باید فلسفه زکات برای مودیان تبیین شود

آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی  نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی در نشست علمی، ترویجی و تکریمی زکات که در مجتمع فرهنگی آیه‌ها در مشهد برگزار شد، گفت: تبیین زکات برای مودیان، نه احسان بلکه مصداق یک دِین و مسوولیت است که وجوب شرعی پیدا کرده و اگر صاحب مال در پرداخت زکات کوتاهی کند، نه تنها از انجام یک توصیه دینی خودداری کرده، بلکه در حقیقت از عمل به مسوولیت خود پرهیز کرده است.

او افزود: از سوی دیگر، نباید منتی هم متوجه مستمندان و نیازمندانی باشد که از زکات بهره‌مند می‌شوند، زیرا این در حقیقت حق آنان است و نباید افراد برای دریافت آن احساس شرمندگی و سرخوردگی داشته باشند.

امام جمعه مشهد با اشاره به آیه ۱۹ سوره مبارکه ذاریات، ادامه داد: تلاش‌هایی که برای احیای فریضه زکات صورت می‌گیرد، از جمله اعمال باارزش و مصداق یک حرکت بارز جهادی است و در شرایط کنونی، متأسفانه نگرش افراد به مساله زکات به‌عنوان یک موضوع امدادی و به معنای محض آن است که برحسب مسئولیت انسانی در قبال اقشار آسیب‌پذیر و کم برخوردار، فرد صاحب مال بخشی از دارایی خود را وقف امور نیازمندان می‌کند، در حالی که تعبیر قرآن دقیقاً برخلاف این امر است، یعنی حقی در اموال شما برای ایتام، مساکین و ضعفا وجود دارد و برخلاف انفاق، این بخش از اموال انسان حق قشر کم برخوردار جامعه است.

آیت الله علم الهدی بیان کرد: آن بخش از انعام ثلاثه و غلات اربعه که به آن‌ها زکات اختصاص یافته، از اساس حق صاحب مال نیست و نباید این‌طور فکر کرد که صاحب مال، مِنَتی بر افراد سائل و محروم دارد، بلکه این مبلغ مصداق وظیفه‌ای است که بر دوش هر صاحب مال قرار داده‌شده است و در صورت عدم پرداخت زکات، دین آن بر ذمه فرد باقی می‌ماند، زیرا زکات یک حق شرعی است.

او تصریح کرد: نبی مکرم اسلام (ص) زکات را منحصر به مساعدت مالی به فقرا نمی‌دانست بلکه جریان اقتصادی کشور اسلامی را با زکات مدیریت می‌کرد و براساس سیره آن بزرگوار است که برخی فق‌ها برای زکات، کارکرد‌های صنعتی، کشاورزی و سرمایه‌گذاری در دیگر زمینه‌های اقتصادی هم قائل هستند.

امام جمعه مشهد تأکید کرد: یکی از مصادیق هزینه‌کرد زکات، دستگیری از افراد سائل است و در کلام فقهی، محروم و فقیر غیر از سائل است. سائل کسی است که از شدت فقر، کارش به‌جایی می‌رسد که دست نیاز به‌سوی دیگران دراز می‌کند و به خاطر اقتصاد بیمار یا نواقص اجتماع، از حق خود برای رشد اقتصادی محروم مانده است.

آیت الله علم الهدی اظهار کرد: در این شرایط، باید تصریح کرد که پرداخت زکات به فقرا نه به معنای گداپروری، بلکه به معنی توانگرسازی و رشد اقشار کم برخوردار است و از این نظر می‌تواند الگوی توسعه اقتصادی هم باشد.