اربعین شد دل ما در سفر کرب و بلاست

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،چشم هایشان بارانی، قلب هایشان مملو از شور حسینی و قدم هایشان آماده پرواز تا کربلاست.
با نگاه به ماجرای کربلا درمی یابیم که دلیل به وجود آمدن عاشورا شک به رفتن است. کربلا پر از نرفتن هاست و خوشا به احوال کسانی که رفتن را بر نرفتن، یاری امامشان را بر زینت دنیایی و ندای وجودی را بر هیاهوی شیطانی مقدم شمردند.
درود بر زهیری که پای رفتن نداشت ولی رفت، جا نماند. درورد بر حُری که هدفش نرفتن بود، اما دلش لرزید و رفتنی شد.
ولی باز ما مثل هر سال جا ماندیم، جا ماندیم و نرفتنی شدیم. انتظار تا اربعین سال دیگر تا شاید دستی به سویمان دراز شود و رفتنی شویم. زنده می مانیم به این امید که اربعین آینده، جا نمانیم. به قول پدربزرگ، زیارت اربعین را باید چشید، ذره ذره نوشید تا مست شد.
از وقتی مطمئن شدم که امسال هم جا مانده ام، نگاهم به شبکه های تلویزیون و دستم بر صفحه کلید رایانه، فقط اربعین را جستجو می کند.
در میان مطالب به خاطرات یک زائر در سال 91 برخورد کردم که دلم سخت لرزید.
حجت الاسلام میری می گوید: وقتی عمود253 را رد کردیم، دیگر توانی برای حرکت نداشتم، آرزو می‌کردم بچه‌هایی که همراه بیرق، تقریبا صد متر جلوتر از ما حرکت می‌کردند، لحظه‌ای برای استراحت درنگ کنند تا با نوشیدن یک استکان چای عربی توان دوباره‌ای برای راه رفتن بیابم. در همین حال ناگهان مرد میانسال عربی را دیدم که از شدت عرق ریختن در آن سرمای زمستانی، تمام یقه لباس مندرسش خیس شده بود.
باور نمی‌کنی اگر بگویم با دیدن او تمام خستگی وجودم از بین رفت و جایش را به خجالت همراه با سرافکندگی داد.
خودم را به او رساندم، برای اینکه بتوانم با او صحبت کنم، کمی خم شدم، چون هر دو پایش معلول بود و در حالت نشسته با دست‌هایش راه می‌رفت، بعد از سلام و احوالپرسی از او پرسیدم: «حضرتکم من این؟»(اهل کجایی؟) و او در حالی که نفس نفس زنان خود را سانتی متر به سانتی متر به جلو می‌کشید جواب داد: «مِن دیوانیه»(اهل شهر دیوانیه هستم).

در حالی که بغض تمام گلویم را گرفته بود از او سوالاتی می‌پرسیدم و او همان‌طور که کشان کشان خود را به جلو می‌کشید، بریده بریده به همه آنها پاسخ می‌داد.
کم کم این گفتگوی ما توجه عده‌ای از زائران را به خود جلب کرد و عده‌ای با دوربین‌های خود، متعجبانه، حرکت‌ آرام ولی عاشقانه این مرد میانسال عراقی را ثبت کردند. وقتی در پایان گفتگویم با او، از سختی‌های راه پرسیدم و اینکه چه عاملی او را به این راه دشوار کشانده است، لحظه‌ای از حرکت باز ایستاد و به صورتم خیره شد، از عمق نگاه خسته‌اش می‌شد به صداقت لهجه‌اش که از یک ایمان راسخ حکایت داشت، پی برد، با همان حالت گفت: "محبة الحسین"

اربعین در لغت به معنای چهلم و در اصطلاح به بیستم صفر ۶۱ هجری قمری، چهلمین روز کشته‌شدن حسین بن علی فرزند علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا اطلاق می شود. اربعین، مطابق نظر شیخ مفید در مسارالشیعه و شاگردش شیخ طوسی در مصباح المجتهد، زمان بازگشت اهل حرم از شام(دمشق) به مدینه است. همچنین بنا بر نقل وی، جابر بن عبدالله انصاری به عنوان نخستین زائر حسین بن علی، یا از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را بجا آورده است
ابراهیم آیتی می‌نویسد: جابر بن عبدالله انصاری، بیستم ماه صفر، درست چهل روز بعد از شهادت امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس شد.
در مورد زمان بازگشت اسرای اهل بیت به کربلا پس از واقعه عاشورا سه نظر مطرح است:
۱- برخی معتقدند این زیارت در سال نخست روی نداده و بلکه به دلیل دوری مسافت، اصلا چنین زیارتی ممکن نبوده، زیرا پیمودن مسیر کوفه تا شام و سپس بازگشت به کربلا در مدت زمان ۴۰ روز، برای کاروان اسرای کربلا ممکن نبوده است. محدث نوری و شیخ عباس قمی، طرفدار این نظریه هستند. علاوه بر این که گزارش معتبری بر اثبات این رویداد در دست نیست.
۲- برخی ضمن پذیرش اصل بازگشت کاروان اسرای اهل بیت به کربلا در مسیر شام به مدینه، زمان آن را حدود پایان ماه صفر و اوایل ربیع الاول و یا زمانی بعد از آن دانسته‌اند. برخی دیگر، اربعین سال‌های بعد را زمان این رویداد شمرده‌اند.

