دو فرزند برایم کافی است؟

نیروی انسانی هر کشور عامل اصلی توسعه پایدار محسوب می‌شود و باید برای تربیت و توانمندسازی آن برنامه‌ریزی مناسبی داشت تا بتوان آن نیروی انسانی تربیت‌شده را برای اهداف توسعه به کار گرفت. زیرا پیشرفت با بهره مندی از نیروی انسانی کارآمد به دست میآید.

آنچه تعداد و توزیع سنی جمعیت کنونی را تعیین کرده، رفتار جامعه در گذشته بوده است. بخشی از این رفتار به موضوع ازدواج و فرزندآوری بر می‌گردد. رفتاری که امروز، وضعیت فردا را مشخص می‌کند و هر جا بتوان این رفتار را اصلاح کرد، به وضعیت جمعیتی آینده می‌توان امیدوار بود.

بیشتر بخوانید

• صرف ۲ هزار میلیارد تومان هزینه‌ برای زوج‌های نابارور

امروزه بیشتر خانواده‌های دارای فرزند به داشتن یک یا ۲ فرزند اکتفا کرده و تمایلی برای افزایش تعداد فرزندان خود ندارند، در حالیکه تک یا ۲ فرزندی هیچگاه سرمایه انسانی محکم و قابل اتکایی برای خانواده‌ها محسوب نمی‌شود.

در گذشته هر خانواده‌ای که بیشترین تعداد فرزندان را داشت، از جایگاه و قُرب بالایی برخوردار بود و بویژه در جوامع عشایری و روستایی بیشترین وجاهت اجتماعی را خانواده‌های دارای فرزند بیشتر داشتند.

اما این وجاهت اجتماعی به تدریج با سیاست‌ها و برنامه‌های غلط رنگ باخت و تعدد فرزندان به عنوان یک سرمایه انسانی مهم جای خود را به تک یا ۲ فرزندی داد و حتی برخی از خانواده‌ها نیز زندگی بدون فرزند را پذیرفته اند.

یکی از مهمترین دغدغه‌های اصلی رهبری و مسئولان ارشد کشور در سال‌های اخیر بحث افزایش ازدواج، جوانی جمعیت و رشد نرخ زاد و ولد بوده است، هرچند طی این سال‌ها بخشنامه‌های متعددی تدوین شد، اما در نهایت سال ۱۴۰۰ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با تشریک مسائی دستگاه‌های ارشد کشور از جمله قوای مجریه و مقننه تدوین و برای اجرا ابلاغ شد.

بعد از موافقت مجلس با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و تایید آن از سوی شورای نگهبان در ۱۹ آبان ۱۴۰۰، اجرای این مصوبه مهم با اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال با ابلاغ از طرف رییس مجلس به رییس جمهور رسما کلید خورد و رئیس دولت سیزدهم ۲۸ آبان همان سال نیز با وجود آنکه تازه فعالیت خود را شروع کرده بود، این قانون را برای اجرا به تمامی دستگاه‌ها و وزراتخانه‌ها ابلاغ و همچنین ستاد ملی جمعیت را ایجاد کرد، با شکل گیری این ستاد به ریاست شخص رییس جمهور و هیات دولت، سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط با این ابلاغیه، سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های کلان، ارزیابی و نظارت بر اجرای این قانون تدوین شد.

واقعیت‌ها حاکی از این امر است که میزان زاد و ولد و ازدواج روندی نگران کننده و کاهنده دارد و در صورت عدم اصلاح شاخص‌های جمعیتی در مقطع کنونی بدون شک تا ۲۰ یا ۳۰ سال آینده ایران کشوری با جمعیت پیر همراه با رکود و ایستایی تولد نوزادان خواهد شد و به گفته کارشناسان فرصت پنجره جمعیتی از دست خواهد رفت.

توجه به جوانی جمعیت از ضرورت‌های کشور و وظیفه همه آحاد جامعه است

نماینده ولی فقیه در چهارمحال و بختیاری و امام جمعه شهرکرد با بیان اینکه توجه به جوانی جمعیت از ضرورت‌های کشور و وظیفه همه آحاد جامعه به شمار میرود، گفت: بیتوجهی نسبت به آن خسارت‌های ناگواری در پی خواهد داشت.

حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی نکونام اظهار داشت: روز ۳۱ اردیبهشت روز جمعیت نامگذاری شده است که از مقوله‌های مهم کشور و تکلیف آحاد جامعه است و همگان باید در این خصوص وظیفه خود را بهخوبی ایفا کنند.

وی با بیان اینکه مقوله پیری جمعیت یک تهدید برای کشور است، تصریح کرد: بی‌توجهی به جوانی جمعیت سبب می‌شود تا در آینده نزدیک برای تامین نیروی کار محتاج به بیرون شویم و این موضوع سبب وابستگی کشور و آسیب‌های بعدی آن میشود.

امام جمعه شهرکرد با بیان اینکه آمار طلاق، ازدواج و فرزندآوری در کشور نگران کننده است، افزود: امروز روزی نیست که اقتصاد و معیشت را عامل این وضعیت بدانیم هرچند دولت باید زمینه‌سازی و بسترسازی کند و قانون جوانی جمعیت را هر چند ضعف‌هایی دارد، به‌طور کامل اجرا کند.

ضرورت افزایش نرخ باروری در چهارمحال و بختیاری

استاندار چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: افزایش نرخ باروری و جوانی جمعیت یک ضرورت است.

غلامعلی حیدری افزود: بر اساس تاکیدات رهبر معظم انقلاب و هشدار‌هایی که در خصوص کاهش جمعیت جوان طی سال‌های اخیر شکل گرفته، در حال حاضر گفتمان حاکم بر جامعه، به افزایش جمعیت تغییر کرده است.

وی ادامه داد: موضوع جمعیت برای کشور‌ها از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی دارای اهمیت است و این مهم برای کشور ما که جمعیت آن رو به سالمندی گذاشته و نرخ باروری در بسیاری از استان‌های کشور از جمله استان ما زیر نرخ جانشینی است از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است.

استاندار چهارمحال و بختیاری با تاکید جایگاه جمعیت و جوانی جمعیت در کشور گفت: افزایش نرخ باروری و جوانی جمعیت یک ضرورت است.

وی، اشتراک و وحدتنظر را نخستین گام برای عملیاتی کردن جوانی جمعیت در استان دانست و گفت: در گام نخست باید همگان به این نظر مشترک برسیم که استان و کشور در یک چاله جمعیتی قرار گرفته و این موضوع می‌تواند امنیت ما را به خطر اندازد از همین رو افزایش نرخ باروری و جوانی جمعیت برای کشور یک ضرورت است.

حیدری اضافه کرد: در گام بعدی باید فرهنگ‌سازی و آموزش را در دستور کار قرار داد که در اینجا نقش نهاد‌هایی نظیر آموزش و پرورش، دانشگاه ها، رسانه‌ها و حوزه‌های علمیه بسیار تاثیرگذار است.

اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیازمند همکاری همه جانبه است

معاون بهداشتی مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری و رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری با اشاره به تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، گفت: اجرای این قانون نیازمند همکاری همه جانبه دستگاه‌های اجرایی، وزارتخانه ها، سازمانها، نهاد‌ها و همه آحاد جامعه است.

علی احمدی افزود: فرزندآوری و جوانی جمعیت در دنیا، کشور و چهارمحال و بختیاری روند کاهشی به خود گرفته است و مسوولان ارشد نظام به ویژه مقام معظم رهبری نیز از سال‌های گذشته هشدار‌هایی بابت این امر داده بودند که توجه به این امر با فراز و نشیب‌های مواجه بوده است.

وی به تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در شورای انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: اجرای این قانون در مجلس فعلی مصوب و ابلاغ شد تا با اجرایی شدن آن و اجرای سیاست‌های تشویقی از بحران جمعیت در کشور و استان جلوگیری شود.

احمدی با اشاره به اینکه در بحران جمعیت نرخ باروری کلی که متوسط فرزندانی است که یک زن در سن باروری باید داشته باشند تا جایگزین شود کاهش پیدا می‌کند، افزود: هم‌اکنون نرخ باروری در استان ۱.۷ است که این میزان باید به صورت نظری ۲.۱ و بنا به نظر جمعیت شناسان و جامعه‌شناسان با در نظر گرفتن مرگ و میر نوزادان، مهاجرت، ناباروی زوجین باید این میزان ۲.۳تا ۲.۵ باشد تا در جمعیت در وضعیت مطلوب باقی بماند.

