توصیه‌های رئیس گروه تغذیه مرکز بهداشت قم به شهروندان در روز‌های آلوده

علی‌اکبر حق ویسی گفت: در آلودگی هوا کودکان، سالمندان، مادران باردار و مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی بیشتر از افراد دیگر آسیب می‌بینند و باید امکانات لازم برای حفظ سلامت آن‌ها مهیا گردد.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان این‌که آلاینده‌های موجود در هوا با حمله به سلول‌های بدن عوارض نامطلوبی را به جا می‌گذارد، گفت: در حالت عادی، سیستم دفاعی بدن، سلول‌ها را از کلیه آسیب‌های بیرونی محافظت می‌کند، اما عوامل مخرب محیطی مثل اشعه ماوراءبنفش، الکل و آلودگی‌های محیط باعث می‌شوند بدن نتواند مبارزه کند، در نتیجه ساختمان و عمل سلول‌های بدن توسط مخرب‌هایی نظیر رادیکال‌های آزاد تخریب می‌شود.

او گفت: در مقابل آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که جلوی عمل رادیکال‌های آزاد را گرفته و مانع از تخریب سلول‌های حیاتی بدن می‌شوند؛ مصرف بیشتر آنتی‌اکسیدان‌ها زمینه‌ای را فراهم می‌کنند که بدن به‌راحتی رادیکال‌های آزاد مضر را از بین ببرد.

حق ویسی با اشاره به این‌که عملکرد عمده ویتامین E نقش آنتی‌اکسیدانی آن است،گفت: این ویتامین نسبت به شرایط طبخ مقاومت بیشتری دارد؛ روغن‌ها غنی‌ترین منبع این ویتامین هستند که با پختن از بین نمی‌روند، ولی با سرخ کردن تخریب می‌شوند.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: منابع این ویتامین روغن سویا، روغن آفتابگردان، جوانه گندم و سایر روغن‌های گیاهی است؛ بنابراین سعی شود در طبخ و فرآوری غذا‌ها حتما از انواع روغن‌های خوراکی گیاهی استفاده شود.

حق ویسی گفت: روغن ماهی، روغن زیتون و انواع مغز‌ها به‌عنوان منابع خوب این ویتامین هستند، ولی نباید بیش از نیاز مصرف شوند؛ زیرا در صورت مصرف بیش از حد نیاز با تولید انرژی می‌توانند منجر به اضافه وزن یا چاقی شوند.

کارشناس مرکز بهداشت قم با بیان این‌که عملکرد ویتامین C به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان، افزایش مقاومت به عفونت‌ها و افزایش جذب آهن است، گفت: این ویتامین در سبزی‌ها و میوه‌های تازه موجود است؛ نسبت به حرارت، نور و محیط قلیایی بسیار حساس است؛ مثلا با افزودن جوش‌شیرین به غذا، ویتامین موجود در غذا غیرفعال می‌شود.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: مهم‌ترین منابع ویتامین C عبارت است از مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، گل‌کلم، کلم‌برگ، گوجه‌فرنگی، سبزی‌های برگی‌شکل سبز (سبزی‌خوردن)، اسفناج، کیوی، طالبی، توت‌فرنگی و سیب‌زمینی؛ ازاین‌رو بهتر است میوه‌ها و سبزی‌ها برای حفظ ویتامین‌های موجود در آن‌ها تا حد امکان به‌صورت خام و تازه مصرف شوند.

او گفت: باید در برنامه روزانه حتما از تمامی سبزی‌ها و میوه‌های فصل مصرف شود و برای کلیه افراد خانواده تاکید بر مصرف سبزی و میوه به شکل تازه در شرایط آلودگی می‌باشد.

حق ویسی با بیان این‌که توصیه می‌شود روزانه از گروه سبزی‌ها ۳ تا ۵ واحد و گروه میوه‌ها روزانه ۲تا ۴ واحد استفاده شود،گفت: هر واحد میوه برابر است با یک عدد میوه متوسط یا نصف لیوان آب‌میوه تازه یا یک‌چهارم میوه خشک و هر واحد سبزی برابر است با یک لیوان سبزی برگی (سبزی‌خوردن یا کاهو) یا نصف لیوان سبزی پخته یا خردشده، یا یک عدد گوجه‌فرنگی یا پیاز متوسط.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: بتاکاروتن نیز یکی از کاروتنوئید‌های مهم و پیش ساز ویتامین A است که در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود. سبزی‌ها و میوه‌های سبز، زرد و نارنجی مانند هویج، کدوحلوایی، کلم بروکلی، اسفناج، گوجه‌فرنگی، انواع کلم مثل کلم بروکلی، طالبی، هلو و زردآلو، موز از منابع خوب بتاکاروتن هستند.

او گفت: نقش ویتامین A علاوه بر عملکرد عمده آن بر بینایی و پوست، بر تقویت سیستم ایمنی نیز نقش دارد؛ بنابراین در شرایط آلودگی باید در برنامه غذایی خانوار انواع سبزی‌ها و میوه‌های رنگی گنجانده شود.

