سیاست فروش تسلیحاتی آمریکا / لوکس و گرانقیمت، اما به دردنخور!

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، بازار فروش تسلیحات نخستین تجارت پررونق جهانی رادار است و در این میان رقابت بزرگی میان کشور‌های عمده تولیدکننده سلاح طی سال‌های اخیر برای کسب سهم بیشتر از بازار و پیشی گرفتن از رقبا با ساخت سلاح‌های قدرتمندتر و کاراتر شکل گرفته است. با این وجود یکی از معیار‌های مهم بعد از کیفیت تجهیزات نظامی برای خریداران موضوع پشتیبانی و خدمات فنی است که انتظار می‌رود کشور فروشنده آن را به خوبی تأمین کند.

در همین ارتباط روز گذشته ماهاتیر محمد نخست وزیر سابق مالزی درگفتگو با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: دولت مالزی پس از خرید جنگنده‌های "F-۱۶" از دولت آمریکا، متوجه شد که واشنگتن آن‌ها را بدون کد‌های اساسی و برنامه کامل فروخته و مالزی نمی‌تواند از همه قابلیت‌های این جنگنده‌ها از جمله قابلیت هجومی آن استفاده کند.» براساس اظهارات ماهاتیر محمد غیر از جنگنده‌های فروخته شده به رژیم صهیونیستی، بقیه جنگنده‌های اف ۱۶ فروخته شده به سایر کشور‌های ناقص هستند. این اولین بار نیست که سیاستمداران و کارشناسان نظامی کشور‌های خریدار متوجه نقض تعهد شرکت‌های نظامی آمریکا در فروش تسلیحات به آن‌ها می‌شوند؛ به طور حتم اهداف متعددی در این دستکاری عمدی تسلیحات نهفته است.

آمریکا در فروش تسلیحات راهبردی به کشور‌های دیگر اهداف گوناگونی را در نظر می‌گیرد که محوریت آن‌ها منافع خاص واشنگتن است. البته این معامله با کشور‌های مقصد معامله‌ای برد-برد نیست. براساس آخرین گزارش موسسه تحقیقات صلح استکهلم‌های، شرکت‌های اسلحه سازی آمریکایی با در اختیار داشتن ۵۹ درصد از فروش سلاح جهان در میان ۱۰۰ شرکت برتر جهان قرار دارند. شرکت لاکهید مارتین که سازنده اف ۱۶ نیز هست با فروش ۴۷.۲ میلیارد دلار سلاح در سال ۲۰۱۸، مقام اول را در بین شرکت‌های تسلیحاتی جهان به خود اختصاص داده است.

کشور‌هایی که این سلاح‌های راهبردی را خریداری می‌کنند علاوه بر پرداخت هزینه این تسلیحات در مرحله اول، حتی در صورت موافقت واشنگتن در سال‌های بعد نیز ناچار به پرداخت هزینه‌های اضافی برای دسترسی به قابلیت‌های تعیین شده سلاح‌ها هستند. به عنوان نمونه عمان در سال ۲۰۱۷ قرارداد مجددی به ارزش ۶۲ میلیون دلار با آمریکا برای خرید خدمات پشتیانی از نرم افزار پروفایل پرواز عملیاتی (OFP) ارتقاء یافته برای اف ۱۶ ونرم افزار‌های شناسایی دوست یا دشمن (IFF) این جنگنده‌ها امضا نمود.

با وجودی که آمریکا بار‌ها اعلام نموده کشور‌های عربی نظیر عربستان و امارات متحدین واشنگتن هستند، اما عملا در حین فروش تسیلحات راهبردی ثابت نموده به هیچ وجه اجازه کوچکترین برتری راهبردی این کشور‌ها نسبت به اسرائیل را نمی‌دهد. به گزارش رأی الیوم جنگنده‌های اف- ۱۶ ارتش‌های عربی تنها ۳۰ درصد توان نظامی را درمقایسه با جنگنده‌های اف- ۱۶ نیروی هوایی ارتش آمریکا یا رژیم صهیونیستی دارا هستند.

