گزارش
جنگ جهانی ارزی؛ قاتل خاموش اقتصادی/ برنده بزرگ این سناریو کدام کشور است؟
بانکداران بانک‌های مرکزی جهان ، تنها کسانی نیستند که در حوزه جنگ اقتصادی فعالیت دارند .
به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، اصولا اقتصاد جهانی ، یک میدان خطرناک و پر از تهدید برای رفاه جهانی است . همین دیدگاه منجر به شکل‌گیری این ایده می‌شود که یک " کشمکش برای مزیت رقابتی " در بین کشورهای رقیب در جریان است ، که در این رقابت ارزی هر کشوری در حال تلاش برای گسترش نفوذ ارز خود به عنوان یک سلاح اقتصادی و زنده ماندن در این رقابت اقتصادی است.
- کاهش ارزش ارز؛ یک جنگ پنهانی
"دیوید وو" ، رئیس تحقیقات نرخ و ارز جهانی در بانک امریکا (مریل لینچ) در شهر نیویورک در اینباره می‌گوید : جنگ ارز جهانی یک قاتل خاموش (اقتصادی) است. کاهش نرخ ارز صرفا تلاش بانک‌های مرکزی برای تحریک اقتصاد راکد داخلی خودشان است . اکنون در بازارهای جهانی نگرانی از وقوع جنگ ارزی کاملا مشهود است ".
واقعیت امر این است که، در این جنگ اقتصادی ، یک طرف می‌برد و برنده مطلق است و طرف دیگر بازنده مطلق! ، همین مورد جنگ ارزی را خطرناک جلوه می‌دهد.
نکته مهم این است که با تعدیل سیاست‌های پولی، بانک‌های مرکزی از آسیا تا اروپا امیدوارند ، با تضعیف ارزهای خود به افزایش صادرات و قیمت واردات کمک کنند . رقبای تجاری با اقدامات تلافی جویانه خود نیز، به ایجاد موجی از کاهش ارزش پول داخلی عمل کرده‌اند .
تداوم این امر به افزایش تمرکز شرکت‌ها به بازارهای داخلی و متعاقبا کاهش تجارت بین‌المللی منجر خواهد شد. در نتیجه این امر کم سود بودن سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز مشهود خواهد بود.
" ارز ضعیف می‌تواند به رونق کوتاه مدت اقتصاد کشورهای درگیر در سناریوی کاهش ارزش پول کمک کند " .
بنا به گزارش سایت‌های اقتصادی ، سیاست‌گذاران براساس برنامه‌ای از پیش تدوین شده ، نرخ ارز را کاهش داده‌اند به طوری که محصولات تولید شده توسط صادرکنندگان آنها به قیمتی ارزان‌تر در خارج از کشور مبداء به فروش می‌رسد که همین طرح اقتصادی ، پرش اقتصاد در کشور مبداء را کلید زده است.
در مواجهه با این طرح اقتصادی ، هنگامی که کشورهای دیگر، برنامه تلافی را پیش می‌گیرند ، زمینه جنگ اقتصادی فراهم می‌شود.
در این بین اقتصاد نوظهور برزیل ، برای اولین بار آمریکا را به تحریک جنگ ارزی در سال 2010 متهم کرد (خرید اوراق قرضه توسط خزانه داری فدرال) . برزیل معتقد است که اقدامات مالی آمریکا ، همان "کاهش کمی" (QE) ، سرمایه گذاران را به بازارهای در حال ظهور در جستجوی بازدهی بیشتر روانه ساخته است .
در این بین آمریکا و ژاپن به طور مستقیم به دستکاری در نرخ ارز خود برای افزایش صادرات و سرکوب واردات روی آورده‌اند . هنگامی که بانک مرکزی نرخ بهره کوتاه مدت خود را به صفر کاهش می‌دهد ، به اجبار روش‌های پولی متعارف را کنار می‌گذارند ، و به روش‌های غیر متعارف مانند QE یا قانع کردن مردم به افزایش تورم ، روی می‌آورند . هر دو اقدام نرخ بهره (تورم) واقعی را کاهش می‌دهد .
هدف اصلی این سیاست تحریک هزینه‌های داخلی و سرمایه‌گذاری است . به عنوان یک پیامد جانبی ، نرخ واقعی کمتر ، معمولا پول داخلی را تضعیف و به نوبه خود گرایش به کاهش واردات را باعث می‌گردد . اما اگر سیاست به احیای تقاضای داخلی منتهی شود ، در نهایت به واردات بالاتر منجر می‌شود .
