گذر زمان و تغییر در سامانه حمل و نقل شهری/ از درشکه تا قطارهای زیر زمینی+تصاویر

رفته رفته و با گذشت زمان در دوران صفویه کالسکه که به عنوان هدیه به وسیله یکی از بازرگانان روسی به شاه عباس دوم اهدا شد، به یکی از وسایل جابجایی و حمل و نقل مدرن مبدل و به وسیله‌ای برای جابجایی وزرا، حکام و رجال تبدیل شد، در همین راستا افراد پر درآمد جزء سطح طبقات بالای مالی و اجتماعی از وسیله‌ای متفاوت به نام دلیجان که نوعی از گاری مسافری به حساب می آمد استفاده می‌کردند.

افراد سطح متوسط و ضعیف جامعه نیز از وسیله‌ دیگری که همان خط آهن تهران- شهر ری، معروف به "ماشین دودی" بود  حق استفاده داشتند البته شاهد هستیم که تضاد طبقاتی  از گذشته تا به امروز تفاوت چندانی نداشته و تنها تمایز در آن مربوط به تغییر در نوع و شکل وسیله نقلیه دارا و ندارا است که امروزه به ترتیب به نام‌های تاکسی تلفنی یا همان آژانس، تاکسی و در آخر اتوبوس تغییر نام پیدا کرده است.


*ورود وسایل نقلیه چرخ دار به شهرها

در آن دوران و با توجه به نامناسب بودن وضعیت معابر و خیابان‌ها برای تردد وسایل نقلیه چرخ دار ناصر الدین شاه به پیروی از شیوه حمل و نقل درون شهری اروپا دستور احداث خط آهنی معروف به واگن اسبی را صادر و پس از آن با ترمیم خیابان‌ها و معابر اجازه وارد شدن اتومبیل‌های فورد کروکی در سال 1279 توسط مظفرالدین شاه به ایران وارد و این وسیله مدرن وارداتی جایگزین درشکه شد و درشکه با تغییر مکان در جابجایی شهروندان وسیله‌ای برای ایاب و  ذهاب آنان در اطراف شهر و روستاها تبدیل شد.

بعد از گذشت چند سال از ورود انواع اتومبیل به ایران مردم شاهد ورود وسیله‌ای جدید به نام اتوبوس در شهرستان رشت توسط یک تاجر بلژیکی بودند که به دلایل متعدد اعم از  نداشتن توجیه اقتصادی طرح  استفاده همگانی از آن پذیرفته نشد و به یک تاجر ایرانی به نام "معین التجار" فروخته شد.


*اولین سفر کوتاه  درون شهری میان ایرانیان

معین التجار پس از انقلاب مشروطه اتوبوس‌خود را به تهران برد و با کرایه هر نفر (یک قران) که معادل 600تومان امروزی است فعالیت خود را آغاز کرد و سرآغازی برای سفرهای کوتاه  دسته جمعی بیش از 15نفر در میان مردم تهران محسوب شد.


این اتوبوس‌ها همواره کار خود را ادامه دادند تا اینکه در اواخر دهه سی شمسی خطوط اتوبوسرانی از بخش خصوصی جدا و وارد بخش دولتی کشور شد، همزمان با این جابجایی خطوط اتوبوسرانی شاهد تغییرات زیادی از جمله تغییر کرایه‌ی یک قرانی به بلیط‌های ژتونی( پولک فلزی) و البته ورود رقیب‌هایی قدر به نام اتوبوس‌های قدرتمند مرسدس بنز که دولت آ‌لمان وارد کرده بود شد.



رفته رفته و با گذر زمان تعداد اتوبوس‌ها حاضر در سطح شهر افزایش و به تنها وسیله ارزان قیمت حمل و نقل عمومی تبدیل شد البته اتوبوس‌های دو طبقه غول پیکر که اولین خطوط کاری در یکی از خیابان‌های اصلی تهران که امروزه آنرا خیابان فردوسی می نامند آغاز شد به عنوان یکی دیگر از انواع مدل‌های وارداتی اتوبوس معرفی شدند


و به دلایل خاصی که ما نیز از آن اطلاعی نداریم به یک نوستالژی و خاطره خوب در ذهن و فکر کودکان دهه شصتی بدل شد تا جایی که  اگر امروزه دوباره از آن‌ها در مورد بهترین وسیله نقلیه عمومی سوال کنید به یک پاسخ مشترک از مواج خواهید شد، یعنی همان اتوبوس‌های دو طبقه و بلیط‌های 20تومانی آن زمان مواجه خواهید شد اما متاسفانه یا خوشبختانه با گذشت سالیان این اتوبوس‌های سبز و قرمز رنگ عامل اصلی آلودگی هوا شناخته شدند پس آن‌ها را از خیابان ها و ناوگان حمل و نقل شهری اخراج و به قبرستان اتوبوس‌ها و کامیون‌ها واقع در جاده خاوران تبعید کردند. با این حال یاد و خاطره تردد با اتوبوس‌های دو طبقه سبز و قرمز رنگ در خیابان‌های شهر در ذهن و فکر کودکان و جوانان آن سال ها از بین  نخواهد رفت.