وقتی آمریکا طرح سیستم شبکه‌ای دفاع موشکی را با توسط شرکت ریتهون با هزینه‌ای گزاف برای برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات ادعایی از سوی ایران راه اندازی کرد، اما بعد‌ها مشخص شد این سیستم شبکه‌ای برای مقابله با موشک‌های دوربردی است که پس از خروج از جو دوباره به سطح زمین بازخواهند گشت. در حقیقت آمریکا به بهانه حمایت از آن‌ها در برابر ایران، آسیب پذیری این کشور‌ها در مقابل موشک‌های میانبرد اسرائیلی را تضمین نموده است.

سیاست فروش تسلیحات آمریکا در جنوب شرق آسیا نیز مهار چین است. اگر چه در مالزی قبلا نجیب تون عبدالرزاق گرایش زیادی به سمت آمریکا پیدا کرده بود، اما آمریکا با ۳۲ میلیارد دلار حجم تجارت سالانه با مالزی هنوز در تجارت با مالزی بعد از چین قرار دارد. از سوی دیگر چینی تبار‌های مالزی ۳۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و حزب چینی تبار DAB نقش مهمی درتحولات سیاسی مالزی بازی می‌کند؛ بنابراین بازکردن حساب روی مالزی برای مهار چین گزینه مطلوبی برای واشنگتن نیست، اما تحویل اف ۱۶‌هایی که فقط قابلیت مانور نمایشی دارند، برای واشنگتن این امکان را فراهم می‌کند تا با مشروط نمودن تحویل برخی از امکانات تهاجمی آن به تضعیف نقش چین در مالزی کمک کند.

برخلاف مالزی، آمریکا با دست و دل بازی بیشتری اف ۱۶‌های خود را به تایوان فروخته است. تایوان تضاد‌های راهبردی عمیقی با چین دارد و این فرصت خوبی برای آمریکا در استراتژی مهار چین فراهم می‌کند. سال گذشته دولت آمریکا علی ارغم واکنش تند چین، با فروش ۶۶ فروند اف ۱۶ از نوع وایپر به تایوان به ارزش ۸ میلیارد دلار موافقت کرد. جنگنده اف ۱۶ جدیدواپیرحامل موشک‌های هوا به هوای کوتاه برد و میان برد است که قدرت بالایی برای مقابله با جنگنده‌های سوخو ارتش چین دارد. در ماه فوریه ۲۰۲۰ تایوان از طریق این جنگنده‌ها توانست یک جنگنده «جی-۱۱»، یک بمب افکن «اچ-۶» و یک هواپیمای هشدار سریع «کی جی-۵۰۰» متعلق به ارتش چین را در سواحل شرقی تایوان شناسایی کند.

آمریکا شبیه همین بازی را برای مهار چین در روابط خود با هند انجام می‌دهد. واشنگتن برای تقویت همکاری راهبردی خود با هند در مهار چین ازسال ۲۰۱۷ تصمیم گرفت، خط تولیدی از F۱۶ را در هند راه اندازی کند. اما از سوی دیگر در تنش‌های سال گذشته بین هند و پاکستان، اسلام آباد از هواپیما‌های اف ۱۶ خود علیه هند استفاده کرد. هند در این کشکش‌ها با اعتمادی که قبلا به تجهیزات مشترک اروپایی و آمریکایی کرده بود یکی از جنگنده‌های راهبردی خود به نام «تجاس» که موتور آن توسط شرکت‌های آمریکایی ساخته شده بود را از دست داد و خلبان آن توسط پاکستان اسیر شد.

تفاوت‌گذاری کاخ سفید در تسلیحات صادراتی

پس از سقوط صدام، عراق به یکی از کانون‌های مهم تروریستی تبدیل شده بود وارتش این کشور به شدت نیازمند تسلیحات راهبردی برای مقابله با تهدیدات متنوع شده بود. با وجودی که شرایط روانی منطقه و ماهیت مساله مبارزه با تروریسم ایجاب می‌کرد آمریکا حداقل در فروش برخی تسلیحات نظیر اف ۱۶ و تانک‌های آبرامز به عراق نهایت سرعت را به خرج دهد، اما رویداد‌های بعدی خلاف این مساله را ثابت کرد. ارتش عراق که در مقابله با داعش به شدت نیازمند پشتیبانی هوایی بود در سال ۹۳ تعداد ۳۶ فروند اف ۱۶ سفارش داد.

