هنوز سالن اجرای مختص رادیو تئاتر وجود ندارد

سعید اسلام‌زاده، مجری رادیو و کارشناس در برنامه «هفت اقلیم» رادیو فرهنگ درباره شکل‌گیری رادیو تئاتر گفت: شاید رادیو تئاتر اسم جدیدی باشد، اما ساختار اجرایی‌اش با مخاطب تئاتر غریبه نیست. نزدیک به ۷۰ سال است که با نمایش رادیویی آشنا هستیم. تقریباً چند سال بعد از تاسیس رادیو گروه‌های تئاتری آمدند و نمایش‌های رادیویی اجرا کردند که در جهان سابقه داشت. 

اسلام‌زاده ادامه داد: نمایش رادیویی در ایران سابقه درخشانی دارد و در دوره‌هایی آثار بسیار خوبی کار شد. اوایل دهه ۹۰ بود که دوستان در اداره کل هنر‌های نمایشی رادیو به جشنواره فجر پیشنهاد بخش رادیو تئاتر را دادند. از طرفی، رادیو تئاتر، نمایش رادیویی و نمایشنامه‌خوانی داریم و ممکن است شباهت‌هایی بین آن‌ها به وجود بیاید. به‌ویژه بین نمایش رادیویی و رادیو تئاتر شباهت هست. 

این مجری رادیو افزود: ما نمایش رادیویی را گوش می‌کنیم و فضاسازی صوتی کارگردان، افکتور، صدابردار، موسیقی، بازی‌ها، دور شدن یا نزدیک شدن به میکروفون، طراحی و مهندسی صدا، اینکه بازیگر در چه سطحی صحبت کند و ... وجود دارد. در رادیو تئاتر نمایش رادیویی را در روی صحنه می‌بینیم و نور، آکسسوار صحنه [آکسسوار‌ها معمولا دکور‌های جذاب و منحصر به فردی در اختیار دارند که باعث می‌شود سینماگران آن‌ها را دنبال کنند]، لباس و دکور اضافه شده است. 

وی با بیان اینکه بازیگران دور میز ایستاده و متن را رو‌به‌روی خود اجرا می‌کنند، توضیح داد: در رادیو تئاتر حرکت به آن معنا نداریم. اینکه مانند تئاتر، بازیگر حرکت داشته باشد، وجود ندارد. مهمترین مسئله در رادیو تئاتر میزانسن صداست. یعنی شما باید با صدا مخاطب را درگیر کنید. این صدا هم لحن، ریتم، بالا یا پایین بودن صدای بازیگر، موسیقی، افکت‌های موجود در صحنه و ... دربر می‌گیرد. 

اسلام‌زاده با بیان اینکه ما هنوز به سالن اجرای مختص رادیو تئاتر نرسیدیم، توضیح داد: سالن اجرای رادیو تئاتر باید واجد بلندگوها، اسپیکر‌ها و فضای شنیداری باشد که مخاطب بتواند ارتباط بگیرد. مثل سینمای دالبی که حدود ۲۰ سال پیش وارد کشور شد و صدا از جهات مختلف به گوش شنونده می‌رسید. اگر این اتفاق در سالنی بیفتد که یک صدابردار خبره‌ای با میکروفون‌گذاری و استفاده از نرم‌افزار‌های صدا، دوری و نزدیکی بازیگران به میکروفون و حرکت بازیگران این کار را انجام دهد، می‌توانیم آنجا را به اجرای رادیو تئاتر اختصاص دهیم.