شغلی به نام کولبری و کوله باری از مشقت و سختی/طرح‌های ساماندهی ‌کول ‌بران به کجا رسید؟

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،کولبری از نمونه مشاغل کاذبی به شمار می رود که برخی در مناطق مرزی برای کسب درآمد و تامین مایحتاج زندگی به آن مبادرت می ورزند.

کولبری به حمل اجناس بر روی کول افراد گفته می شود که طی آن افرادی با قرار دادن اجناس در نقاط مرزی به جابجایی آن می پردازند.

مناطق مرزی و حتی محدوده هایی همچون سیستان و بلوچستان و خراسان از نواحی محسوب می شود که کولبران در آن فعالیت می کنند،اما عمده تمرکز این فعالیت کاذب به مناطقی همچون استان آذربایجان غربی،کردستان و کرمانشاه معطوف می شود که در این میان کردستان از خطه هایی محسوب می شود که با توجه به موقعیت منطقه ای خاص به خود و عدم رشد و شکوفایی کافی بخصوص در حوزه اقتصادی،تمایل بیشتری از سوی افراد به فعالیت در چنین عرصه ای نشان داده می شود.

به نوعی می توان گفت بخش قابل توجهی از فعالیت کولبری به نقاط غیر رسمی گمرگی گره خورده است،به این ترتیب که کالای مورد نظر که طبق تعریف دولت،قاچاق محسوب می شود از سوی کولبران جابجا و منتقل می شود.

حمل کالاها و محصولات قاچاق و غیر مجاز از قبیل کولبرها و حمل با حیوان بارکش از مناطق صعب العبور مرزی به محدوده داخل شهرها و روستاهای مرزی یکی از شیوه های مرسوم قاچاقچیان کالا برای نقل و انتقالات اقلام مورد نظرشان محسوب می شود.

پوشاک،منسوجات،لاستیک خودرو،بخاری،تلویزیون،سیگار،کولر از عمده کالاها و محصولاتی است که بواسطه چنین شیوه ای جابجا و نقل وانتقال پیدا می کند.

طبق برآورده های انجام شده،عمده افراد فعال در این شغل کاذب از میان اقشار جوان و جویای کار است که با دغدغه های معیشتی مواجه هستند و البته بعضا ارزیابی ها موید فعالیت افراد در گروه های سنی 13 تا 60 سال نیز در شغل کولبری است.

اساسا فعالیت کولبری با دشواری ها و خطرات خاص به خود همراه است که ریسک بسیار بالایی را می طلبد زیرا در هر لحظه ممکن است فرد با یک خطا،تعلل جان خویش را در مناطق صعب العبور از دست بدهد.

**ریشه های کولبری

ریشه و عامل اصلی کولبری به نارسایی های اقتصادی و دشواری های امر اشتغال باز می گردد و به تعبیری می توان گفت هر آنچه توسعه نیافتگی و فقدان امکانات و ضعف های زیرساختی تشدید شود به همان میزان گرایش به مشاغل غیر قانونی و کاذب همچون کولبری افزایش می یابد.

عدم سودآوری مناسب در حوزه فعالیت های کشاورزی و زراعی،خشکسالی و...از دیگر عوامل موثر در شیوع و بروز این فعالیت غیر رسمی و ناخوشایند است.

برخی جامعه شناسان و کارشناسان مسائل اجتماعی،علاوه بر دغدغه ها و احتیاجات اقتصادی،موقعیت جغرافیایی را نیز عاملی موثر در کولبری عنوان می کنند،زیرا بطور طبیعی در مناطق مرزی تقاضا برای چنین فعالیت هایی پر رنگ می شود و قاعدتا افراد فعال دراین بافت جغرافیایی،مستعد قرار گرفتن در معرض چنین مشاغلی خواهند بود.

اکبر رشیدیان،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،عنوان کرد:اساسا جذابیت و جاذبه چندانی در این نوع خاص از فعالیت وجود ندارد و طبق تحقیقات میدانی که بنده بطور شخصی در برخی مناطق مرزی انجام دادم به روشنی در یافتم که اغلب علاقه و انگیزه ای جز اجبار،ناچاری و استیصال برای کسب درآمد در چنین فعالیتی وجود ندارد.

وی افزود:واقعیت امر این است که سودهای کلان به جیب افراد قاچاقچی  می رود و از آن سو این کولبران هستند که با حداقل سود،به چنین فعالیت هایی مبادرت  می ورزند.

علیرغم مشقت های بسیاری که کولبران با آن مواجه هستند قاعدتا هر آنچه رونق و جابجایی و مراودات اقتصادی و کالاهای وارداتی و صادراتی با افزایش و رونق بیشتری همراه شود به همان میزان کسب درآمد کولبران نیز ارتقا می یابد.

یکی از اقداماتی که در دولت های گذشته در دستور کار قرار گرفت،به تعریف و پیش بینی مناطقی تحت عنوان آزاد برای تسهیل امر مراودات اقتصادی و اشتغالزایی در مناطق محروم مرزی معطوف می شد.

تحولات سالهای اخیر و غلبه پیدا کردن امر واردات بر صادرات به عاملی برای تعطیلی چنین مناطقی شد و به تبع آن کولبران نیز تحت تاثیر چنین وضعیتی با دشواری های بسیاری مواجه شدند.

**فعالیت 11 هزار خانوار در بخش کولبری کردستان

علیرضا آشناگر،معاون سیاسی،امنیتی استانداری کردستان با اشاره به 5 بازارچه موقت مرزی و فعالیت قریب به 60 هزار نفر در این حوزه در قالب کولبری عنوان کرد:در مجموع 11 هزار خانوار دارای دفترچه کولبری هستند که در چارچوب قانون قادر خواهند بود هفته ای دو نوبت وارد مرزها شوند و محصولاتی را به همراه خود وارد مرزهای کشور کنند.

**لزوم ساماندهی معابر کولبری احساس می شود

برخی دغدغه ها و چالش های پیش رو در بازارچه های مرزی و متعاقبا فعالیت های کولبری باعث شده،برخی به موضوع بستن معابر کولبری غیر رسمی تاکید کنند،اما عده ای از اهل فن و صاحبنظران اجتماعی،اقتصادی معتقدند با ساماندهی این حوزه می توان علاوه بر حفظ آن،از ظرفیت های موجود در این عرصه برای رشد و شکوفایی روستاهای مناطق مرزی بهره مند شد.

**چه باید کرد؟

بطور یقین با رصد دقیق تر کمی و کیفی تجارتِ مرزنشینان می توان تبعات و پیامدهای مخرب اقتصادی و اجتماعی چنین فعالیتی را به نحو مطلوب و شایسته ای مهار و کنترل کرد.

چندی پیش یکی از پژوهشگران دانشگاه اصفهان طی تحقیق و پژوهش به عمل آمده،مهمترین راهکار زمینه سازی برای جلوگیری از اشتغال افراد به کارگری مرزی را منوط به سرمایه گذاری های کلان و تسهیل قوانین سرمایه گذاری بخش خصوصی عنوان کرد.

امید است با اتخاذ تدابیری هوشمندانه و برنامه ریزی اصولی و مدون،بستر و زمینه ای فراهم شود تا مشکلات و دغدغه های کولبران مناطق مرزنشنین در حوزه معیشت و امرار معاش به نحو مطلوبی رفع شود،امری که می تواند در شکوفایی و رونق مناطق روستایی مرزنشین موثر واقع شود و قاعدتا در چنین شرایطی از بروز بسیاری از دغدغه های اجتماعی،فرهنگی و امنیتی در این نواحی جلوگیری خواهد شد.

انتهای پیام/