آمریکا با تاخیر‌های سوال برانگیز، درنهایت درمرحله اول ۱۸ فروند F۱۶ از نوع IQ را در اختیار عراق قراد داد. در حالی که انتظار می‌رفت این نوع پیشرفته از اف ۱۶ تمام قابلیت‌های طراحی شده در اف ۱۶‌های بلاک ۵۰ و ۵۲ را داشته باشد، اما ارتش عراق پس از تحویل آن متوجه شد در قسمت تسلیحات هوا به سطح این جنگنده‌ها، بمب‌های هدایت ماهواره‌ای سری JDAM تعبیه نشده همچنین قابلیت دیگر اف ۱۶ IQ که شامل انواع موشک‌های ضد رادار و کروز هوا پرتاب نظیر موشک هارم و JSOW است نیز در اف ۱۶‌های تحویلی به عراق وجود نداشت. در ابتدا تحلیل برخی کارشناسان نظامی این بود که این جنگنده فعلا در سطح مقابله با داعش در نظر گرفته شده، اما حتی در مقابله با داعش نیز فاقد مهمات هدایت ماهواره‌ای برای شرایط بد جوی بودند.

این در حالی است اف ۱۶‌های تحویلی به رژیم صهونیستی در سال ۲۰۰۴ به صورت کامل تمام قابلیت‌های تعریف شده را دارا بود حتی پس از آن اسراییل اجازه یافت ۵۰ درصد از سلاح‌ها و قطعات الکترونیک این مدل از اف ۱۶ که بر پایه مدل دی بلوک ۵۲ قرار دارد را به صورت بومی تامین کند.

از سوی دیگر سایر دارندگان اف ۱۶ نظیر ترکیه قابلیت‌های زیادی از جمله بمب‌های هدایت شونده لیزری دارند و آنکارا با توجه به خط تولید اف ۱۶ در ترکیه موفق شد تا سال ۲۰۱۴ ارتقا‌های مهمی روی آن انجام دهد.

عربستان، امارات، اردن و مغرب نیز تعدادی از این جنگنده‌ها را در اختیار دارند. اما جنگنده‌های تحویلی به این کشور‌ها ضعیف‌تر از اف ۱۶‌های تحویلی به اسرائیل هستند به گونه‌ای که نیرو‌های مردمی یمن با موشک انداز‌های نه چندان پیشرفته علاوه بر تعداد زیادی اف ۱۵ سعودی حداقل تاکنون دو فروند ۱ ف ۱۶ را در آسمان یمن ساقط کرده اند.

آمریکا در تحویل تانک‌های آبرامز نیز همین سیاست را در پیش گرفت. سعودی‌ها که شیفته قابلیت‌های ادعایی و تبلیغاتی آبرامز شده بودند ارتش خود را به ۴۴۲ دستگاه از این تانک‌ها نمودند. آمریکا در تحویل تانک‌های آبرامز ۵ میلیون دلاری به عربستان و عراق بدون اطلاع به کشور‌های مقصد، زره اورانیومی آن‌ها را حذف کرده بود به گونه‌ای که داعش موفق به انهدام تانک‌های آبرامز عراقی میشد. نکته طنزآلود آنجا بود که انصارالله با موشک‌های کونکورس دهه هفتاد تانک‌های آبرامز عربستان را از پای در می‌آورد.

صادرات تسلیحات آمریکا نشان داده واشنگتن سیاست فروش تسلیحات راهبردی خود را بر مبنای، تامین منافع راهبردی خود، سود عظیم صنایع نظامی و کسب اطلاعات حساس نظامی از کشور‌های مقصد قرار داده است.

منبع: الوقت

انتهای پیام/