ضرورت احیای هنر مینا کاری در آذربایجان شرقی

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ میناکاری هنری است که به منظور زیبایی بخشیدن به زیور آلات و ظروف از قدیم الایام مورد استفاده قرار گرفته است. در این هنر که سابقه‌ای پنج هزارساله دارد ترکیبی از آتش و خاک با هنر نقاشی آمیخته می‌شود و بر اثر آن نقش‌های زیبایی آفریده می‌شود. برخی کارشناسان در پی تطبیق دادن میناکاری‌های بیزانس با آثار ایرانی معتقدند که این هنر در ایران شکل گرفته و بعدا به سایر کشور‌ها رفته است.

به دلیل شرایط اقلیمی و ویژگی‌های تاریخی هنر‌های سنتی و صنایع دستی همواره مورد توجه و استفاده مردم آذربایجان بوده و رفته رفته به بخشی تفکیک ناپذیر از زندگی آن‌ها تبدیل شده به طوری که ردپای انواع گوناگون این هنر‌ها در بخش‌های مختلف و روزمره آنقدر دیده می‌شود که نبودش قابل باور نیست.

هنر میناکاری در زمان فتحعلی شاه قاجار به اوج شکوفایی رسید

بهروز خاماچی کارشناس تاریخ در این زمینه به خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ می‌گوید: هنر میناکاری نیز همانند هنر‌هایی همچون قلمزنی ونگارگری وطلاسازی از زمان صفویه برای تزئین اماکن متبرکه به کار گرفته شد.

وی می‌افزاید:اوج شکوفایی این هنر در زمان فتحعلی شاه قاجار بود که در مینای نقاشی اثر‌های بی بدیل و نفیس آفریده شد و هنرمندانی همچون باقر میناساز ومحمدجعفر به ظهور رسیدند.

خاماچی گفت: متاسفانه اولین سفر ناصرالدین شاه به فرنگ وچشمگیر شدن هنر اروپایی در نزد شاه ایران باعث شد سفارش‌های دربار را از هنرمندان داخلی به صنعتگران اروپایی وفرنگی سوق دهد و هنرمندان نیز به طبع سفارش دهندگان ابتدا به فرنگی سازی روی آورده، سپس یکی پس از دیگری کارگاههایشان را تعطیل کنند تا اینکه این هنر که حدود ۱۲۰ سال پیش به طور کامل فراموش شده بود، ۴ سال پیش توسط ۲ نفر از استادان تبریزی احیا شد و دوباره در جرگه صنایع و هنر‌های دستی ایران‌زمین قرار گرفت.

مینای نقاشی در آذربایجان شرقی احیا شده است

به آفرین یکی از کارشناسان صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی درباره هنر میناکاری درگفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت: مینای نقاشی که در آذربایجان شرقی احیا گردیده بدین شیوه است که مینا بر روی زر خالص بصورت گرد ریخته شده و ذوب می‌گردد سپس نگاره‌های مختلف از جمله گل و مرغ‌های بسیار ظریف روی آن نقش می‌بندد.

به آفرین می‌گوید: از هنر میناکاری در ایران برای تزئین درب‌ها و ضریح اماکن متبرکه و همچنین ساخت ظروف و وسایل درباری استفاده می‌شده است، اما امروز علاوه بر اماکن متبرکه، در ساخت وسایل تزئینی با الهام از آثار قدیمی کاربرد دارد.

 نگهداری بزرگ‌ترین مجموعه مینای ایرانی در خزانه جواهرات ملی ایران و بانک مرکزی 

علیرضا پروازی، احیاگر هنر مینای نقاشی درباره این هنر ارزشمند نیز به خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛ گفت: میناکاری تزیین فلزات با شیشه است که به چند روش محدب و جداره‌بندی اجرا می‌شود و مینای نقاشی نیز شاخه‌ای فرعی از مینای محدب است.

وی با بیان این‌که میناکاری یک هنر آزمایشگاهی بسیار پیچیده است، می‌افزاید: برای انجام این کار ابتدا باید ماده مینا را با سرب مخلوط کرده و برای کدر کردن آن از قلع و برای رنگ دادن به آن از اکسید‌های فلزی (زنگار) و مواد معدنی بهره گرفت.

پروازی گفت: پس از طی این مراحل، روی فلز آمیخته به مینا، نقش‌ها و تصاویر دلخواه نقاشی شده و در کوره قرار می‌گیرد و در اینجاست که از دل آتش تصاویری از نقش و نگار‌های بی‌بدیل، گل‌ها و پرندگان زیبای بهشتی بیرون می‌آید و چشم هر بیننده‌ای را مجذوب و خیره خود می‌کند.

وی گفت:میناسازان آثار متفاوتی را تولید می‌کنند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها بشقاب، گلدان، کاسه و قدح، قاب‌های عکس، تابلو‌های مینا که با هنر‌های دیگر مانند طلاکاری، خاتم‌کاری، مینیاتور، جواهرسازی ترکیب میشود، درها، پنجره‌ها و ضریح‌های میناکاری شده در مکان‌های مذهبی به ویژه حرم امامان شیعی، اشیای تزیینی، جعبه‌های آرایش زنانه، جعبه‌های خاتم‌کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت خوری، قلیان، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، کمربند، حباب‌های میناکاری، گلاب پاش، آلبوم عکس، انفیه دان، غلاف خنجر، زیور آلات: گوشواره، سینه ریز، گلوبند، انگشتر، مدال و ... است.

پروازی افزود: هم‌اکنون بزرگ‌ترین مجموعه مینای ایرانی در خزانه جواهرات ملی ایران و بانک مرکزی نگهداری می‌شود که برای چندین دهه هم پشتوانه پولی کشور مان بود.

وی گفت:یک هنر خوب هنری است که از ترکیبی از فرهنگ و هنر باشد هنر در واقع برای حفظ آداب و رسوم ما است هنر خوبی است ترکیبی از گذشته و آمیخته با ایده‌های نو باشد و مینا از این ویژگی‌ها بهرمند است.

آذربایجان سرزمین هنر و هنرمندپروری است که در طول تاریخ هنرمندان و هنرسازان بسیاری را در دامان پربرکت خود پروریده و تقدیم ایران زمین کرده است. 

انتهای پیام/ش