مقدمه چینی ترکیه برای تسریع در دیدار احتمالی اسد و اردوغان

«عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر معروف جهان عرب در روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» نوشت: آیا دیدار وزیران دفاع سوریه و ترکیه در روسیه باعث تسریع در دیدار احتمالی بَشّار اسد و اردوغان خواهد شد.

به گزارش پایگاه اینترنتی «رای الیوم»، به نظر می‌رسد پرونده سوریه طی چند روز آینده ولو به صورت موقت به ویترین و مهم‌ترین کانون اخبار تبدیل خواهد شد به خصوص خبری که به فراهم کردن مقدمات دیدار بشار اسد و رجب طیب اردوغان رؤسای جمهور دو کشور سوریه و ترکیه برای دستیابی به توافقنامه آشتی امنیتی، نظامی و سیاسی مربوط می‌شود توافقی که اکثر مطالبات سوریه را در چارچوب تضمین‌های ایران و روسیه محقق می‌کند.

رسانه‌های روسیه روز چهارشنبه در خبری شوکه کننده به نقل از یک منبع مهم در وزارت دفاع این کشور اعلام کردند وزیران دفاع روسیه، سوریه و ترکیه نشست سه جانبه‌ای را با عنوان «مذاکراتی در مسکو» برگزار و راه‌های حل بحران سوریه، مشکل آوارگان و تلاش‌های مشترک برای مقابله با گروه‌های افراطی در سوریه بررسی کردند. رسانه‌های روسیه همچنین نتایج این نشست سه جانبه را سازنده توصیف و بر ضرورت استمرار آن تاکید کردند.

دیدار وزیران دفاع سوریه و ترکیه تحت نظارت روسیه، یک گام مقدماتی پیشرفته برای ترتیب دادن دیدار آشتی مد نظر بین بشار اسد و اردوغان است، زیرا در آن مهم‌ترین موانع پیش روی این دیدار و در راس آن موضوع حمله زمینی ترکیه به خاک سوریه برای ایجاد منطقه‌ای حایل در مناطق مرزی ترکیه-سوریه برای اسکان آوارگان سوری، سرنوشت گروه‌های مسلح فعال در ادلب و بازگشت آوارگان بررسی شد.

نتایج این نشست سه جانبه و کسب ضمانت‌های لازم از سوی مقامات سوری در خصوص مفاد توافق (احتمالی بین بشار اسد و اردوغان) و اطمینان کلی سوریه از پایبندی شخص اردوغان به اجرای توافق از عوامل مهم احیای روابط بین دو کشور همسایه و محقق شدن مطالبات امنیتی و سیاسی لازم هر دو طرف است.

تحلیلگر جهان عرب نوشت: اردوغان که این روز‌ها با شرایط انتخاباتی بسیار سخت و دشواری مواجه است در زمینه مانور دادن مهارت زیادی دارد و خواستار بقای عناصر مسلح در ادلب به هر طریقی، در صدد کسب اسلام سیاسی در داخل و خارج از ترکیه و در عین حال خواستار بازگرداندن بیش از سه میلیون و ۶۰۰ هزار آواره سوریه به کشورشان است به خصوص پس از آن که مخالفان دولت ترکیه از این برگه در تبلیغات انتخاباتی خود بهره برداری کردند به ویژه این که خشم مردمی در ترکیه از ادامه حضور آوارگان سوری در ترکیه در سایه تشدید بحران اقتصادی در این کشور در حال گسترش است.

انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه به برگه «چرب و خوبی» در دست بشار اسد، رئیس جمهور سوریه تبدیل شده است، زیرا همه متحدان و دشمنان در حال اعمال فشار همراه با پیشنهاد‌های وسوسه انگیزی هستند تا او (بشار اسد) را در کنار خود قرار دهند. مخالفان دولت ترکیه تحت حمایت آمریکا از بشار اسد می‌خواهند در کنارشان باشد و در انتخابات آینده با هدف شکست دادن حزب عدالت و توسعه و اردوغان و با هدایت آمریکا در کنار آنان (مخالفان اردوغان) بایستد. مخالفان دولت ترکیه وعده می‌دهند که همه آوارگان سوری را از ترکیه خارج می‌کنند و با خروج کامل از اراضی سوریه به حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور احترام می‌گذارند، به سوریه غرامت می‌دهند و در بازسازی این کشور مشارکت می‌کنند. اما دو متحد اصلی دولت سوریه یعنی ایران و روسیه همچنان خواستار بقای اردوغان در مسند قدرت هستند و به هر وسیله ممکن از وی برای پیروزی مجدد در انتخابات حمایت می‌کنند، زیرا کاملاً مطمئن و معتقدند که مخالفان دولت ترکیه در صورت پیروزی با قدرت در سنگر آمریکا قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید:

• احتمال دیدار اردوغان و بشار اسد قبل از انتخابات ترکیه
• دمشق دیدار اردوغان با اسد را رد کرد
• چرایی مقاومت بشار اسد در برابر فشارها برای دیدار با اردوغان

عطوان نوشت: اردوغان روی کمک ایران و روسیه برای متقاعد کردن بشار اسد به دیدار با وی (اردوغان) در زودترین زمان ممکن و دور نگه داشتن وی از مخالفان اردوغان و امضای توافق با بشار اسد برای بازگشت دستکم یک میلیون آواره سوری به کشورشان و شهر‌ها و روستاهایشان در سوریه قبل از انتخابات به عنوان نخستین گروه، حساب ویژه‌ای باز کرده است. اردوغان همچنین معتقد است با کمک ایران و روسیه می‌تواند بشار اسد را متقاعد کند تا با ترکیه برای نابودی نیرو‌های کرد سوریه دموکراتیک که شاخه نظامی حزب تجزیه طلب کارگران کردستان (پ ک ک) است متحد شود و وارد هیچ اتحادی با این عناصر تجزیه طلب نشود.