این سیاست پولی در اقتصاد بزرگ مبتلا به تقاضای ضعیف و تورم، برای بقیه جهان ، بی‌فایده هم نبوده است . به گزارش صندوق بین‌المللی پول این سیاست در آمریکا ، به خروجی پولی 0.3 درصدی با شرکای خود منجر شده است . دلار در این دوره ضعیف شد، اما این تضعیف ارزی دلار انگیزه‌ای برای ژاپن در کاهش قیمت‌ها شد .
مقامات اروپایی نیز از ترس این که صادرات کشورهای عضو دچار مشکل شود ، به مدیریت ارزش یورو روی آوردند .
در این بین بانکداران مرکزی می گویند : "ما تمایلی به حضور در این جنگ اقتصادی نداریم! ". در عوض ، آنها کاهش نرخ بهره و اتخاذ اقدامات دیگر را برای تحریک رشد در دستور کار خود قرار داده‌اند . این اقدام نیز به نوبه خود باعث تغییر مسیر ارز کشورها می‌شود ، با این حال ، زمانی که پول (کشور هدف) به کشورهایی با نرخ بالاتر روانه می‌شود ، به صادرکنندگان صدمه می‌زند .
نبرد ارزی، اخیرا در اوایل سال 2015 آغاز شد ، زمانیکه چندین کشور نرخ بهره را در ماه ژانویه کاهش دادند و بانک مرکزی اروپا از یک برنامه " خرید اوراق قرضه " - به عنوان کاهش کمی – رونمایی کرد .
"لارس رود "، رئیس بانک مرکزی دانمارک پس از کاهش نرخ سپرده برای چهارمین بار در سال جاری ، مطابق با نرخ‌های کلیدی سوئیس (منهای 0.75 درصد) ، در مصاحبه‌ای به این موضوع اذعان داشت که برای جلوگیری از نتایج "غیر قابل تصور" از میزان برابری کرون به یورو ، آماده است اقدامات لازم را اتخاذ نماید .
به گفته لارس رود ، هیچ محدودیتی برای چگونگی کاهش نرخ ارز داخلی و میزان افزایش ذخایر ارز خارجی وجود ندارد .
"پیام لارس رود این است که اگر این کاهش نرخ کافی نباشد دانمارک باز هم وارد عمل خواهد شد " .
دانمارک برای جلوگیری از افزایش ارزش کرون اقداماتی را در این اواخر انجام داده است ، از جمله بالا بردن ذخایر خارجی در حدود 16.3 میلیارد دلار در ماه گذشته (حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی) و تعلیق فروش اوراق قرضه دولتی می‌توان اشاره داشت.
از دیگر اقدامات بانک مرکزی دانمارک می‌توان به خرید مستقیم اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه وام مسکن اشاره کرد .
کاهش چندباره نرخ ارز از سوی دانمارک برای محافظت از ارزش کرون در برابر یورو و کشورهای سنگاپور و چین ، به طور غیرمنتظره‌ای کاهش سیاست‌های پولی را در پی داشته است . جنگ فعلی (اقتصادی) از سوی بزرگترین کشورها برای رهایی از رکود اقتصادی بحران مالی سال 2008 مورد استفاده قرار گرفته است .
پس از آنکه بانک مرکزی چین ، امتیازات خاصی را برای سرمایه‌گذاران اعطا کرد ، کشور چین نیز در کنار دیگر غول‌های اقتصادی ، وارد نزاع‌های پولی جهانی شد .
اگر شرایط اقتصادی جهانی بدتر شود ، یک سال نرخ وام چین ، که در حال حاضر حدود 5.6 درصد است ، به سمت صفر نیز خواهد رسید .
بانک مرکزی چین نیز در خصوص محدودکردن نوسانات سرمایه در داخل و خارج از اقتصاد ، تاکید دارد .
پس از آنکه چین سال جاری و بعد از 24 سال کمترین رشد خود را تجربه کرد ، رئیس جمهور "شی جین پینگ" برای تحریک اقتصاد چین تحت فشار مقامات قرار گرفت . ارز چین برای جلوگیری از رشد بدهی و کاهش اعتباری با چالش جدی مواجه است . قطعا یوان ارزان به افزایش صادرات و فراهم کردن زمان بیشتر برای ژی برای مدیریت بدهی و چالش سرمایه‌گذاری کمک خواهد کرد . به گفته اقتصاددانان ، "اقتصاد واقعی چین به شدت به یک یوان ضعیف تر نیاز دارد ".
