آداب و رسوم عید نوروز در کاشان

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، نوروز روز نو، طراوت و حیات مجدد است که با فرا رسیدن آن زندگی را شروع و آغاز دیگری را معنا می‌بخشد.

مردم کاشان و آران و بیدگل از یک ماه قبل از عید نوروز به تمیز کردن خانه و اصطلاحا خانه تکانی می‌پردازند.

مردم این مناطق و اطراف آن ماه‌های سال را سی روز حساب می‌کنند و یک سال را سیصد و شصت روز و حساب پنج‌روز باقیمانده را جدا نگه می‌دارند و آن‌را پنجه می‌نامند. به این ترتیب، بیست و پنجمین بهمن ماه تقویم رسمی شب اول اسفند است که آن را شب ' اسپند رعیتی' می‌نامند.

اهالی کاشان در شب اسفند، برای شام پلو ماهی با کوکو می‌پزند و پنیر و ماست نیز بر سر سفره برای شگون می‌گذارند. معتقدند در این شب نباید تخم مرغ خورد و باید آن را در خانه نگاه داشت.

مغازه داران در این شب چراغانی می‌کنند که در بین تزیین مغازه‌های سبزی فروشی بسیار زیبا و دیدنی است.

آجیل‌فروشان برای اسبندی آجیل درست می‌کنند و خوردن این آجیل در این شب رسم است.

تخمه هندوانه محبوبی از آجیل‌های عید نوروز خانواده‌های کاشانی است. مردان کاشانی درفصل تابستان ترجیح می‌دهند هنداونه محبوبی بخرند و به خانه بیاورند تا پس از مصرف خانواده، تخمه آن را جدا، شسته و برای پذیرایی سال نو ذخیره کنند.

کدبانو‌های خانواده در آستانه عید نوروز، تخمه‌ها را با نمک، آب لیمو و زردچوبه معطر می‌کنند و با مهارت خاص خود آن را درست می‌کنند.

تخمه‌های بوداده، به عنوان یکی از اقلام آجیل با دیگر تنقلات مثل نخودچی، تخمه کدو، پسته و فندق، مخلوط و برای پذیرایی از میهمان آماده می‌شود.

هم چنین حدود ۱۰ روز مانده به عید، سبزه را که معمولا از گندم، عدس، ماش و یا تخم‌شاهی تهیه شده روی سینی در سفره هفت سین استفاده کنند.

هنگام مراسم تحویل سال همه خانواده با شور و شوق خاصی سفره هفت سین را با سبزه، سیب، سکه.

سمنو، سماق سیر، سنجد و سرکه و با آینه، شمعدان، شمع، قرآن کریم، ماهی سرخ، سبزه، تخم مرغ رنگ کرده، کاسه آب، نقل و نبات و شیرینی می‌آرایند.

پیش از تحویل سال معمولا همه مسافران به خانه بازمی‌گردند و بر این باورند که همه اعضای خانواده در زمان تحویل سال باید به خانه بزرگ خانواده بروند.

هنگام تحویل سال همه دور سفره گردهم می‌آیند و پس از تحویل سال بزرگ خانواده با دعای تحویل سال و تفالی به کتاب حافظ سال جدید را شروع می‌کنند.

نویسنده کتاب مردم شناسی آران و بیدگل، در بخش مراسم شب عید این شهرستان افزوده است: آیین عید نوروز در این شهرستان از شب اول اسفند در خانواده‌ها اجرا می‌شد در این شب بچه‌ها خیلی خوشحال و شادمان بودند و از صبح تا شب چیزی نمی‌خوردند تا شب پلو بخورند.

'محسن نیازی' ادامه داده است: در زمان قدیم در طول سال فقط یک شب مردم غذای شان برنج بوده است و آن را هم در شب عید نوروز یا شب اول اسفند طبخ می‌کردند.

به گفته وی، برای پخت پلو از صبح بچه‌ها و بزرگتر‌ها هیزم جمع می‌کردند و در چاله کوچکی می‌ریختند سپس دور آن را آجر می‌چیدند و دیگ بزرگی را روی آن می‌گذاشتند تا برنج را روی آن دم کنند و دیگ دیگری یا برمه‌ای برای خورشت آماده می‌کردند.

محتوی خورشت در بیشتر مواقع نخود بود که همراه با اسفناج پخته می‌شد و در آخر نیز با کشمش و دارچین و در برخی مواقع با تخم مرغ تزیین می‌شد.

در این شب به تازه عروسان نیز هدیه می‌هند که این شب یا شب اول اسفند بود و یا شب عید که برخی از خانواده‌ها سهم برنج و روغن خود را برای خانواده عروس می‌بردند و در کنار هم می‌خوردند.

البته در قدیم ازدواج‌ها فامیلی بود و یک طایفه دور هم جمع می‌شدند در این شب نوعی مراسم به نام حنا بندان نیز برگزار می‌شد و برای روز عید دست و پا و سرشان را حنا می‌گرفتند.

مراسم اسفندی در آران و بیدگل در شامگاه روز ۲۵ بهمن ماه که به شب اسفند رعیتی موسوم بود حتما باید پلو بپزند.

کسی که شاگرد یا کارگرانی داشتند برای مراسم شب اسفند مقداری برنج و روغن به کارگران شان می‌دادند.

کسانی که زن عقد کرده داشتند طی مراسم خاصی هدایایی مقداری برنج و روغن و سبزی و بسته به وضعیت مالی خانواده داماد قطعه‌ای طلا یا پارچه یا کفش به عنوان اسفندی برای همسر عقدی شان می‌فرستادند و هدایای مورد نظر بر روی تخته چوبی قرار می‌گرفت و سپس مردی آن را بر روی سر می‌گرفت و همراه با یک گوسفند زنده به خانه عروس می‌بردند.

مراسم سیزده بدر در روز سیزده فروردین هم در این مناطق طبق آیینی برگزاری می‌شود.

در این روز هرکس تازه عروسی داشت چادری سفید به سر او می‌کردند و به یک زیارتگاه یا امامزاده می‌بردند و این روز را با رفتن به دشت چمن زار سپری و تعطیلات عید نوروز را به پایان می‌رساندند.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/