رئیس گروه تغذیه مرکز بهداشت قم با بیان این‌که پکتین ماده‌ای مفید است که سرب را به‌طور کامل از بدن دفع می‌کند،گفت: منابع غنی آن در سیب موجود است و سایر منابع غنی از پکتین از جمله مرکبات (پرتقال، نارنگی، لیمو و گریپ‌فروت)، توت‌فرنگی، هویج و غلات سبوس‌دار حاوی پکتین است.

او گفت: مصرف روزانه میوه‌های حاوی پکتین برای کاهش خطرات آلودگی هوا مناسب است؛ بنابراین توصیه به مصرف حداقل یک سیب در طول روز است.

به گفته رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم، برای عملکرد آنزیم‌هایی در بدن که بتواند با شرایط بد محیطی و آسیب‌رسان به سلول‌های بدن مقابله کند دریافت سلنیم ضروری است که این ماده مغذی را می‌توان از طریق منابع غذایی آن از جمله ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم‌مرغ، مرغ و سیر با تنظیم یک برنامه غذایی سالم دریافت نمود.

حق ویسی با اشاره به این‌که ریزمغذی روی از مواد موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن است، گفت: انواع گوشت و غلات به‌خصوص غلات سبوس‌دار منابع سرشار از روی هستند و مصرف انواع فراورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم به دلیل این‌که از منابع خوب ریزمغذی برخوردار هستند، توصیه می‌شود.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: منیزیم نیز در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین مانند کادمیوم شده و دفع سرب را بالا می‌برد و از این طریق زمان تماس این ترکیبات زیان‌بار را در بدن به حداقل می‌رساند و بنابراین مصرف انواع سبزی‌ها با رنگ سبز تیره که از این ماده مغذی غنی هستند، به همه افراد توصیه می‌شود.

او گفت: انجیر، لیمو، گریپ‌فروت، ذرت زرد، بادام، گردو، پسته، مغزها، آجیل، سبزی‌ها برگی شکل مثل کلم، اسفناج، جعفری، کاهو، برگ چغندر، غلات سبوس‌دار و حبوبات مثل لوبیا و سویا منابع غذایی خوب منیزیم است.

حق ویسی گفت: مصرف ماهی‌های روغنی که سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ هستند می‌تواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان‌بار ترکیبات التهاب آور مفید باشد.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: از سرخ کردن ماهی اجتناب کنید و آن را در صورت امکان بخارپز، آب پز و یا تنوری مصرف کنید؛ افزودن انواع چاشنی‌ها از جمله آب‌لیمو و آب‌نارنج به ماهی بخارپز و تنوری و یا آب پز موجب بهبود طعم و مزه آن می‌شود.

او گفت: چای سبز شامل ویتامین‌هایی از جمله ویتامین E، ویتامین B، ویتامین A، ویتامین C، کلسیم، آهن، اسیدفولیک و ریبوفلاوین است و به دلیل داشتن مقدار قابل‌توجهی آنتی‌اکسیدان تاثیر زیادی بر سیستم ایمنی دارد.

رئیس گروه تغذیه مرکز بهداشت قم گفت: با تقویت سیستم ایمنی، بدن در مقابل بیماری‌های مختلف به‌ویژه بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا در زمستان، اسهال و استفراغ در فصل تابستان و حساسیت‌های فصل پاییز و آلودگی‌ها مقاوم می‌شود.

به گفته رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم، نوشیدن چای سبز باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس به‌ویژه بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود؛ تئوفیلین موجود در چای سبز در حکم دارویی است که باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس می‌شود؛ البته باید توجه داشت نوشیدن چای سبز به‌طور متعادل مفید است، ولی خوردن بیش از حد آن می‌تواند ضرر داشته باشد.

حق ویسی در ادامه با اشاره به اهمیت نوشیدن شیر در رفع عوارض ناشی از آلودگی هوا،گفت: مصرف روزانه شیر و مواد لبنی به مقدار کافی، عوارض ناشی از آلودگی هوا را بر دستگاه گوارش به دلایلی از جمله دارا بودن فسفر، منیزیوم و کلسیم و خنثی‌کننده سموم کاهش می‌دهد.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان این‌که شیر، دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می‌کند، گفت: هر وقت میزان باکتری‌های مفید بر اثر ورود سرب و مواد آلاینده به بدن کم شود، عمل دفع هم با مشکل مواجه می‌شود و این مواد در بدن باقی می‌ماند؛ شیر‌های غنی‌شده با باکتری‌هایی به نام پروبیوتیک، سطح باکتری‌های مفید را در روده انسان تعادل می‌بخشد.

حق ویسی با اشاره به این‌که کلسیم موجود در شیر، منجر به کاهش جذب سرب و همه فلزات سنگین موجود در هوای آلوده می‌گردد، گفت: در شرایط آلودگی هوا از شیر کم‌چرب استفاده شود، زیرا دریافت اسید‌های چرب اشباع موجود در فرآورده‌های لبنی پرچرب می‌تواند در کاهش کارایی سیستم ایمنی دخالت کرده و موجب گسترش بیماری‌های ریوی در هوای آلوده شود.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: روزانه حداقل ۲ لیوان شیر مصرف شود.