۳- برخی معتقدند که اسرای کربلا از شام به عراق رفته و در روز اربعین، یعنی ۴۰ روز بعد از واقعه عاشورا، به کربلا رسیدند ودر آنجا جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنی هاشم را دیده‌اند و پس از زیارت امام حسین(ع) به مدینه رفته‌اند. این نظریه در لهوف سید ابن طاووس به تصریح ذکر شده است.. اینان معتقدند که این بازگشت ممکن بوده است و روایاتی که از این رویداد خبر داده اند، معتبرند. از جمله کتاب‌های مشهور در اثبات این نظر و پاسخ به مخالفان کتاب تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)، نوشتۀ سید محمد علی قاضی طباطبایی است.
زیارت اربعین تنها درباره حسین بن علی وارد شده و هیچ پیشینه ای را نمی توان برای اربعین و اعمال مربوط به این روز تا پیش از حادثه عاشورا تصدیق کرد و این ویژگی و امتیاز، تنها برای حسین بن علی دانسته شده است.
سه روایت و گزارش در موضوع اربعین حسین بن علی آمده است:
1- روایت حسن عسکری: علامات مؤمن پنج چیز است: اقامه پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه روز (هفده رکعت واجب و سی و چهار رکعت نافله)، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، جبین را در سجده بر خاک گذاشتن، در نماز بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام و شیخ حرّ عاملی در وسائل الشیعه این روایت را آورده‌اند. این روایت، اهمیت زیارت اربعین را آن هم در کنار اقامه نماز به عنوان یکی از نشانه‌های مؤمن یا ایمان بیان می‌کند.
در این گزارش به متن خاصی برای زیارت اربعین اشاره نشده و می‌توان اینطور برداشت کرد که مطلق زیارت به معنای عرفیِ آن، در روز اربعین دارای این ویژگی است که زائر را دارای نشان ایمان می‌نماید. خصوصاً با ضمیمه روایات دیگر که زیارت اباعبدالله را مختص به حضور در کربلا ندانسته و بر سلام از راه دور هم زیارت اطلاق کرده‌اند   

2- زیارتی است که از جابر بن عبدالله انصاری، اولین یا از اولین زائران حسین بن علی در اربعین نقل شده است. در این گزارش آمده است که وقتی جابر به غاضریه رسید در آب فرات غسل کرد، پیراهن پاکیزه‌ای پوشید، آنگاه قدری از بوی خوش بر سر و بدن پاشید و پابرهنه روانه شد تا نزد سر مبارک امام حسین علیه السّلام ایستاد و سه مرتبه اللّه اکبر گفت. پس افتاد و بیهوش شد، چون به هوش آمد می‌گفت: «السّلام علیکم یا ال اللّه...» جملات جابر در اینجا تقریباً همان زیارت حضرت سیدالشهدا در نیمه رجب است و جز در چند کلمه تفاوت ندارد، که احتمالاً ناشی از اختلاف نسخه هاست. متن کامل این زیارت را علامه مجلسی در بحارالانوار آورده‌اند.
3- این زیارت در کتاب تهذیب الاحکام و ... آمده که صفوان از جعفر صادق نقل می‌کند و می‌گوید: «مولایم امام صادق علیه السّلام درباره زیارت اربعین به من فرمود: هنگامی‌که قسمت قابل توجهی از روز برآمده، این زیارت را بخوان و این همان زیارت معروف اربعین است.
عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان و امام جمعه ملک شهر گفت: زیارت اربعین مخصوص امام حسین است و هیچکدام از معصومان، حتی پیامبر اکرم (ص)، از این ویژگی برخوردار نیستند.
حجت الاسلام سید احمد محمودی افزود: از کوفه تنها دو نفر به نام های جابر و عطیه به عنوان اولین زائران اربعین ابا عبدالله الحسین وارد کربلا شدند و سپس اسرا در همان روز به آن دو نفر ملحق شدند. در واقع آن ها به خصوص حضرت سجاد و حضرت زینب بسیار تلاش نمودند که مسئله اربعین در سال اول شکل بگیرد و در نهایت موفق شدند در این روز خود را به کربلا برسانند
وی در خصوص بازگشت اسرای اهل بیت به کربلا پس از واقعه عاشورا گفت: با توجه به تحقیقی که در این زمینه صورت گرفته، محققان از نظر تاریخی، زمان بندی حرکت و انتخاب کوتاه ترین مسیر اثبات نمودند که اسرا، خود را در اولین اربعین به کربلا رسانده اند.
استاد حوزه علمیه با اشاره به اهمیت زیارت اربعین افزود: بعد از حادثه کربلا، ائمه ما به زیارت امام حسین در روز اربعین توجه ویژه داشته و امت خود را به این امر بسیار سفارش می کردند، به ویژه امام حسن عسگری با آن روایت معروف که زیارت اربعین را یکی از نشانه های مومن برشمرده اند.

وی با اشاره به پیاده روی بزرگ اربعین حسینی افزود: در آداب زیارت امام حسین ویژگی ها و شرایطی ذکر شده که تنها مخصوص این معصوم می باشد. در روایت ها در باب زیارت امام حسین، سفارش به پیاده روی و قدم های کوتاه برداشتن شده که ثواب زیارت را بیشتر می کند. مثلا در زیارت ثامن الحجج آقا علی بن موسی الرضا مستحب است به هنگام ورود به شهر، ابتدا غسل زیارت و سپس با لباس های پاکیزه به زیارت این امام معصوم بروید ولی در زیارت امام حسین سفارش شده با همان گرد و غبار مسیر حرکت به زیارت بروید و این ویژگی مخصوص امام حسین است.

امام جمعه ملک شهر گفت: نوع شهادت امام حسین، مصایبی که ایشان متحمل شدند، قربانی کردن خود و خانواده در مسیر حق و اخلاص ایشان در این مسیر، عظمتی آفرید که خداوند هم در پاسخ، محبت ایشان را در دل انسان ها جاری ساخت و به ایشان درجات ویژه ای عنایت کرد .

گزارش از آسیه دهباشی

انتهای پیام/م