راهکار‌هایی برای محافظت از گوش و شنوایی

دکتر فریبا مرادی مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز اظهار کرد: کم شنوایی یا در اصطلاح، اختلال شنوایی به یک نقص جزئی یا کلی در عملکرد شنوایی گفته می‌شود. اختلال شنوایی ممکن است در یک یا هر ۲ گوش بروز کند. همچنین این اختلال می‌تواند موقتی یا دائم باشد.

او ادامه داد: کودکانی که دچار مشکلات شنوایی هستند توانایی یادگیری زبان گفتاری نیز در آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد و در افراد بزرگسال هم ممکن است دشواری‌های شغلی و کاری را به همراه داشته باشد. کم‌شنوایی در برخی بیماران به ویژه افراد مسن موجب گوشه‌گیری و انزوا می‌شود.

چرا شنوایی نوزادان باید بررسی شود؟

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز بیان کرد: تشخیص اختلال شنوایی در نوزادان و کودکان دشوار است، چرا که هنوز مهارت‌های ارتباطی در آن‌ها به خوبی رشد پیدا نکرده است.

او گفت: نوزادان کم شنوا بسته به میزان، نوع و شکل کم شنوایی با دشواری‌هایی در گفتار و زبان آموزی رو به رو می‌شوند؛ بنابراین کشف زودهنگام کم شنوایی قبل از ۳ ماهگی و ارائه خدمات لازم به نوزاد و خانواده او ضروری است. کودکانی که کم شنوایی آن‌ها در مراحل ابتدایی شناسایی می‌شود و مداخله درمانی و توانبخشی مناسب قبل از ۶ ماهگی، دریافت می‌کنند، از نظر رشد زبانی در سن ۵ سالگی با همسالان خود برابری می‌کنند.

مرادی تصریح کرد: بهترین زمان دوره یادگیری گفتار و زبان تا یک سالگی و به دلیل اهمیت شنوایی در یادگیری گفتار، زمان طلایی برای انجام تست غربالگری به هنگام تا یک ماهگی، تست تشخیصی به هنگام تا ۳ ماهگی و مداخله به هنگام تا ۶ ماهگی است.

علت‌های کم شنوایی نوزاد که نیاز به پیگیری دارد

او اضافه کرد: سابقه ازدواج‌های خانوادگی نزدیک در والدین نوزاد، سابقه وجود کم شنوایی دوران کودکی در خانواده، وجود مشکلات بارداری و زایمان مانند مسمومیت‌های دوران بارداری (دیابت یا فشارخون بالا) یا بیماری‌های عفونی مادر در دوران بارداری و زایمان سخت و وزن کم و یا نارس بودن نوزاد از علت‌های کم شنوایی در نوزادان است که نیاز به پیگیری دارد.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز بیان کرد: وجود ناهنجاری در ناحیه سر و صورت نوزاد، وجود شکاف کام لب، ضربه به سر و گردن به همراه کاهش هوشیاری کودک، زردی بالا یا تعویض خون یا بستری نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه و ابراز نگرانی والدین از کم شنوایی نوزاد یا ابراز تاخیر در تکامل زبانی شنوایی نوزاد از دیگر مواردی است که نیاز به پیگیری دارد.

او گفت: کودکانی که دارای فاکتور‌های خطر گفته شده در زمان تولد و بعد از تولد باشند، جزو کودکان دارای عوامل خطر محسوب می‌شوند و این کودکان در صورت طبیعی بودن آزمون‌های اولیه شنوایی، لازم است بین ۹ تا ۱۲ ماهگی مورد ارزیابی تست تشخیصی شنوایی قرار گیرند.

علائم ناشی از کم شنوایی در کودکان

مرادی اظهار کرد: اختلال در تکلم، اختلال در ارتباطات جمعی، اختلال در رشد طبیعی گفتار و زبان، افت تحصیلی، اختلال در خواندن و نوشتن، تاخیر در رشد و بلوغ اجتماعی-فرهنگی و اختلال در یادگیری و بروز ناتوانی‌های درکی – شنیداری از علائم ناشی از کم شنوایی در کودکان است.

چه زمانی باید سمعک و کاشت حلزون تجویز شود؟

او تصریح کرد: به محض تشخیص اختلال شنوایی در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید سمعک تجویز شود. این امر به ویژه در نوزادان و کودکان خردسال از اهمیت به سزایی برخوردار است.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز افزود: مهم است که کودکان خردسال برای رشد زبان و گفتار بتوانند به خوبی بشنوند. اگر کودک کم شنوای خردسال از سمعک استفاده نکند، زبان آموزی اتفاق نمی‌افتد و رشد و تکوین پیدا نمی‌کند. استفاده از سمعک یک روش معجزه آسا برای درمان قطعی آسیب شنوایی نیست، بلکه به عنوان یک «کمک» برای تقویت شنوایی در افراد مبتلا به آسیب شنوایی در بهتر شنیدن اصوات کارایی دارد.

او بیان کرد: کاشت حلزون، بخش‌های آسیب دیده یا از کار افتاده گوش داخلی را جبران می‌کند. این دستگاه امواج صوتی را دریافت کرده و با تبدیل آن به امواج الکتریکی، این امواج را به حلزون شنوایی منتقل می‌کند و به فرد امکان می‌دهد تا صدا‌ها را دریافت کند.