بهترین عبادت از منظر امام حسن عسکری(ع) کدام است؟

به گزارش حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ به مناسبت هشتم ربیع الثانی و ولادت امام حسن عسکری(ع) گزیده‌هایی از سخنان آیت‌الله جوادی آملی با موضوع کسب تقوا و اساس عبادت از منظر آن امام بزرگوار را مرور می‌کنیم:

سفارش تقوا از یازدهمین امام همام امام حسن عسكری(سلام الله علیه) این است كه «أورع الناس من وقف عند الشبهة وأعبد الناس من أقام علی الفرائض وأزهد الناس من ترك الحرام وأشد الناس اجتهاداً من ترك الذنوب»؛ پرهیزگارترین مردم كسی است كه وارد كار مُشتَبه، سخن مُشتَبه و عقاید مُشتَبه نشود؛ مطلبی كه مبرهَن نیست آن را نپذیرد تا ورع فكری داشته باشد؛ سخنی كه مستدل نیست نگوید تا ورع در گفتار و نوشتار داشته باشد و كار مشكوك نكند تا در مقام كردار و عمل متورع باشد، فرائض الهی را انجام بدهد تا جزء عابدترین مردم عصر خود باشد، از محرّمات بپرهیزد تا جزء زاهدترین مردم عصرش باشد [و] بكوشد كه از گناه نجات پیدا كند.[1] 

وی داشتن اراده ی قوی را بدون قدرت روح میسّر ندانسته و كسب این قدرت را در گرو ارتباط با خدا قلمداد كرده و بیان داشت: قدرتِ اراده بدون قدرتِ روح میسّر نیست و قدرت روح در پرتو ارتباط با خداست، ارتباط هم یا ارتباط علمی است یا ارتباط عملی؛ اگر كسی علمش لله و عملش لله باشد این ربط قوی است و هر چه ربط به خدای علیمِ قدیر قوی‌تر بود علم و قدرت انسان افزوده‌تر و روح قوی‌تر می‌شود و از روحِ قوی اراده ی قوی نشأت می‌گیرد، لذا امام حسن عسكری(سلام الله علیه) فرمود: «وأشدّ الناس اجتهاداً من ترك الذنوب»؛ كسی كه همه ی گناهان را ترك كند از دیگران شدیدتر و مقتدرتر و توانمندتر است. همه ی اینها از بركات قرآن كریم است كه به ما فرمود: (وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنْتُم مُؤْمِنِینَ)؛هم از دشمنِ بیرون اعلا بوده و بر او پیروز هستید و هم از دشمن درون اعلا و بر او پیروز هستید: (إِن كُنْتُم مُؤْمِنِینَ). [2]

این مرجع تقلید به بخش دیگری از فرمایشات امام عسكری(علیه السلام) نسبت به بیان و معرفی اساس عبادت پرداخته و ابراز داشت: از وجود مبارك امام حسن عسكری(سلام الله علیه) رسیده است كه «لیست العبادة كثرة الصیام و الصلاة و إنّما العبادة كثرة التفكّر فی أمر الله» عبادت در این نیست كه انسان نمازهای زیاد بخواند، روزه‌های زیاد بگیرد البته نماز واجب و نماز مستحب و نافله هم مشخص است اما بیش از آن مقدار انسان باید وقت را صرف در معرفت بكند لذا فرمود: اساس عبادت آن تفكّر است آن مقصدشناسی و مقصودیابی است، بحث‌های توحیدی، معرفت خدا، اسمای حسنای الهی، صفات ذاتی حق، معنای تجلّی و فعل خدا، معنای حضور خدا در كنار افعال و مانند آن مهم است كه فرمود: اساس عبادت تفكّر است و درایت. این درایت اگر با عمل همراه باشد انسان هم راه را طی می‌كند هم به مقصد می‌رسد و هم مقصود را به اندازه خود مشاهده می‌كند. بنابراین آنچه از وجود مبارك امام عسكری(ع) به ما رسیده است تهیه كردن این سه عنصر محوری یعنی هم زاد و توشه مسافرت هم راحله و مركب سفر و هم تفكّر درباره مقصد و مقصود. [3]

استاد برجسته ی اخلاق به نقل از آن امام بزرگوار، اعطای خیر و دفع شرّ از انسان را الطاف الهی قلمداد كرده و از نسبت دادن این امور به خود و دیگران برحذر داشته و ابراز كرد: سخن بلند امام حسن عسكری(سلام الله علیه) این است كه «من اعطیه خیراً فالله اعطاه و من بقی شراً فالله بقاه» اگر كسی خیری به او رسید بداند كه خیر رساننده خداست؛ نگوید خودم زحمت كشیدم و یافتم و اگر شری از او دور شد نگوید شانس آوردم یا بختم مساعد بود یا دیگری این شرّ را از من دور داشت بلكه بگوید خدا این شرّ از من دور بداشت چون هیچ ضالی و هیچ ناصری در عالم نیست مگر به نام خدا.

ضرر و نفع به دست كسی است كه تقدیر جهانیان به دست اوست؛ اگر انسان نه خود را ببیند نه دیگری را راحت است چرا كه نه برای خود ارزش قائل است نه در برابر دیگران خضوع می‌كند. انسان كه باید خضوع بكند و احترام بگذارد، چرا خدا را احترام نگذارد و چرا در برابر خدا خضوع نكند؟!

منابع: 

[1] (خطبه ی نمازجمعه به امامت معظم له،سال75)

[2] سخنرانی پیوند اراده و روح در قرآن)

[3](پیام به همایش امام حسن عسكری(علیه السلام،سال91)

انتهای پیام/