وی با تاکید بر اینکه مساله فرزندآوری و ازدواج تنها با تصویب قانون رفع نمیشود، گفت: اقناعسازی مردم به خصوص جوانان برای ازدواج و فرزندآوری، رفع مشکلات حاکم بر مردم از جمله مشکلات اجتماعی، اقتصادی باید انجام شود تا زمینه ازدواج به وقت نیاز برای جوانان و فرزندآوری نیز مرتفع شود و قانون جوانی جمعیت لازم است، اما کافی نیست.

جانشین رییس قرارگاه جوانی جمعیت چهارمحال و بختیاری با اشاره به بحرانی شدن وضعیت جمعیت گفت: با ادامه دار شدن وضعیت کنونی و روند کاهشی فرزندآوری تا ۲۸ سال آینده جمعیت جوان و نیروی فعال در سطح کشور کاهش و یا نزدیک به صفر خواهد شد.

وی اظهار داشت: هم‌اکنون ۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت استان معادل ۱۲۰ هزار نفر از جمعیت سالمند هستند که در سه دهه آینده با همین آهنگ رشد پیش برویم، مدارس و کودکستان‌ها هیچ دانشآموزی نخواهند داشت و با افزایش آمار سالمندان نیز جمعیت فعال کاهش یافته و نیروی پرستار و تخت بیمارستانی برای ارائه خدمات به سالمندان وجود نخواهد داشت.

وی گفت: با افزایش قشر سالمند و کاهش جمعیت جوان و نیروی فعال کار کاهش یافته و مسایل مختلف روانشناختی، اجتماعی و جامعه‌شناسی اتفاق می‌افتد.

احمدی افزود: افزایش جمعیت سالمندی یک اَبربحران جمعیتی است که باید برای جلوگیری از افزایش این امر اقدامات فرهنگی و اقناعسازی برای فرزندآوری و ازدواج انجام شود که در این راستا مجموعه اقدمات زیادی در کشور از جمله ابلاغ سیاست جمعیتی توسط رهبری و تصویب قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت آغاز شده و تکالیف دستگاه‌های اجرای در این قانون مشخص شده است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه جوانی جمعیت و حمایت از خانواده تنها باتصویب قانون رفع نمیشود، گفت:مطالبهگری از دستگاه‌های اجرایی برای اجرای قانون و و رفع مشکلات خانواده‌ها و جوانان یک ضرورت است.

وی به رفع مشکلات جوانان و خانواده‌ها از جمله فراهم شدن زمینه ازدواج، فرهنگسازی و آموزش و توانمندسازی خانواد‌ها برای فرزندآوری و تامین هزینه‌های درمان ناباروری را راه‌های افزایش فرزنداوری عنوان کرد.

چهار هزار زوج نابارور در چهارمحال و بختیاری شناسایی شده است

رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری یادآور شد: هماینک چهار هزار زوج نابارور در استان شناسایی شده است که نیازمند درمان هستند که هماکنون در استان برای درمان ناباروری بخش خصوصی فعال نیست و یک درمانگاه سطح۳ درمان ناباروری دولتی درشهرکرد و یک درمانگاه سطح ۲ در لردگان فعال شده است که خدمات درمانی ناباروری در این درمانگاه‌ها به صورت رایگان و با پوشش بیمه ارائه میشود.

وی با تاکید بر اینکه براساس اعلام سازمان‌های بیمهگر ۸۵ تا ۹۰درصد پوشش درمان ناباروری با بیمه است، یاداور شد:، اما هزینه‌های جانبی و خدماتی که این زوجنین نیازمند این است که توسط بیمه‌ها پرداخت و حمایت شوند.

احمدی با اشاره به کوچک بودن استان و بافت فرهنگی حاکم بر استان تعدادی از زوجین نابارور برای اینکه به عنوان زوج نابارور شناخته نشوند به استان‌های دیگر برای درمان مراجعه می‌کنند، گفت: پیشنهاد میشود برای حمایت از این زوجین سازمان‌های بیمه گر کارت طلایی و یا بیمه تکمیلی برای زوجین نابارور تهیه کنند که در همه مناطق بتوانند از خدمات این کارت بهرهمند شوند.

