میراثی به یادگار مانده از شهر سوخته / صنعت انیمیشن یکی از شاخه‌های صنایع خلاق است

 به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، شهر سوخته در روزگاران دور که بشر تازه یک‌جا نشین شده بود، شهری در سیستان پدید آمد که به گفته‌ی باستان‌شناسان به لحاظ بافت شهری، جمعیت، برنامه ریزی شهری و اولین شهر جهان بود.

شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش ازپنج‌هزار سال قدمت، به‌عنوان بزرگ‌ترین استقرار شهرنشینی در نیمه‌ی شرقی فلات ایران، نمونه‌ای منحصر به ‌فرد و حکایت‌گر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشته‌های دور این مرز و بوم است.

 شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان واقع شده است. شهر سوخته در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم شهر سوخته در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند.

اولین انیماتور جهان یک ایرانی  ساکن شهر سوخته است و نخستین وسیله ی انیمیشن غیر دوربینی جهان نیز جامی سفالین که اولین فریم های انیمیشن جهان بر حاشیه ی آن نقش بسته است.

این سفال که متعلق به 5000 سال پیش است در شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان واقع در جنوب شرقی ایران کشف شد. در این تصاویر که به عنوان اولین تصاویر انیمیشن جهان شناسایی شده است . طراح بزی را در حال حرکت و پرش به سمت درختی برای جویدن برگ هایش به تصویر کشیده است, در تصاویر طراحی شده بر روی این جام با ارتفاع 10 و عرض 8 سانتی متر وجودحرکت با ظرافت به نمایش در آورده که پیش از آن بی سابقه بوده است.

 طراح در نظر داشت که نقش بز را در اطراف دهانه جام تکرار کند، اما وقتی شروع به کار کرد، توانست در ۵ حرکت، بزی را طراحی کند که به سمت درختی حرکت کرده و از برگ آن تغذیه می‌کند. این اولین باری بود که در جهان باستان، «تصویر متحرک» پا به عرصه حیات گذاشت.

انیمیشن هنر صنعتی پولساز و رقیب سر سخت درآمد های نفتی

صنعت انیمیشن یکی از شاخه‌های صنایع خلاق است که در جهان به سرعت در حال رشد است.

 سفال‌ها در جهان باستان، نقش «بوم» را برای نقاشان و هنرمندان زمان خود ایفا می‌کردند. آنها با نقاشی روی سفال‌های مختلف از اعتقادات و محیط اطراف خود به ویژه طبیعت پیرامون‌شان به عنوان یک سمبل و نماد استفاده می‌کردند.

در سفال‌های «شهر سوخته»، که از متمدن‌ترین و پیشرفته‌ترین تمدن‌های باستانی در پنج هزار سال پیش است، نقش بز و ماهی بیش از هر نقش دیگری دیده می‌شود. بز و ماهی، دو حیوانی هستند که در این منطقه بیش از هر حیوان دیگری از آنان استفاده می‌شد و ساکنان شهر سوخته را به ادامه حیات اجتماعی خود امیدوار می‌کرد.

کشف این سفال با نقاشی متحرک ثبت شده روی آن، در میان سفال‌های این منطقه نیز بی‌مانند بوده است. این نقاشی، حرکت تصاویر را در کوتاه‌ترین زمان ممکن روی جامی که دهانه آن ۸ سانتی متر قطر دارد، نشان می‌دهد. در دیگر سفال‌های یافته شده در شهر سوخته نقوش متفاوتی دیده می‌شود که برخی اوقات تکرار شده‌اند، اما حرکتی در آنها دیده نمی‌شود.

از نگاه باستان شناسان مردمان شهرسوخته بسیار باهوش وهنرمند بوده اند

 از نگاه باستان‌شناسان این کشف نشان دهنده آن است که مردمان شهر سوخته بسیار باهوش، هنرمند و در زمان خود پیشرو بوده‌اند.

سعادت باستان‌شناس  درگفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  گفت: «در کاوش‌های خود روی محوطه باستانی شهر سوخته به نکته بسیار جالبی برخورد کردیم. در جریان کاوش گوری که ظرف سفالین با نقاشی متحرک از آن به دست آمده بود، به اسکلتی برخورده ایم، که به احتمال فراوان تصویرگر همین جام بوده است.

روی این جام سفالین نخودی رنگ، تصویر یک بز و یک درخت دیده می‌شود. نقاشی این جام بسیار هنرمندانه دور تا دور آن انجام شده است. تصویرگر این جام، بز را به حرکت وا داشته و آن را با یک حرکت جهشی به درخت نزدیک کرده است. حرکت در این تصاویر به خوبی مشاهده می‌شود.»

باستان‌شناسان با نزدیک کردن این تصاویر به یکدیگر موفق شدند نمونه‌ای از یک تصویر متحرک را در قالب یک فیلم ۲۰ ثانیه‌ای به دست آورند.

 «حرکت بز به سوی درخت و تغذیه او از برگ درختان در ۵ حرکت مصور شده است. در این تصاویر نه تنها بز به سمت درخت حرکت می‌کند، بلکه جهش وی و پریدن بز روی برگ درختان کاملا دیده می‌شود.»

