معادل فارسی «سورگ آیریگیشن»، «تریتانوپیا» و «آپندیکس» چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گاهی بعضی موسیقی‌های قدیم بازخوانی می‌شوند. اغلب این موسیقی‌ها، شاهکارهای هنری هستند و بازخوانی آن‌ها سخت‌تر خواهد بود. این مسئله به گونه‌ای دیگر در ادبیات خود را نشان می‌دهد. البته تقلید و پیروی از شاعری بزرگ را نمی‌توان در تمام دوران‌ها مشاهده کرد. در برخی زمان‌ها بسامد بیشتری داشته و امروزه میزان آن کاهش پیدا کرده است. این مسئله در قرن دهم هجری خودنمایی می‌کرد. اغلب آثاری که به تقلید از بزرگان نوشته شد، آثاری فاخر از آب درنیامد. امروزه این مسئله دیگر در شعر دیده نمی‌شود، اما رد پای آن را می‌توان در معادلسازی مشاهده کرد. کلمات لاتینی که در زبان امروز رایج شده است، معادل‌هایی برای آن‌ها ساخته می‌شود، که اغلب به‌کار نمی‌روند. در مسئله معادلسازی، انتخاب شیوه انجام کار اهمیت دارد. این مسئله برای تک تک کلمات لاتین متفاوت خواهد بود. برای یک کلمه باید واژه‌ای جدید ساخت، برای دیگری سری به متون کهن زد و دسته آخر می‌توان تنها به تغییر تلفظ کلمه لاتین اکتفا کرد و قبل از تمام این‌ها دلیل محکمی برای معادلسازی داشت. مانند آنکه می‌گویند جز راست نباید گفت، هر راست نشاید گفت. در معادلسازی جز راست نباید ساخت، هر واژه نشاید ساخت. نباید به قیمت معادلسازی برای یک کلمه، به گنجینه واژگان یک جامعه لطمه زد.

1- «سورگ آیریگیشن» (surge irrigation ): معادل آن را کلمه «آبیاری قطعی و وصلی» قرار داده‌اند. در زبان لاتین این کلمه به نوعی آبیاری جویچه‌ای گفته می‌شود، که در آن جریان ورودی آب به جویچه براساس برنامه زمان‌بندی شده و به صورت ماشینی قطع و وصل می‌شود. این معادل از ترکیب چند اسم و خرف «واو عطف» ساخته شده است. در این معادل، کلمه‌های «قطعی و ولی» کلمه‌ای عربی هستند و در این زبان به عنوان صفت مشبهه بر وزن فعل به‌کار می‌رود. کاربرد این کلمه را در زبان امروز می‌توان مشاهده کرد. دلیل کاربرد آن را می‌توان سهولت تلفظ کلمه معادل برای فارسی زبانان دانست. اما کلمه «ابیاری خودکار» معادل مناسب‌تری برای این کلمه خواهد بود.

2- «تریتانوپیا» ( tritanopia ): معادل آن را «آبی کوری» وضع کرده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به اختلال نادری در تشخیص رنگ اتلاق می‌شود. فرد مبتلا به نور آبی حساس نیست و در تشخیص دو رنگ آبی و سبز اشتباه می‌کند. این معادل از ترکیب دو اسم ساخته شده است و در زبان امروز به‌کار می‌رود. دلیل این امر به سهولت تلفظ واژه معادل بازمی‌گردد.

3- «آپندیکس» ( appendix ): معادل آن را کلمه «آپاندیس» ساخته‌اند. این معادل در زبان امروز به‌کار می‌رود. در این معادلسازی شاهد ساخت کلمه‌ای جدید نیستم. این کلمه جزء معدود کلمات لاتینی است، که به جای ساخت کلمه‌ای جدید، تلفظ آن را تغییر داده‌اند. این روش معادلسازی ابتکار تازه‌ای نیست، بلکه آن را می‌توان هنگام ورود اسلام به ایران مشاهده کرد. در آن زمان به جای ساخت معادل برای کلمه عربی، تلفظ آن راتغییر می‌دادند. همزمان با این تغییر، معنای کلمه در زبان مبدا تغییر می‌کرد. به همین دلیل کلمه تغییر تلفظ یافته را می‌توان کلمه‌ای جدید دانست.

انتهای پیام/