ترجمه‌ موفق، نفوذ در فرهنگ‌های مختلف را در پی خواهد داشت

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ مراسم رونمایی از طرح حمایت از ترجمه کتاب‌های فارسی به زبان‌های دیگر با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور، ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ ارتباط اسلامی در حسنیه الزهرا، سازمان فرهنگ ارتباطات اسلامی روز سه‌شنبه 5 آبان برگزار شد.

حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور گفت: در تحلیل و سیاست فرهنگ در هر کشور سه پایه را می‌توان اصل قرار داد 1- سیاست‌های مربوط به موقعیت فرهنگی 2- سیاست‌های مربوط به حیات فرهنگی 3- سیاست‌های مربوط به امنیت فرهنگی در هویت فرهنگی سوال اصلی ما این است ما کیستیم و چگونه هویت خود را بازنمایی می‌کنیم در حیات فرهنگی به نقش فرهنگ در زندگی مردم و نقش نشاط و عدالت در فرهنگ جامعه می‌پردازیم اما در خصوص امنیت فرهنگی باید گفت: وقتی از فرهنگی صحبت می‌کنیم در واقع از دو حوزه ثبات فرهنگی و تغییر فرهنگی سخن گفته‌ایم.

وی ادامه داد: درباره ثبات فرهنگی سخن نمی‌گویم ولی تغییر فرهنگی ناشی از تعامل و نوآوری در تماس بین‌ فرهنگی است یک فرهنگ در جریان حیات خود تغییر نمی‌کند مگر اینکه با وسایلی جدید روبرو شود اگر در مقابل مسائل جدید پاسخ جدید بدهد فرهنگ متحول می‌شود ولی اگر نتواند امنیت‌اش به خطر می‌افتد مسائل جدید در تماس با تعاملات فرهنگی مطرح می‌شود.

آشنا افزود: ترجمه یکی از مظاهر بین‌فرهنگی است که نسبت مهمی بین ترجمه و امنیت فرهنگی بوجود می‌آورد نفوذ فرهنگی که در آن ابراز نگرانی می‌شود عمدتا حاصل ترجمه است آنهایی که از نفوذ سخن می‌گویند در واقع راجع به ترجمه موفق سخن گفته‌اند مثل نفوذ فرهنگ آمریکایی در کشور ما همواره با نام انتشارات فرانکلین گره خورده است امروزه تاریخ انتشارات فرانکلین در کشور ما نوشته می‌شود زیرا نقش موثری در تربیت مترجمان و نویسندگان داشته است آنچه راجع به فرانکلین گفته نشده است این است که فرانکلین توانست از ترجمه آمریکایی به ترجمه فارسی ارتقا پیدا کند و به عنوان ناشران کتاب‌های درسی در مدارس ایران فعالیت کند که این دقیقا همان نفوذ و قدرت ترجمه است.

آشنا با بیان نقش ترجمه در تاریخ گفت: در یک دوره تاریخی طولانی ترجمه بدون حمایت انجام می‌شد و احتیاجی به ساماندهی نداشت و هیچ جریان موثر بین فرهنگی در ترجمه اتفاق نمی‌افتد مگر با همراهی دولت‌های مبدا و مقصد. نکته مهم این است که نمی‌توان با آموزش فراگیر و تخصصی زبان فراگیر در کشور مقابله کرد و از طرفی انتظار ترجمه خوب هم داشته باشیم اگر ما یک جریان عمومی و آموزشی زبان خارجی در کشور نداشته باشیم نمی‌توانیم از بستر آموزشی ضعیف توقع مترجمان برجسته داشته باشیم.

آشنا در پایان گفت: حمایت دولتی در ترجمه و آثار یک کشور به یک کشور دیگر اگر معطوف به ناشر خارجی شود یک پیامدی جداگانه خواهد داشت و از طرفی دیگر اگر ناشران و همکاران داخلی حمایت شود پیامد دیگر در پی دارد که این مسئله بسیار حساس و مهم است.

علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان تعامل و ارتباط میان فرهنگی گفت: فرهنگ و اندیشه ایران اسلامی در طول تاریخ همواره اهل تعامل و گفتگو و سازندگی از راه ارتباط با سایر ملل و فرهنگ‌ها بوده و بخشی از این بالندگی از مسیر ترجمه میسر شده است.

وی ادامه داد: با گسترش علوم انسانی و به طبع آن گسترش حوزه‌های مختلف فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی خصوصا رشد صنایع فرهنگی و تحولات جدید جهانی حوزه فرهنگ هم دچار دگرگونی شده و فرهنگ‌های مختلف به سمت همگونی پیش می‌روند اصل روابط فرهنگی و محوریت صنایع فرهنگی استوار است که جز مهم ان کتاب است صنعتی که همیشه و همه جا در دسترس بوده و مهمترین وسیله ارسال پیام به شمار می‌رود ترجمه را باید در حوزه روابط فرهنگی شامل فعالیت‌های فرهنگی و نقش موسسات و نهادهای خصوصی دید که ابعاد تازه‌ای را پیش قرار می‌دهد در این صورت است می‌توان بومی سازی فرهنگی را در فرایند جهانی شدن درک کرد و دریافت که چرا آثاری بومی‌ترند جهانی‌تر نیز می‌شوند.

