روزی که «ریال» پول ملی شد، معادل چقدر طلا بود؟

«ریال» تلفظ فارسی «رئال» اسپانیایی است که همان «رویال» انگلیسی است و «شاهی» معنی می‌دهد و گویا از زمان حضور اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها در خلیج فارس در دوره صفویه در زبان فارسی رایج شده است. ریال فقط یکی از ۵۰ واحد پولی است که از زمان هخامنشیان در ایران رواج داشتند و پیش از ریال و در دوره قاجار واحد پول ایران «قران» بود.

البته در عهد قاجار «واحد پول» به‌معنای امروزی آن وجود نداشت و خیلی واحد‌ها برای پول رایج بود تا اینکه در سال ۱۳۰۸ شمسی مجلس شورای ملی تصویب کرد که ریال واحد پول ایران باشد و البته دلایلی هم داشت: «از آذرماه سال ۱۳۰۸ تنزل بهای نقره در بازار‌های جهانی شدت یافت و به دنبال آن از ارزش سکه نقره قران ایران نیز کاسته شد و این ایده مطرح شد که پایه پول ایران به جای نقره بر طلا مبتنی شود. در ۲۷ اسفند ۱۳۰۸ مجلس قانون تعیین واحد و مقیاس پول قانونی ایران را تصویب کرد و به‌موجب این قانون ریال به‌عنوان واحد پول ایران تعیین شد پس از حدود یک سده قران جای خود را به ریال داد».

این قانون از سال ۱۳۱۱ شمسی اجرا شد و البته مردم همچنان از واحد تومان استفاده می‌کردند که هنوز هم استفاده می‌کنند. حالا آن‌موقع ریال بر اساس قیمت طلا چقدر می‌ارزید؟ یک گرم طلای خالص حدود ۱۴ ریال بود و به‌ازای یک ریال، این‌قدر طلا می‌دادند: «۰.۰۷۱ گرم». تا سال ۱۳۲۰ شمسی ارزش ریال شد: «۰.۰۲۷ گرم طلا» و تا سال ۱۳۳۶ شمسی شد: «۰.۰۱۱ گرم طلا».

بعد هم که ریال به‌مرور و طی دهه‌ها کم ارزش‌تر شد و حالا یک ریال بدهی چقدر طلا می‌گیری؟ اگر قیمت یک گرم طلای خالص ۲۴ عیار را معادل ۱۸ میلیون ریال فرض کنیم به‌ازای یک ریال این‌قدر طلا می‌دهند: «۰.۰۰۰۰۰۰۰۵۵»؛ یعنی ۵۵ میلیاردم گرم.

جالب اینکه به‌دلیل قیمت بالای طلا که البته قیمتی جهانی است واحد پول تمامی کشور‌ها در مقابل طلا چنین وضعیتی دارد. برای مثال با یک دلار آمریکا می‌توان این مقدار طلای خالص خرید: «۰.۰۱۶ گرم» و با یک ین ژاپن می‌توان این‌قدر طلا خرید: «۰.۰۰۰۱۲۵»؛ یعنی ۱۲۵ میلیونم گرم.

منبع: فارس