عید فطر در نسخ خطی آستان قدس رضوی
نسخه‌های نفیس خطی و چاپ سنگی با موضوع عید فطر در گنجینۀ کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که قدمت برخی نسخه‌ها به قرن هفتم می‌رسد.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی مجموعه‌ای افزون بر یکصدهزار نسخه خطی نفیس در موضوعات گوناگون در ختیار دارد که بخشی از این نُسخ به موضوع عید فطر اختصاص دارد.
نسخه‌ای از «مختصر مصباح» یا «مصباح صغیر» از مهم‌ترین این نُسَخ است که در قرن پنجم قمری توسط محمدبن حسن طوسی تألیف و در قرن هفتم هجری قمری کتابت شده است. این اثر به موضوعاتی، چون نماز عید فطر، ادعیۀ ماه رمضان، زکات، فطریه، شب‌های قدر، ادعیۀ سحر و مسائلی از این دست پرداخته است و به خط نسخ ۱۷ سطری بر کاغذ حنایی کتابت شده است. این نسخه دارای حاشیه و نسخۀ تصحیح و مقابله‌شده است و ضمیمۀ آن، هشت برگ ادعیه شامل ادعیۀ سحر همچون دعای ابوحمزۀ ثمالی است.
«صومیه» دیگر اثر این مجموعه به زبان فارسی است که در موضوع نیت روزه، عید فطر و شب قدر، در قرن دهم به دست حیدر طبسی تألیف شده و در سال ۹۶۳ قمری به خط نستعلیق ۱۹ سطری بر کاغذ نخودی، در یزد کتابت شده است.
همچنین «لوامع المتقین» که نام دیگر آن، «لوامع صاحبقرانی» یا «لوامع قدسیه» است از علامه محمدتقی مجلسی یکی دیگر از نفایس این مجموعه به زبان فارسی است که در فضیلت ماه رمضان، ثواب افطار، قضای روزه، تکبیر شب عید فطر، اعتکاف و... در قرن ۱۱ قمری تألیف شده و وقفی نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۵ قمری است.
«جعفریه» یا «واجبات الصلوه»، تألیف محقق کرکی در سال ۹۱۷ قمری و کتابت سال ۹۱۸ قمری شامل مقدمه و خاتمه و چهار باب در واجبات و مستحبات نماز از جمله نماز عید فطر و نیز آثاری همچون «خطب فطر و اضحی» به زبان عربی به تاریخ تألیف و کتابت قرن سیزدهم قمری، «خطبۀ عید فطر» به زبان فارسی به کتابت قرن ۱۳ قمری و «خطبۀ عید فطر» به زبان عربی به کتابت قرن ۱۴ بر اوراق طوماری، بخشی از دیگر نفایس خطی گنجینه رضوی در این موضوع است.
همچنین در مجموعه نسخ چاپ‌سنگی، «عمده‌الکلام فی بیان الحلال و الحرام» به ضمیمۀ «خیرالکلام فی مسائل‌الصیام» در موضوع روزه، عید فطر و فطریه، به زبان اردو و عربی چاپ سال ۱۲۶۶ ه. ق و نیز رسالۀ عملیه «تحفه المصلین» به ضمیمۀ «نزهه الناظرین الماهرین» در موضوع روزه، رمضان، عید فطر و نماز عید فطر به زبان فارسی و اردو چاپ سال ۱۲۷۱ ه. ق در کانپور که هردو نسخه اهدایی مقام معظم رهبری است، از نفایس نسخ چاپ سنگی در موضوع عید فطر به شمار می‌رود.
گنجینه نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بیش از یکصدهزار نسخه خطی نفیس و تاریخی در موضوعات گوناگون در اختیار دارد که همه آن‌ها مراحل دیجیتال‌سازی را پشت سر گذاشته‌اند. بخشی از این آثار در سایت کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بهآدرس digital.aqr.ir در دسترس است و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این درگاه اینترنتی از این نُسخ بهره‌مند شوند.
نسخه‌ای از «مختصر مصباح» یا «مصباح صغیر» از مهم‌ترین این نُسَخ است که در قرن پنجم قمری توسط محمدبن حسن طوسی تألیف و در قرن هفتم هجری قمری کتابت شده است. این اثر به موضوعاتی، چون نماز عید فطر، ادعیۀ ماه رمضان، زکات، فطریه، شب‌های قدر، ادعیۀ سحر و مسائلی از این دست پرداخته است و به خط نسخ ۱۷ سطری بر کاغذ حنایی کتابت شده است. این نسخه دارای حاشیه و نسخۀ تصحیح و مقابله‌شده است و ضمیمۀ آن، هشت برگ ادعیه شامل ادعیۀ سحر همچون دعای ابوحمزۀ ثمالی است.
«صومیه» دیگر اثر این مجموعه به زبان فارسی است که در موضوع نیت روزه، عید فطر و شب قدر، در قرن دهم به دست حیدر طبسی تألیف شده و در سال ۹۶۳ قمری به خط نستعلیق ۱۹ سطری بر کاغذ نخودی، در یزد کتابت شده است.
همچنین «لوامع المتقین» که نام دیگر آن، «لوامع صاحبقرانی» یا «لوامع قدسیه» است از علامه محمدتقی مجلسی یکی دیگر از نفایس این مجموعه به زبان فارسی است که در فضیلت ماه رمضان، ثواب افطار، قضای روزه، تکبیر شب عید فطر، اعتکاف و... در قرن ۱۱ قمری تألیف شده و وقفی نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۵ قمری است.
«جعفریه» یا «واجبات الصلوه»، تألیف محقق کرکی در سال ۹۱۷ قمری و کتابت سال ۹۱۸ قمری شامل مقدمه و خاتمه و چهار باب در واجبات و مستحبات نماز از جمله نماز عید فطر و نیز آثاری همچون «خطب فطر و اضحی» به زبان عربی به تاریخ تألیف و کتابت قرن سیزدهم قمری، «خطبۀ عید فطر» به زبان فارسی به کتابت قرن ۱۳ قمری و «خطبۀ عید فطر» به زبان عربی به کتابت قرن ۱۴ بر اوراق طوماری، بخشی از دیگر نفایس خطی گنجینه رضوی در این موضوع است.
همچنین در مجموعه نسخ چاپ‌سنگی، «عمده‌الکلام فی بیان الحلال و الحرام» به ضمیمۀ «خیرالکلام فی مسائل‌الصیام» در موضوع روزه، عید فطر و فطریه، به زبان اردو و عربی چاپ سال ۱۲۶۶ ه. ق و نیز رسالۀ عملیه «تحفه المصلین» به ضمیمۀ «نزهه الناظرین الماهرین» در موضوع روزه، رمضان، عید فطر و نماز عید فطر به زبان فارسی و اردو چاپ سال ۱۲۷۱ ه. ق در کانپور که هردو نسخه اهدایی مقام معظم رهبری است، از نفایس نسخ چاپ سنگی در موضوع عید فطر به شمار می‌رود.
گنجینه نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بیش از یکصدهزار نسخه خطی نفیس و تاریخی در موضوعات گوناگون در اختیار دارد که همه آن‌ها مراحل دیجیتال‌سازی را پشت سر گذاشته‌اند. بخشی از این آثار در سایت کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بهآدرس digital.aqr.ir در دسترس است و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این درگاه اینترنتی از این نُسخ بهره‌مند شوند.
انتهای پیام // ف.غ