بشار اسد رئیس جمهور سوریه تا این لحظه در برابر همه تلاش‌های به منظور دیدار با اردوغان مقاومت کرده است، زیرا بشار اسد هیچ اعتمادی به اردوغان ندارد و برای رئیس جمهور سوریه بسیار سخت است که خنجر مسموم از پشت زدن‌های اردوغان به خود و سوریه را فراموش کند. سخنان نرم و گفتمان انعطافی اردوغان مبنی بر فراموشی گذشته و اذعان به این که دشمنی‌های دائمی وجود ندارد دیگر قابل اعتماد نیست. اوهان میری اوغلو، عضو کمیته مرکزی حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه دو هفته پیش این حقیقت را تایید کرد که بشار اسد پیشنهاد روسیه را برای دیدار با اردوغان رد کرده است.

معضلی که این روز‌ها روسیه به عنوان میانجی با آن مواجه است این است که اردوغان با شروط سوریه به خصوص خروج کلی از اراضی سوریه و بازگرداندن ادلب به حاکمیت سوریه مخالفت کرده و اردوغان پیشنهاد کرده است تا بررسی این مطالبات و شروط به پس از برگزاری انتخابات ترکیه در ژوئن آینده موکول شود تا وی به عنوان امتیاز دهنده و تسلیم شونده در برابر این مطالبات شناخته نشود که باعث باخت وی در انتخابات آتی شود.

سردبیر رای الیوم نوشت: تنها گزینه‌ای که اردوغان را نجات می‌دهد باعث می‌شود عاقبت و سرنوشت وی، فرزند و دامادش حبس و زندان در صورت شکست در انتخابات نشود تفاهم با بشار اسد است. بشار اسدی که اردوغان یک ائتلاف قوی با پشتوانه صد‌ها میلیارد دلاری را برای سرنگون کردن دولتش فرماندهی کرد. اما این گزینه هرگز محقق نخواهد شد مگر این که شروط سوریه محقق شود. شروطی که همه حتی در آمریکا خواستار کسب رضایت طرف سوری به هر طریقی و خواستار حمایت سوریه از خود هستند پس از آن که برای سرنگون کردن نظام سوریه چه از طریق محاصره یا دخالت نظامی شکست خوردند.

اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول که بینعالی ییلدریم، نامزد اردوغان در انتخابات شورا‌ها و شهرداری‌ها را شکست داد و نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که او شخصاً اردوغان را در انتخابات ریاست جمهوری شکست خواهد داد، با سفیران آمریکا و انگلیس در ترکیه دیدار و تمایل شدید خود را برای برقراری روابط راهبردی با ناتو تحت زعامت آمریکا اعلام کرده است و ما معتقدیم که تلاش برای مجرم دانستن وی (اکرم امام اوغلو) و طرح اتهامات قضایی علیه وی مبنی بر توهین به مقام قضایی انتخاباتی، منجر به محکومیت و پایان جاه طلبی‌های سیاسی و جلوگیری از ورود وی در انتخابات نخواهد شد.

سؤالی که این روز‌ها مطرح می‌شود این است که آیا فشار‌ها در خصوص متقاعد کردن بشار اسد برای نجات اردوغان کارساز و موفقیت آمیز خواهد بود یا این که کماکان مقاومت خواهد کرد و با پیشنهاد‌های وسوسه آمیز آمریکا تحت حمایت لابی عربی و خلیج (فارس) از جمله سیطره مجدد بر میدان‌های نفتی و گازی و مناطق حاصلخیز در شرق فرات و آشتی با قسد همراه خواهد شد؟

عطوان نوشت: کنفرانس «بغداد ۲» که چند روز پیش در امان پایتخت اردن برگزار شد در واقع تلاشی آمریکایی و اروپایی برای گشودن باب گفتگو با ایران و بازگشت این کشور به مذاکرات احیای برجام بود پس از آن که آمریکا به شکست خود در خصوص سرنگون کردن نظام ایران با سوار شدن بر موج اعتراضات داخلی این کشور اذعان کرد.

سفر احتمالی ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به سوریه در هر زمان و لحظه‌ای که انجام بشود سرنوشت ساز و تعیین کننده خواهد بود آیا موفق خواهد شد بشار اسد را با مطالبات همراه کند یا این که بشار اسد همچنان در قبال این مطالبات پافشاری و با آن‌ها مخالفت خواهد کرد؟

ما پاسخ قطعی برای این سؤال نداریم، ولی معتقدیم که بشار اسد به آسانی دو متحد اصلی خود یعنی ایران و روسیه را از دست نخواهد داد و منطق نیز اینگونه می‌گوید.