به گفته این باستان‌شناس، بز از جمله حیواناتی است که در رسیدن به ارتفاعات تبحر داشته و می‌تواند با یک حرکت جهشی به سمت بالا حرکت کند. هنرمند نقاش شهر سوخته‌ای، با دقت و زبردستی موفق به تصویر کردن جهش این بز شده است.

از این جام برای نوشیدن استفاده می‌شده است. ارتفاع این جام ۱۰ سانتی‌متر است و روی یک پایه استوار شده است.

تاکنون در دوره‌های پیش از تاریخی چنین تصاویری دیده نشده و ما برای اولین بار به این تصویر در «شهر سوخته» برخورد کرده‌ایم.

در بسیاری از ظروف، اشکالی را می‌بینیم که تنها تکرار شده‌اند، اما حرکتی در آنها دیده نمی‌شود. تحقیقات ما نشان داده است که این نقش، قدیمی‌ترین ایده مردمان باستان برای ارایه «تصویر متحرک» و به تعبیر امروزی «انیمیشن» است.

محوطه باستانی شهرسوخته در  هزاره دوم و سوم قبل از میلاد بناشده  است

محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد، توسط مهاجرانی که از چهار گوشه به ‌آن مهاجرت کرده‌اند، بنا شده است.

این شهر اعجاب‌انگیز، یکی از شهرهای بسیار متمدن و پیشرفته در چند هزار سال پیش بوده است که توجه بسیاری از باستان‌شناسان جهان را به خود جلب کرده است.

شهر سوخته در سیستان و بلوچستان امروزی قرار دارد و تاکنون ۸ فصل کاوش و حفاری مداوم در آن انجام شده است.

این صنعت علاوه بر سودآوری و درآمد زایی بالا، تاثیرگذاری فرهنگی و اعتقادی نیز دارد.

از آن جا که کودکان و نوجوانان طیف وسیعی از مخاطبانش را تشکیل می‌دهند، انیمیشن در تربیت نسل آینده تاثیر در خور توجهی ایفا می‌کند.

کشور‌ها و کمپانی‌های بزرگ، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این حوزه نموده‌اند

با توجه به ابعاد یاد‌شده، کشور‌ها و کمپانی‌های بزرگ، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این حوزه نموده‌اند که با بازده سرمایه‌گذاری مناسبی نیز همراه بوده است. به طوری که کشور‌های آمریکای شمالی و اروپایی ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری در صنعت انیمیشن جهان را به خود اختصاص می‌دهند.

حسین مظلوم کارگردان و تهیه کننده واحد انیمیشن سیستان و بلوچستان در گفتگو با  خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  گفت: ژاپنی از پنجاه سال قبل آموزش حرفه‌ای انیمیشن را در کشورشان با هدف اکران یک فیلم انیمیشن در سال آغاز کردند و امسال با اکران دویست فیلم انیمیشن توانستند درآمدی برابر درآمد نفتی ما کسب کنند.

مظلوم با اشاره به قابلیت‌ها و توانایی‌های جوانان با استعداد استان گفت: در صورت حمایت مسولان و آموزش به علاقمندان با هدف تربیت انیماتور‌های حرفه‌ای خواستگاه انیمیشن قابلیت تبدیل شدن به قطب انیمیشن کشور را دارد.

وی ادامه داد: تولید هزار و ۵۰۰ دقیقه انیمیشن در قالب ۸ سریال و ۱۰ فیلم کوتاه و حضور در جشنواره‌های مطرح داخلی و خارجی از جمله دستاورد‌های واحد انیمیشن استان است.

خانم باغبانی انیماتور در گفتگو با  خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، نیز با اشاره به انمیشن لنچ‌های چابهار گفت: این انیمیشن جوایزی متعددی در جشنواره‌های داخلی خارجی از جمله جشنواره بین‌المللی انیمیشن نااوسای (Naoussa) یونان توانسته کسب کند.

وی ادامه داد: انیمیشن «لنچ‌های چابهار» به کارگردانی حسین مظلوم، تولید مرکز سیستان و بلوچستان است که با شخصیت پردازی مجازی و ارائه ماجرا‌هایی از لنچ‌های بندرچابهار، به معرفی این منطقه می‌پردازد.

برزو فرشاد کارگردان انیمیشن درگفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  با اشاره به تاریخ غنی سیستان و بلوچستان و تاثیر گذاری انیمیشن بر کودکان گفت: تلاش کردیم بر اساس شخصیت‌ها و داستان‌های شاهنامه مفاهیم مهمی را به کودکان انتقال دهیم.

سعادت باستان شناس نیز با اشاره به کهن‌ترین تصویر متحرک دنیا که بر روی یک جام قرار دارد گفت:این جام که قدمتی ۵ هزار ساله دارد در یکی از گور‌های شهر سوخته پیدا شده و در ۵ قاب یک بز به سمت درخت نخل حرکت می‌کند و از میوه‌ی آن تغذیه می‌کند.

گفتنی است ارزش  این جام به گونه ای است که در جشنواره های مختلف  از آن برای تقدیر از هنرمندان و فرهیختگان استفاده می شود.

 شهر سوخته قدمتی شش هزار ساله دارد و در 56 کیلومتری شهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان واقع است.

انتهای پیام/ع