارهاي خودرا با نقره آغاز نمودو حدود 25 سال است به صورت تمام وقت مشغول به اين حرفه ميباشد.

تقی پور با اشاره به تاریخچه هنر نقره در تبریز گفت: نقره سازی از سال 1915 میلادی از ترکیه برای اولین بار به تبریزآمده و لذا این هنر بویژه در زمینه حکاکی نقره بیش از سایر نقاط کشور در تبریز دیده می شود.

وی با بیان اینکه نقره از گذشته های دور به عنوان سنگ قیمتی و زینتی جایگاه ویژه ای داشته است افزود: علاوه بر زیبایی و آثار بسیار زیبای  حک شده از این سنگ گرانبها در گذشته ها نقره دارای ارزش زیادی بود و  آثار نقره اي ضمن تزئين خانه هاي مردم، نوعي سرمايه گذاري براي مواقع ضروري نيز به شمار مي رفت.

وی دررشته نقره سازي بنيانگذار حجم سازي يكپارچه و مجسمه سازي مليله نقره  در كشور می باشد.

همچنین این هنرمند پیشکسوت نقره تبریز احياگرهنر سياه قلم كه نزديك يك قرن پیش در استان آذربایجان شرقی كلا از ميان رفته بود نیزمي باشد .

تقی پوربا ابراز نگرانی از جایگاه هنر نقره در استان و حتی در کشور در گفتگو با خبرنگارباشگاه خبرنگاران تبریز گفت: متاسفانه با واردات بی رویه اشیاء نقره به کشور از کشورهای چون چین ،هند وتایلند هنر اصیل نقره که نقش و نگارگری اصیل یارانی می باشد کاملا در معرض نابود قرار گرفته است و می توان گفت شاید هنرمندان انگشت شماری در عرصه نقش و نگار اصیل ایرانی در حال فعالیت هستند که عشق و علاقه وافر این هنرمندان منجر ماندگاری آنها در این عرصه شده است.

این هنرمند برجسته استان آذربایجان شرقی افزود:  با توجه به شرايط فرهنگي حاکم بر جامعه برخي فکر مي کنند فقط افراد غني و پولدار مي توانند اشياي نقره اي  را برای تجملات بخرند در حاليکه چنين طرز فکري درست نيست.

وي عدم اطلاع عمومي از صنعت و هنر نقره را يکي از مشکلات اين عرصه می داند.

از جمله آثار بسیار برجسته این هنرمند می توان به تابلونقره با نام يونس در دهان ماهي به صورت نقش برجسته، تنديس نقره مليله بانام مبارز، تنگ نقره مليله كاري شده به صورت يكپارچه با رنگهاي فيروزه و عقيق با طرحهاي اصيل ايراني بانام الله و پنج تن آل عبا، توپ جنگي نقره بعنوان سمبل مبارزات انقلاب مشروطه بانام محراب عشق، شمشيرنقره حكاكي شده و مشبك بانام ذوالفقار عشق،كتاب نقره به مناسبت ولادت حضرت علي (ع) و وفات استاد شهريار بانام راويان عشق، مجسمه استاد شهريارمليله كاري شده با نقره، مجسمه استاد شهريار با حكيم ابوالقاسم فردوسي مليله كاري شده بانقره اشاره کرد که به گفته وی از بین این آثار تندیس ملیله استاد شهریار ،تندیس ملیله مبارز و تابلو حضرت یونس در دهان ماهی در حراجی ایتالیا فروخته شده است.

وی شمشيرنقره حكاكي شده و مشبك بانام ذوالفقار عشق را جز بهترین  آثار خود که با عشق و علاقه وافر به مولا علی (ع)عنوان کرد وافزود: شمشیر ذوالفقار عشق در نمایشگاه هنرهای معاصر که قرار است به زودی ایجاد شود در معرض دید عموم قرار گیرد.

تقی پور با اشاره به سبک نقره تبریز گفت: هنر نقره به سبک تبریز، حکاکی و قلم زنی بدون استفاده از چکش است، بدین ترتیب که با استفاده از قلم فولادی بانیروی دست بر روی فلز نقره کنده کاری انجام می‌شود. در صورتیکه در سبک اصفهانی قلم زنی با چکش انجام می‌گیرد.

وی ادامه داد: در واقع تفاوت هنرها زیبایهای خاص و ویژه ای برای هریک از اثار با شیوه خاص همان شهر می دهد که باید در ماندگارای و حفظ این هنرها که جز آثار اصیل هر منطقه است تلاش شود.

این هنرمند تبریزی با انتقاد از عدم نظارت  برخی مسئولین و در معرض فراموشی قرار گرفتن نقش نگار اصیل ایرانی گفت: همانطور که گفته شد در حال حاضر واردات بی رویه اشیائ نقره به کشور و ارزان تر بودن آن هنراصیل نقره ایرانی را در معرض فراموشی قرار می دهد که با اقدامات پیشگیرانه مسئولین می توان در احیای مجدد هنرنقره و پیشرفت آن اقدامات اساسی انجام داد.

حسن تقی پور هنرمند برجسته هنرنقره استان آذربایجان شرقی  برای اولین بار دو کتاب به نامهای هنر ملیله کاری روی نقره و کتاب حکاکی نقره  را در زمینه هنر نقره در ایران تالیف کرده است.

گفتنی است: وی حدود 11 سال است که آثار خود را بصورت مداوم در زمینه مذهبی خلق می کند و تا کنون  دراكثر نمايشگاههاي سازمان ميراث فرهنگي و صنايع دستي و وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي در سراسر کشور و برخی کشورهای عربی از جمله عمان همكاري داشته است.