معادل فارسی کلمات «تکنولوژیک»، «ریموت کنترل» و «سری» چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران؛ همواره اسم در زبان فارسی مانند امروز نبود. اسم در فارسی باستان مانند زبان عربی علاوه بر صورت‌های  مفرد و جمع، به صورت مثنی نیز به‌کار می‌رفت. یا اینکه اسم ها به سه دسته مذکر، مونث و خنثی تقسیم می‌شدند. هنگامی که اسمی خنثی محسوب می‌شد به این معنا بود که این کلمه را در ردیف اسم‌های مونث یا مذکر قرار نمی‌دادند و اختصاص به هیچ یک از این دو جنس نداشت. نکته جالب‌تر این است که در فارسی باستان برای تمام حالت‌های اسم مانند فاعلی، مفعولی، مفعولی له، مفعولی معه، اضافی، مفعولی منه و ندایی کلمه‌ای خاص به‌کار می‌بردند. این مسئله در زبان امروز به طور کامل تغییر کرده است. امروزه ما در زبان فارسی تنها اسم فاعل، مفعول و حروف ندا را داریم. دیگر اسم مثنی در زبان فارسی نیست یا مبحثی مانند مونث، مذکر یا خنثی بودن در زبان فارسی مطرح نمی‌شود.

1- «تکنولوژیک»: معادل «فن آورانه» را برای آن قرار داده‌اند. این معادل از ترکیب اسم، بن فعل مضارع «آوردن» و «ها» ساخته شده است. تمام اجزاء این کلمه در زبان امروز به‌کار می‌رود و در متون قدیم نیز وجود داشته است. انواع زمان‌های فعل «آوردن» را در متون قدیم می‌توان مشاهده کرد. مجموع این کلمات در زبان امروز، معادلی را برای کلمه «تکنولوژیک» ساخته است. که هرچند در زبان امروز به‌کار می‌رود اما کاربرد آن چندان زیاد نیست و کلمه لاتین بیشتر کاربرد دارد.

2- «ریموت کنترل»: معادل آن را «دور فرمان» قرار داده‌اند. این کلمه از دو جزء اسمی ساخته شده است. هر دو جزء در زبان امروز به‌کار می‌رود اما کلمه فرمان علاوه بر معنای قدیم خود به معنای نام وسیله‌ای خاص به‌کار می‌رود. این تغییر معنایی همزمان با ورود ماشین به ایران اتفاق افتاد و از این کلمه برای بیان معنایی خاص استفاده کردند. این کلمه، کلمه‌ای فارسی است و معادل آن کلمه دستور است کلمه «دستور» را در متون قدیم به معنای «وزیر» نیز به‌کار می‌بردند. اما امروزه این معنای کلمه منسوخ شده است و به‌کار نمی‌رود. کلمه «دور» از جمله کلماتی است که معنای آن تغییر نکرده است. این معادل در زبان امروز به‌کار نمی‌رود و کلمه لاتین کاربرد بیشتری دارد.

3- «سری»: معادل این کلمه را «رشته، سلسله و مجموعه» قرار داده اند. کلمات «سلسله و مجموعه» کلماتی عربی هستند که در زبان فارسی رایج شده‌اند «سلسله» مصدر باب افعلال است که به صورت فعللۀ( فعللت) نیز به‌کار می‌رود. در زبان فارسی، تای گرد به های غیر ملفوظ تبدیل شده است. اما کلمه «مجموعه» اسم مفعول باب تفعیل در زبان عربی محسوب می‌شود. در این میان تنها کلمه «رشته» فارسی است. این کلمات در زبان امروز به‌کار می‌روند و در متون قدیم نیز به‌کار می‌روند از جمله آن این رباعی خیام است:

اجرام که ساکنان این ایوانند    اسباب تردد خردمندانند

هان تا سر رشته خرد گم نکنی    کانان که مدبرند سرگردانند

انتهای پیام/