جنتی بر اساس نگرش علمی ترجمه و شرایط کنونی اظهار داشت: ترجمه بخشی از مطالعات دانشگاهی است در گذشته اکثر ترجمه‌ها وبا علاقه انگیزه شخصی افراد صورت می‌گرفت و اکنون هم کم و بیش چنین است بسیاری از مترجمان با کار مکرر از طریق آزمون و خطا مترجم شده اند برای اینکه آسیب های ترجمه و نشر بین‌الملل دور شویم می‌بایست به شرایط علمی توجه کنیم نگاه به ترجمه و نشر در پایه اعتبار بخشی به بخش خصوصی و مرتبط کردن نهادهای همکار داخلی و خارجی در این عرصه باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص ترجمه زین‌سو و دست‌آوردهای انقلاب اسلامی گفت: باید دستاوردهای علمی و فرهنگی دوره پس از انقلاب اسلامی را در زمینه های مختلف فلسفی اجتماعی ادبی و هنری به خوبی شناخت و آن را بررسی و آسیب‌شناسی کرد مجموعه کارهایی که تا کنون صورت گرفته حکایت از اراده‌های دینی و فرهنگی دارد حال که دولت در این زمینه وارد عمل شده باید به وظایف خود بیش از پیش آشنا باشد ما امیدواریم با شناختی که از مسائل و مشکلات و چالش‌های موجود پیدا می‌کنیم بتوانیم راه کارهای مناسب برای تحقق نهضت ترجمه دست یابیم.

جنتی تصریح کرد: ترجمه و نشر کتاب می‌بایست در جریان یک تعامل و رابطه فکری و فرهنگی با اهالی ترجمه و نشر در کشور مقصد شکل بگیرد و مسابق با شرایط و اقتضاعات همان کشور و با تکنیک‌ها و ابزار‌های روزامد آن منتشر و توزیع شود. با حمایت‌های تعریف شده از سوی جمهوری اسلامی ایران می‌توان به نتایج زیر رسید:

جلوگیری از انبار کردن کتاب و حدر دادن امکانات، برچیدن رسم و سنت توزیع رایگان کتاب، ورود به بازار‌های جهانی کتاب و عرصه رقابت، امکان حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، امکان فروش الکترونیکی کتاب، ایجاد انگیزه به ناشران خارجی در ارائه مطلوب‌تر اثر از نظر فنی چاپ و نشر، تولید محتوا و گزینش محتوای مناسب‌تر و مؤثرتر، ارائه ترجمه مطلوب و رقابت علمی میان مترجمان.

وی در پایان گفت:امیدوارم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بازخوانی تجربه دو دهه نشر در خارج از کشور و با اجرایی کردن طرح تاپ بتواند نقشی مهم‌تر در معرفی فرهنگ ایران و اسلام به عهده بگیرد.

حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: در پی این سال‌ها که بیش از 10 سال است ما هنوز شاهد یک جریان مناسب برای کتاب‌های ترجمه شده نبوده‌ایم شاید یک دلیل آن مشکلات مالی بوده است.

حداد عادل با اشاره به مسائل مهم در خصوص کتاب‌های ترجمه شده گفت: یک مسئله مهم موضوع انتخاب کتاب است یعنی اینکه چه کتاب‌هایی باید برای ترجمه انتخاب شود و باید ساز و کار و آئین‌بندی دقیق در مورد آن صورت بگیرد هر کتابی برای ترجمه و هر ترجمه‌ای برای هر محیطی مناسب نیست موضوع دیگر این است که ترجمه باید به طور قاعده و اصولی از زبان غیر به زبان مادری باشد، مثلاً باید کسانی که مترجم هستند و فارسی را آموخته‌اند مسلط به زبان فارسی باشند ولی زبان مادری آن‌ها فارسی نباشد اما برای اینکه امر ترجمه زینسو رونق بگیرد باید روی آموزش زبان فارسی به خارجی‌ها تأکید کنیم.

وی در پایان گفت: توزیع به اندازه تولید اهمیت دارد و اگر این به درستی به مخاطبان نرسد به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید کما اینکه این کار دشوار‌تر از ترجمه است.

ابوذر ابراهیمی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار داشت: ما با بررسی 43 کشور به الگوی واحدی به نام تاپ رسیدیم شورای انقلاب فرهنگی مرکز ترجمه را برگزار کرد یعنی به طور رسمی فقط سازمان این کار را بر عهده دارد.

ابراهیمی در ادامه افزود: ما یک فراخوان به کل دنیا می دهیم که در این میان از30 تا 70 درصد کتاب‌های مورد نظر ناشران حمایت می‌شود. 30 درصد از کتاب‌هایی حمایت می‌کنیم که ناشران خود انتخاب کرده‌اند و 70 درصد دیگر کتاب‌هایی است که ناشران تمایل به نشر آن ندارند ولی ما می‌خواهیم آن‌ها منتشر شوند. این کار را می‌کنیم تا توزیع کتاب به خوبی صورت بگیرد ما در حوزه ترجمه مشکلات بسیاری داریم مخاطب‌های مختلف‌اند و باید از ظرفیت آن ها در این زمینه استفاده کنیم امیدواریم دولت محترم در این امر که با هدف اشاعه فرهنگ پیش می‌رود ما را همکاری کند.

انتهای پیام/

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.  

خبر در حال تکمیل است....