زخم سدسازی برپیکر منابع طبیعی

در دهه های گذشته بیشتر بارندگی ها در پاییز و زمستان به شکل برف بود. ماحصل این بارش ها ذخیره حجم قابل توجهی از منابع آبی در دامنه کوه ها و در پایین دست سود بردن روستائیان و بهره برداران بود.

از سوی دیگر با ورود آب به زیرزمین چشمه ها و قنوات پرآب می شدند که این روزها تغییر اقلیم و گرم شدن زمین موجب شده تا این بارندگی ها به شکل باران ظهور پیدا کند و حجم بالایی از منابع آبی ذخیره نشود و در نهایت شکل سیل به خود بگیرد.

در حال حاضر انسانها در جستجوی راهکاری برای کنترل سیل در کنار تقویت سفره های آبی زیرزمینی و ذخیره است.

معاونت آبخیزداری منابع طبیعی استان،در این باره گفت : با ادامه این روند حجم بارندگی ها به شکل برف از دسترس خارج می شود و چاره ای جز اجرای طرح های آبخیزداری با سازه های مختلف برای کنترل سیل و حفظ پوشش گیاهی نداریم.

موسوی،با بیان اینکه در دنیای کنون سدسازی منسوخ شده و دولتمردان به این نتیجه رسیده اند که این شیوه روش درستی برای احیا منابع طبیعی و تقویت سفره های آبی زیرزمینی نیست، با تاکید بر مدیریت جامع در حوزه های آبخیز افزود: در آبخیزداری منابع آبی با کمترین هزینه به زیر زمین نفوذ می کند و با حرکت کردن موجب احیا پوشش گیاهی می شود.

وی با اشاره به هزینه های ساخت سد و پروژه های آبخیزداری عنوان کرد : هزینه ساخت سد بسیار قابل توجه است؛ در حالی که اجرای یک پروژه آبخیزداری اندک بوده و نتایج آن در گذر زمان بروز پیدا می کند.

معاون آبخیزداری استان، محدود بودن اعتبارات این بخش را یادآور شد و ادامه داد : با وجود تاثیری که این طرح ها در طبیعت و ذخیره سازی سفره های آبهای زیرزمینی دارد در دراز مدت بروز پیدا می کند که متاسفانه محدودیت منابع مالی دامن این بخش را برای اجرای عملیات گرفته است.

وی با بیان اینکه عملیات آبخیزداری جزو اقدامات زیربنایی و دیربازده هر کشوری است، افزود : علاقمندی مسئولان به زودبازده بودن هر پروژه ای موجب شده تا تمایلی برای ساخت پروژه های آبخیزداری نداشته باشند و به خاطر زودبازده بودن سدسازی و تاثیر آن در صنایع توجه به بخش آبخیزداری فراموش شده است.

موسوی با بیان اینکه به نظر می رسد سدسازی با هدف توسعه صنایع لازم است گفت : با توجه به محدود بودن زمین و بارش باید در ساخت سد به موقیعت مکانی مناسب و منطقه ای توجه شود.

وی ادامه داد: هم اکنون در سطح کشور برخی سدها ساخته شده که محدود بودن بارشها موجب شده تا ذخیره آبی این سدها بسیار اندک باشد.

این مسئول تصریح کرد :از سوی دیگر کارشناسان خشک شدن آب دریاچه ارومیه را ساخت سدهای بزرگ در مسیر آبی جاری شده به این دریاچه عنوان می کنند.

موسوی اضافه کرد :به دلیل برخی خودخواهی ها و بی مهری ها به طبیعت با احداث چاه ها توانستیم،ذخیره آبی میلیونها سال گذشته را در چند دهه به شدت کاهش دهیم و اکنون برای احیا دوباره این منابع ذخیره شده باید سال های سال منتظر بمانیم.

وی ادامه داد :در شرایطی ساخت پروژه بزرگ پتروشیمی اجرا می شد که هنوز برای تامین منابع آبی آن فکری نشده بود؛ موضوعی که استاندار در یکی از نشست های خبری ماهانه به آن اشاره کرد.

معاونت آبخیزداری منابع طبیعی استان تصریح کرد :کمبود منابع آبی در شهرک صنعتی روی نیز از موضوعاتی بود که طی سالهای اخیر رسانهای شد و صاحبان این صنعت با نامه نگاریها سخت در پی مرتفع کردن این مشکل بودند.

موسوی اضافه کرد :با این وجود مکان یابی نادرست بدون توجه به تامین منابع آبی جزو معضلاتی بوده که با حفر چاه در کاهش سفره های آبی اطراف شهرها تاثیرگذار بوده است.

وی با تاکید بر علاج واقعه قبل از درمان افزود : در سایه نبود مدیریت جامع و برنامه ریزی تصمیم های بدون کارشناسی موجب می شود تا منابع آبی ذخیره شده از گزند بهره برداران در امان نباشد.

معاونت آبخیزداری منابع طبیعی استان اضافه کرد :همین امر باعث شده تا با وقوع سیل زحمات کشاورزان که چشم انتظار بارور شدن محصولات زراعی خود بوده اند،از بین رود.

موسوی یادآور شد :از سوی دیگر گرایش به سمت کاشت محصولات با مصرف آب کم نیز جزو سیاست های بخش کشاورزی برای مدیریت مصرف آب باشد که در این راه شناسایی اراضی مستعد برای کشت گونه های پسته و زالزالک جزو برنامه های منابع طبیعی استان بوده است.

وی با اشاره به پرهیز از کاشت صیفی جاتی همچون هندوانه با مصرف آبی بالایی را گامی برای مهار مصرف آب گفت: این قبیل محصولات را می توان در اراضی پرآب کاشت و یا حتی می توان برای تامین نیاز بازار نسبت به واردات آن اقدام کرد.

معاونت آبخیزداری منابع طبیعی استان ، تصریح کرد:گرایش به سمت کاشت محصولات با نیاز آبی اندک و پوشش گیاهی بالا همچون پسته وحشی، بادام و زالزالک و همخوان بودن با اقلیم استان ضرورتی برای همیشه است.

این مقام مسئول،با تاکید بر در دسترس گرفتن آبهای مسیل ،انجام عملیات بیولوژیکی و ساخت سازه ها برای تجمیع بارندگی ها افزود:ایجاد شبکه های آب های طبیعی و پخش منابع آبی زیرزمینی را جزو محسنات اجرای عملیات آبخیزداری می باشد.

موسوی ادامه داد: اجرای عملیات آبخیزداری طی سال های متمادی به بار می نشیند و در این راه باید مناطق مستعد برای اجرا شناسایی شود.

وی اضافه کرد : ساخت سدها هزینه بر است و تنها بخشی از اراضی از منابع آبی برخوردار می شوند و حجم قابل توجهی از منابع پشت سدها با تبخیر از بین می رود.

معاونت آبخیزداری منابع طبیعی استان با تاکید بر مدیریت جامع آب با توجه به روند خشکسالی ها،عنوان کرد: هماهنگی دستگاههای مرتبط با حوزه آب می تواند راه برون رفت از شرایط بحرانی باشد.

موسوی اعتبار ملی مصوب امسال بخش آبخیزداری را 7/1 میلیارد تومان عنوان کرد که اکنون تنها 53 درصد آن محقق شده است.

وی خاطر نشان کرد :اعتبارات بخش استانی این حوزه نیز2/1 میلیارد تومان مصوب شده که تاکنون تنها50 درصد آن تخصیص یافته و قرار است از بخش حوادث غیرمترقبه نیز اعتباری تخصیص یابد.