پیشرفت علم در گرو روحیه نقادی میان مسؤولان و دانشگاهیان

وی افزود: علم در ایران نه در جهت تولید ثروت و قدرت به کار می‌رود و نه اصالتاً در مقام فهم طبیعت هستیم، این شرایط برای نوآوری نیز در کشور شرایط مشابهی دارد.

استاد دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه فعالیت‌های علمی در ایران بیشتر بر تکرار فعالیت‌های انجام شده در غرب است، تصریح کرد: گاهی حاشیه‌هایی برای آن اضافه می‌شود اما کمتر در مقام دستیابی به سرمشق نویسی هستیم.

وی عدم توجه به نیازهای ملی را یکی از آفات جامعه علمی در کشورمان دانست و تأکید کرد: جامعه دانشگاهی کمتر به نیازهای داخلی می‌پردازند و در واقع علم تولیدی در کشورمان در جهت، رفع نیازهای کشورهای دیگر مصرف می‌شود.

گلشنی با بیان اینکه اگر علم در جهت نیازهای داخلی به کار برده شده بود، هم‌اکنون بسیاری از نیازهای خود را از طریق واردات برطرف نمی‌کردیم، ادامه داد: در حال حاضر بیشتر مقالات چاپ شده در ایران نیز، برای دیگر کشورها سودبخش است، هم‌چنین عدم توجه به نوآوری در علم نیز مشکل دیگری به شمار می‌رود که باید بیش از گذشته به آن توجه کنیم.

وی اضافه کرد: هدف پژوهش باید بالا بردن مرزهای دانش و استفاده از دانش موجود برای رفع نیازها و به ویژه نیازهای ملی باشد اما هم اکنون به دلیل کاهش اعتماد به نفس در ارزیابی کمی و کیفی، ناگزیر به استفاده از بعضی معیار گزینشی موجود در کشورهای دیگر هستند که می‌توانند نتایج نامطلوبی را در پی داشته باشند.

استاد دانشگاه صنعتی شریف بیان کرد: چنانچه کسی فعالیت علمی خوبی داشته باشد، باید نتیجه این فعالیت را در معرض اهل نظر بگذارد اما امروزه چاپ مقاله به جای اینکه وسیله‌ای برای پیشرفت علمی کشور باشد به یک هدف صرف، تبدیل شده است و دلیل آن امتیازهای ویژه‌ای است که برای تولید علم و چاپ مقاله لحاظ می‌شود.

وی رواج احساس حقارت نسبت به غرب را دیگر معضل موجود در جامعه علمی و دانشگاهی در کشورهای اسلامی دانست و اضافه کرد: ما عالمان برجسته خود را نباید دست بگیریم چراکه این امر باعث می‌شود خروج نخبگان هم وطن به سایر کشورها افزایش یافته و باعث اختلال در سرعت علمی کشور شود.

گلشنی عنوان کرد: مسائل معیشتی دانشگاهیان و نخبگان باعث می‌شود که انحرافاتی در بعد علمی دانشگاه‌ها و مدارس ایجاد شوند چراکه یک محقق مجبور می‌شود چندین کار را برای امرار معاش خود داشته باشد و این موضوع باعث کاهش توجه وی به امر به پژوهش و امر تحقیق می‌شود.

وی با بیان اینکه عدم توجه به نظر متخصصان در طرح‌های مهم کشوری می‌تواند نتایج جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد، تصریح کرد: این موضوع باعث ایجاد حس انفعال در جامعه علمی کشورمان می‌شود؛ بنابراین دولت و مجلس و سایر نهادها در کشورمان باید از مشورت و نظریات جامعه علمی و دانشگاهی بهره گیرد.

استاد دانشگاه صنعتی شریف عنوان کرد: نبود روحیه نقادی و نقدپذیری در بین مسؤولان و دانشگاهیان به وفور دیده می‌شود اما باید بدانیم تا نقادی نباشد، علم پیشرفت نمی‌کند و این امر مستلزم ایجاد فضای نقدپذیری و راه‌اندازی توصیه‌های آزاداندیشی است.

وی با اشاره به اینکه رشد علمی نیازمند ایجاد زمینه فرهنگی مناسب است، گفت: هم اکنون فرهنگ حاکم در دانشگاه‌های ما نه شرقی و نه غربی و نه اسلامی است، بلکه معجونی ناهمگون از آن‌ها بوده و متأسفانه فاقد جهات مثبت این سه فرهنگ است.

گلشنی با بیان اینکه حاکم کردن بینش وسیع‌تر نسبت به علم و فناوری باید بیش از گذشته انجام شود، خاطرنشان کرد: بادی از تنگ‌نظری در عرصه رشد و فرهنگی پرهیز کنیم و صرفاً با عینک خودمان جهان را نبینیم، قرار نیست علم در خلا به کار ببریم بلکه باید آن را در جامعه انسانی به حالت کاربردی تبدیل کرده و از آن استفاده کنیم.

انتهای پیام/م