کاهش ارز یوان ، ژاپن کره جنوبی را نیز به اقدام پیشگیرانه وادار خواهد کرد . مقامات بانکوک، هانوی، جاکارتا، مانیل، تایپه و حتی امریکای لاتین ممکن است برای محافظت از رقابت اقتصاد داخلی خود ، چنین روش‌هایی را مد نظر قرار دهند .
اخیرا "راجان "، رئیس بانک مرکزی هند در این مورد گفته است : "اگر شما موفق به افزایش فعالیت‌های داخلی نشده‌اید ، با کاهش نرخ ارز خود ، می‌توانید تقاضا را از بقیه جهان ممکن بسازید " .
زمانی که روند بهبود اقتصادی به کندی پیش رفت ، سیاست گذاران بیشتر تمرکز خود را به دفع کاهش قیمت متوجه ساختند ، و یا بانک‌های مرکزی با کاهش بیشتر قیمت‌ها ، وارد عمل شدند .
در تعاملات جهانی ، نفت بیش از یک سلاح انرژی نقش آفرینی می‌کند . نفت ، بازاری بزرگتر از 3.4 تریلیون دلار در اختیار دارد . نفت بیشتر در نقش سلاح استراتژیک دیده شده است . تنظیم قیمت جهانی نفت برای ضربه زدن به رقبای دارندگان نفت از دیگر ابعاد جنگ ارزی جهانی محسوب می‌گردد .
زمانی که دلار در برابر هر ارز دیگری تقویت می‌شود ، سود صادرکنندگان ایالات متحده تهدید می‌شود ، در نتیجه آمریکا نیز در این عرصه اقداماتی را انجام خواهد داد .
در ماه ژانویه، جنگ ارزی سوئیس را نیز به لغو محدودیت سه ساله فرانک در برابر یورو ، جهت حضور در بازارهای ارز خارجی ، مجبور ساخت .
اولین بار ، گیدو مانگا وزیر اقتصاد برزیل در سال 2010 واژه "جنگ ارزی" را رسانه‌ای کرد .
پس از آنکه نرخ پایین ارز ایالات متحده ، پول را به بازارهای در حال ظهور روانه ساخت و متعاقبا صادرات کالای برزیلی گران‌تر تمام شد ، کشور برزیل اولین قربانی جنگ ارزی شد .
برنده بزرگ این سناریو کشور ژاپن است ، چرا پس از آنکه ارزش ین 28 درصد در برابر دلار در دو سال متوالی سقوط کرد ، سود شرکت‌هایی همچون تویوتا افزایش یافت .
رکود بزرگ 1930 باعث آن شد که کشورها ، استاندارد طلا را کنار بگذارند . تا زمان فروپاشی این سیستم مالی در سال 1971 ، سیستم برتون وودز برای جلوگیری از تکرار چنین استراتژی ، با لینک دادن ارزش پول رایج در بسیاری کشورها به دلار ، موفق عمل کرده است.
در طول دهه گذشته، چین بارها برای پایین نگه داشتن ارزش یوان ، برای صادر کردن محصولات ارزان‌تر به دیگر کشورها ، مورد انتقاد قرار داشته است .
به تازگی گروه G-20 نیز به عدم هدف قرار دادن "برنامه نرخ ارز" برای اهداف رقابتی متعهد شده است ! ، از آنجایی که با احتساب شرایط فعلی ، صادرکنندگان ایالات متحده احساس خطر می‌کنند (در بازار ارز) ، همین امر روند بهبود اقتصاد بزرگ جهان را در معرض خطر قرار خواهد داد .
گزارش از سید مجید حسینی
منابع:
http://www.bloombergview.com/quicktake/currency-wars
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-02-06/a-stealth-war-with-currencies-as-weapons-silent-killers
http://www.economist.com/news/leaders/21571888-world-should-welcome-monetary-assertiveness-japan-and-america-phoney-currency-wars
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-02-05/denmark-cuts-benchmark-deposit-rate-to-minus-0-75-to-save-peg
http://www.bloombergview.com/articles/2015-02-06/is-china-preparing-for-currency-war-
انتهای پیام./.