حرکت در مسیر جوانی جمعیت یکی از مهمترین سیاست‌های کلان اجتماعی و فرهنگی نظام اسلامی است که تحقق و اجرای قوانین حمایتی و ترغیبی در این زمینه میتواند بسیار موثر و تعیین کننده باشد، چون ثروت اصلی و حیاتی هر کشور جمیعت جوان و نیروی کار آماده آن کشور است.

اگر از هم اکنون اقدام‌های تشویقی دارای پشتوانه صورت نگیرد، در آینده‌ای نه چندان دور ایران که تا دهه هفتاد در زمره جوانترین کشور‌های دنیا با نرخ ازدواج و زاد و ولد بالا بود، به یکی از کشور‌هایی با بیشترین نرخ جمعیت پیر و کهنسال با تبعات سنگین اجتماعی تبدیل خواهد شد.

قانون واگذاری زمین به مادران سه فرزند اجرا شود

رییس مجمع نمایندگان چهارمحال و بختیاری، خواستار تسریع در روند واگذاری ۲۰۰ متر زمین رایگان به مادران دارای سه فرزند از سوی اداره کل راه و شهرسازی شد.

احمد راستینه هفشجانی تاکید کرد: حدود ۲ سال از تصویب طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در مجلس شورای اسلامی و تایید آن از سوی شورای نگهبان می‌گذرد.

وی افزود: برخی از آیین‌نامه‌های اجرایی این طرح از ۶ ماه قبل از سوی دولت ابلاغ شده است و مدیرانی که به این قانون تمکین نکنند، شامل ترک فعل و تخلف در اجرای وظایف مربوط به قوانین قانون جوانی جمعیت می‌شوند.

راستینه تصریح کرد: به‌عنوان یکی از طراحان قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده تاکید دارم با توجه به مفاد دقیق این قانون، هرگونه ترک فعل یا استنکاف در اجرای وظایف برای مدیران در دستگاه‌های اجرایی مرتبط، تخلف محسوب و برابر با قوانین تعریفی با مدیران متخلف برخورد می‌شود.

وی یادآور شد: یکی از موارد تعریف شده در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده واگذاری۲۰۰ متر زمین رایگان به خانواده‌های واجد شرایط دارای سه فرزند بوده که متاسفانه تا کنون در کشور تنها حدود ۸۰ قطعه زمین واگذار شده است.

نماینده مردم شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: به‌همین منظور اداره‌کل راه و شهرسازی استان باید موضوع واگذاری ۲۰۰ متر زمین رایگان را برای مادران دارای سه فرزند در شهر‌ها و روستا‌ها در دستور کار خود قرار دهد.

راستینه گفت: از استاندار چهارمحال و بختیاری انتظار می‌رود به‌عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی استان این موضوع را به‌صورت ویژه رصد و نظارت و دستور‌های لازم برای تسریع در این موضوع را صادر کند.

ثبت نام زمین برای والدین دارای سه فرزند

والدینی که فرزند سوم آن‌ها در سال ۱۴۰۰ و بعد از آن متولد شده می‌توانند در سایت جمعیت جوانی برای دریافت زمین ثبت نام کنند.

مدیر کل راه و شهرسازی چهارمحال و بختیاری گفت: تنها برای آماده سازی زمین مبلغی به صورت اقساط به مدت ۸ سال دریافت می‌شود.

آقای مقصودی افزود: این طرح فعلا در شهر‌ها قابل اجراست و تنها از طریق ثبت نام در سایت جمعیت جوانی امکان پذیر است.

وی ادامه داد: این طرح مشمول فرزندان سوم متولد۱۴۰۰ به بعد می‌شود.

مقصودی گفت: خانواده‌هایی که چهار فرزند زیر ۲۰ هم دارند می‌توانند برای دریافت زمین در این سایت ثبت نام کنند.

واقعیت این است تا زمانیکه ابعاد اقتصادی، معیشتی، اشتغال، نیاز‌های اولیه هر زوج نظیر مسکن، جهیزیه ارزان و با کیفیت، مهار گرانی و تورم لاینحل باشد، نباید انتظار داشت جامعه به سمت و سوی ازدواج آسان و فرزندآوری گرایش پیدا کند.

باید در کنار اجرای مصوبات قانون جوانی جمعیت، راهکار‌های عملیاتی در حوزه این چالش‌ها نیز به طور جدی پیگیری و مرتفع شود تا جوانان به سمت ازدواج و زوجین به سوی فرزندآوری سوق و رغبت پیدا کنند.