آیا کابوسِ ۱۱ سپتامبر به ماه عسل روابط ریاض – واشنگتن پایان می‌دهد؟

عربستان در سال‌های پایانی حضور اوباما در کاخ سفید، دوران شیرینی را در روابط خود با آمریکا تجربه نکرده است و اکنون در آخرین اقدامی که شاید پازل نگرانی‌های عربستان از متحد قدیمی خود را کامل کند، کنگره آمریکا لایحه‌ای را در دستور کار قرار داده است که در صورت تصویب، قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر می‌توانند از دولت عربستان تقاضای غرامت کنند.  

این لایحه که با عنوان "اجرای عدالت درمورد حامیان تروریسم" اوایل سال جاری میلادی در کمیسیون قضایی سنا به تصویب رسید، از هر دولت خارجی که به نوعی در هرگونه حمله تروریستی در خاک آمریکا دخالت داشته باشد، سلب مصونیت می‌کند.

نیویورک تایمز هفته گذشته گزارش داد عربستان سعودی تهدید کرده است چنانچه کنگره آمریکا این لایحه را تصویب کند، ۷۵۰ میلیارد دلار دارایی خود را از آمریکا خارج خواهد کرد.

گفته می‌شود «عادل جبیر» - وزیر امور خارجه عربستان سعودی – شخصا این پیام را در سفر ماه گذشته خود به واشینگتن تقدیم مقامات وزارت امور خارجه آمریکا کرده و هشدار داده است که عربستان در صورت تصویب این لایحه برای فرار از توقیف اموال خود از سوی دادگاه‌های آمریکا چاره‌ای جز فروش دارایی‌های هنگفت خود در این کشور ندارد.

هرچند برخی اقتصاددانان با این استدلال که بی‌ثبات شدن دلار آمریکا در پی خروج دارایی‌های عربستان از این کشور به ریال عربستان نیز لطمه خواهد زد، تهدید اقتصادی عربستان را با توجه به کاهش بهای نفت و شرایط بد اقتصادی این کشور عملی نمی‌دانند؛ اما در هر حال، این تهدید نشانه دیگری از تشدید تنش‌ها میان عربستان سعودی و آمریکا طی یکی دو سال اخیر به شمار می‌رود.

در این میان، اما اوباما رایزنی‌های گسترده‌ای را با کنگره برای ممانعت از تصویب این لایحه به دلیل پیامد‌های اقتصادی و سیاسی احتمالی آن آغاز کرده است؛ تا جایی که لابی‌گری وی با کنگره برای جلوگیری از تصویب این لایحه خشم خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر و حتی نامزد‌های دمکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را نیز برانگیخته است.  

به نوشته نیویورک دیلی نیوز، «هیلاری کلینتون» طی چند روز گذشته در یک گفتگوی تلویزیونی درباره تهدید اخیر عربستان تاکید کرد: هر فرد یا دولتی که بطور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق حمایت‌های مالی خود نقشی در تروریسم دارد، باید بهای آن را بپردازد.

وی همچنین با بیان اینکه تا آخرین مرحله پیگیر تصویب این لایحه در کنگره خواهد بود، گفت: خانواده قربانیان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر حق دارند که افراد و دولت‌های دخیل در این ماجرا را در محاکم قضایی آمریکا تحت تعقیب قرار دهند.

«برنی سندرز» دیگر  نامزد دمکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز با اعلام حمایت قوی از این لایحه اظهار داشته است که آمریکا باید موضع محکم‌تری را در برابر عربستان سعودی و ایدئولوژی بنیادگرای آن که داعش و القاعده را تغذیه می‌کند، اتخاذ کند.

وی در گفتگو با شبکه خبری ای‌بی‌سی ادامه داد: آمریکا در حال حاضر به اندازه کافی برخورد محکمی با عربستان ندارد؛ در حالیکه بخشی از خاندان سلطنتی این کشور به‌وضوح با حمایت‌های مالی خود، ایدئولوژی افراطی "وهابیت" را در مدارس سراسر جهان ترویج می‌کنند و این کشور در کل نقش بسیار خطرناکی را در ترویج افراط‌گرایی در سراسر جهان ایفا می‌کند.

سندرز همچنین تهدید اخیر عربستان سعودی مبنی بر فروش اموال خود در آمریکا را نیز نوعی "باج‌گیری سیاسی" خواند و گفت: عربستان نمی‌تواند بابت نقشی که ممکن است در یازده سپتامبر داشته باشد، از آمریکا اخاذی کند.

تهدید اقتصادی عربستان همچنین باعث شده است که فشار‌ها برای افشای ۲۸ صفحه پایانی گزارش ۸۰۰ صفحه‌ای کمیته حقیقت‌یاب حادثه یازده سپتامبر که گفته می‌شود در آن به نقش برخی مقامات سعودی در حمایت مالی از تروریست‌های القاعده اشاره شده است، نیز بیش از پیش افزایش یابد.

در همین راستا، سندرز طی یک نطق انتخاباتی دیگر از دولت اوباما خواست بخش محرمانه یادشده را از حالت طبقه‌بندی، خارج و برای افشای حقایق در اختیار عموم قرار دهد.

علاوه بر دو کاندیدای دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، «باب گراهام» - سناتور سابق ایالت فلوریدا – نیز با انتقاد شدید از تهدید اقتصادی اخیر عربستان، دلیل تلاش مقامات سعودی برای جلوگیری از تصویب لایحه مذکور را نگرانی از افشای ارتباط آن‌ها با تروریست‌ها خواند.

وی در گفتگو با نیویورک دیلی نیوز اظهار داشت: نفسِ این تهدید از جانب عربستان سعودی حقیقت ماجرا را به ما نشان می‌دهد. آن‌ها به خوبی می‌دانند که اگر قرار باشد محاکمه‌ای انجام شود، چه حقایقی برملا خواهد شد.

گراهام سالهاست که برای افشای نتایج گزارش کمیته حقیقت‌یاب حادثه ۱۱ سپتامبر تلاش می‌کند، اما هم دولت بوش و هم دولت اوباما تاکنون با این توجیه که افشای این اسناد خطراتی را متوجه امنیت ملی آمریکا می‌کند، از انجام آن سر باز زده‌اند. اوباما همچنین متهم است که تاکنون از هر تلاشی برای کشف حقیقت در مورد نقش برخی مقامات سعودی در حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر جلوگیری کرده است.

در چنین شرایطی اوباما امروز چهارشنبه برای دیدار با پادشاه عربستان و برخی مقامات دیگر این کشور برای چهارمین بار در طول دوران ریاست جمهوری خود وارد ریاض شد تا شاید بتواند نگرانی دربار سعودی از پیامد‌های احتمالی لایحه جنجالی کنگره را تا حدی کاهش دهد. اما در هر حال، ناکامی اوباما در جلوگیری از تصویب این لایحه در شرایطی که روابط ریاض – واشینگتن به دنبال توافق هسته‌ای آمریکا با ایران و همچنین پا پس کشیدن این کشور از بحران سوریه و یمن از دوران طلایی خود فاصله گرفته است، شاید برای همیشه به ماه عسل روابط دو کشور پایان دهد.

نویسنده: مهدی حاجت‌پور

انتهای پیام /