زنجان؛
آرامگاه پير احمد زهرنوش در ابهر
بنای معروف به پیر احمد زهر نوش امروزه در منتهی الیه جنوب شهر ابهر و در وسط میدان پیر قرار دارد.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛ این بنا در واقع بقایای مجموعه ای است که از دو بخش اصلی متصل و مرتبط با هم تشکیل شده است. بخش اول گنبد خانه ای مرتفع که به دلیل وجود سردابه ای در آن، محل دفن یک یا چند شخصیت مهم بوده و بخش دوم فضاهای غرب و شمال غرب گنبد خانه که به گفته برخی پژوهشگران محل خانقاه و عبادتگاه بوده است.
تصاویر باقی مانده بنا پیش از مرمت، نشان می دهد ساختمان گنبد خانه علیرغم آسیب های وارده بر آن، پا بر جا بود. اما بخشی که به عنوان خانقاه معروف است، تا حدود زیادی تخریب شده و به صورت تلی از خاک در پیرامون بنا دیده می شد. نقشه این بخش از بنا پس از کاوش های باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی استان آشکار شده است.
كاركرد بنا:
توجه به نقشه بنای موجود و نگاهی به متون تاریخی نشان می دهد که این مجموعه دارای دو کارکرد متفاوت بوده است.
وجود سردابه در داخل گنبد خانه نشانگر استفاده از این بخش به عنوان یک مکان تدفینی است هر چند به دلیل حفریات غیر مجاز امروزه اثری از قبر یا قبرهای احتمالی باقی نمانده است، اما شکل سردابه در زیر یک گنبد خانه به عنوان یک مکان تدفینی همواره در معماری دوران اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.
در متون تاریخی نیز به آرامگاه برخی مشاهیر قرون اولیه و میانی شهر ابهر در نزدیکی شهر به خصوص آرامگاه ابوبکر عبدالله بن طاهر ابهری اشاره شده است. به گفته برخی معتمدین در گذشته بر روی سردابه، در داخل گنبد خانه سنگ قبر هایی وجود داشته که هویت مدفونین را مشخص می کرده است.
امروزه بر روی سنگ قبری که توسط برخی پژوهشگران و علاقمندان ابهر تهیه شده نام چهار شخصیت به عنوان مدفونین در این گنبد خانه ذکر شده است. این چهار شخصیت عبارتند از ابوبکر عبدالله بن طاهر ابهری ( 330 ه.ق )، ابوبکر محمدین عبدالله بن طاهر طیان ابهری( 289-375 )، ابوبکر احمد بن حسن ابهری معروف به پیر احمد زهر نوش ( 831 )، شیخ شهاب الدین ابهری متوفی در دوره صفوی.
هرچند در کتاب تاریخ ابهر نام 6 شخصیت و در کتاب تاریخچه گنبد و پیر احمد نام 4 شخصیت ذکر شده است. در میان تمامی اشخاص ذکر شده نام ابوبکر عبدالله بن طاهر دیده می شود.
اطلاعات در باره بخش الحاقی بنا به دلیل تخریب بیش از حد آن در گذشته و باز سازی آن در دهه های اخیر بسیار ناقص است. برخی متون تاریخی حکایت از وجود مشایخ و صوفیان زیادی در طی قرون اولیه و میانی اسلام در ابهر داشته اند.
بنابر این با توجه به این که ابوبکر عبدالله بن طاهر یکی از بزرگان مشایخ صوفیه بوده بسیاری از پژوهشگران معتقدند که بنای الحاقی به گنبد خانه از مراکز عبادتی بوده و به عنوان خانقاه صوفیان استفاده می شده است.
انتهای پیام/ن
تصاویر باقی مانده بنا پیش از مرمت، نشان می دهد ساختمان گنبد خانه علیرغم آسیب های وارده بر آن، پا بر جا بود. اما بخشی که به عنوان خانقاه معروف است، تا حدود زیادی تخریب شده و به صورت تلی از خاک در پیرامون بنا دیده می شد. نقشه این بخش از بنا پس از کاوش های باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی استان آشکار شده است.
كاركرد بنا:
توجه به نقشه بنای موجود و نگاهی به متون تاریخی نشان می دهد که این مجموعه دارای دو کارکرد متفاوت بوده است.
وجود سردابه در داخل گنبد خانه نشانگر استفاده از این بخش به عنوان یک مکان تدفینی است هر چند به دلیل حفریات غیر مجاز امروزه اثری از قبر یا قبرهای احتمالی باقی نمانده است، اما شکل سردابه در زیر یک گنبد خانه به عنوان یک مکان تدفینی همواره در معماری دوران اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.
در متون تاریخی نیز به آرامگاه برخی مشاهیر قرون اولیه و میانی شهر ابهر در نزدیکی شهر به خصوص آرامگاه ابوبکر عبدالله بن طاهر ابهری اشاره شده است. به گفته برخی معتمدین در گذشته بر روی سردابه، در داخل گنبد خانه سنگ قبر هایی وجود داشته که هویت مدفونین را مشخص می کرده است.
امروزه بر روی سنگ قبری که توسط برخی پژوهشگران و علاقمندان ابهر تهیه شده نام چهار شخصیت به عنوان مدفونین در این گنبد خانه ذکر شده است. این چهار شخصیت عبارتند از ابوبکر عبدالله بن طاهر ابهری ( 330 ه.ق )، ابوبکر محمدین عبدالله بن طاهر طیان ابهری( 289-375 )، ابوبکر احمد بن حسن ابهری معروف به پیر احمد زهر نوش ( 831 )، شیخ شهاب الدین ابهری متوفی در دوره صفوی.
هرچند در کتاب تاریخ ابهر نام 6 شخصیت و در کتاب تاریخچه گنبد و پیر احمد نام 4 شخصیت ذکر شده است. در میان تمامی اشخاص ذکر شده نام ابوبکر عبدالله بن طاهر دیده می شود.
اطلاعات در باره بخش الحاقی بنا به دلیل تخریب بیش از حد آن در گذشته و باز سازی آن در دهه های اخیر بسیار ناقص است. برخی متون تاریخی حکایت از وجود مشایخ و صوفیان زیادی در طی قرون اولیه و میانی اسلام در ابهر داشته اند.
بنابر این با توجه به این که ابوبکر عبدالله بن طاهر یکی از بزرگان مشایخ صوفیه بوده بسیاری از پژوهشگران معتقدند که بنای الحاقی به گنبد خانه از مراکز عبادتی بوده و به عنوان خانقاه صوفیان استفاده می شده است.
انتهای پیام/ن
