نگاهی به وضعیت اجرای قانون ساماندهی مد و لباس

با نگاهی به ویترین‌های مختلف فروشگاه‌ها، سرانجام به‌ناچار وارد یکی از آن‌ها شد و لباسی را انتخاب کرد. با حالتی ناراحت، لباس را بررسی می‌کرد. لباسی که بیشتر مناسب چهره‌های خارجی بود تا یک زن اصیل ایرانی! او به‌دنبال مدلی متناسب با فرهنگ و باورهایش بود؛ چیزی که کمتر موفق می‌شد پیدا کند! این نمونه‌ای از رخدادی است که ممکن است برای بسیاری از اقشار خواهان لباس‌های متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی رخ دهد.

بررسی وضعیت پوشش، تحولات و اهمیت حجاب در جامعه و به‌دنبال‌آن گسترش حیا و عفت عمومی از موضوعاتی است که دغدغه بسیاری از فعالان حوزه‌های فرهنگی است. از طرفی مد در دنیای امروز به یکی از صنایع پرطرفدار مخصوصا در بین زنان تبدیل شده است. مسأله پوشش ازجمله مسائلی است که توجه بسیاری از روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به خود جلب کرده است. 
 
تصویب قانون ساماندهی مد و لباس

صنعت مد از اولویت‌های زیرساختی عفاف و حجاب است. برای این منظور «قانون ساماندهی مد و لباس» با هدف تکمیل چرخه صنعت مد در سال۱۳۸۵ تصویب شد. تقویت فرهنگ و هویت ایرانی ــ اسلامی، هدایت بازار تولید پوشاک به سمت الگو‌های داخلی، ترغیب مردم به پرهیز از انتخاب و مصرف الگو‌های بیگانه از موارد مهمی است که این قانون را در بر می‌گیرد. البته این قانون با چالش‌های اجرایی متعددی ازجمله عدم تنظیم سازوکار بازار جهت حفظ مالکیت معنوی طراحان و تولیدکنندگان و عدم تنظیم سازوکار‌های حمایتی از طراحان و تولیدکنندگان کالای پوششی نیز همراه است.
 
ایران دارای بزرگ‌ترین بازار داخلی پوشاک عفیفانه

در جهانی که به طور مداوم در حال توسعه و پیشرفت است نمی‌توان انتظار داشت که سبک پوشش لباس‌ها بدون تغییر بماند. این مدها، اما گاهی وقت‌ها با فرهنگ، ارزش‌ها و باور‌های اسلامی در تضاد است. براین‌اساس اگر چرخه این صنعت در کشور بومی نشود، هم به لحاظ اقتصادی و هم فرهنگی جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ایران بزرگ‌ترین بازار داخلی پوشاک عفیفانه و اسلامی را داراست، اما بانوان محجبه معتقدند که کم‌بودن مراکز عرضه پوشاک متناسب با شئون اسلامی نبوده و به همان نسبت عرضه پوشاک حجاب نیز بسیار کم است. همچنین این قانون می‌گوید که بررسی وضعیت حجاب در کشور و رفتارسنجی‌هایی که در این حوزه انجام شده نشان‌دهنده تمایل جامعه به انواع مختلفی از پوشش‌های نوین است و به‌دلیل خلأ و کمبود در در حوزه مد‌های ایرانی ــ اسلامی، این گرایش به سمت استفاده از پوشش‌هایی با حجاب کمتر و نامناسب هدایت می‌شود. براین‌اساس برای مقابله با ناهنجاری‌های اجتماعی به‌ویژه در زمینه عفاف و حجاب لایحه‌ای تحت‌عنوان «لایحه حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» توسط مجلس تصویب، اما پس از مدتی شورای نگهبان وجود ابهاماتی را در این لایحه عنوان کرد و خواستار تغییر آن شد. حال باید منتظر ماند و دید که چه اتفاقاتی بر سر این لایحه در آینده‌ای نه‌چندان دور رخ می‌دهد.
 
نقش مهم بازار در پوشش

در انتخاب پوشش افراد، بازار نقش مهمی را ایفا می‌کند. از طرفی با گسترش فضای مجازی مخصوصا در حوزه پوشاک و حضور متعدد طراحان جوان در عرصه لباس‌های به‌روز، باید مسئولان فرهنگی کشور بیشتر از گذشته دغدغه‌مند این موضوع باشند چراکه با نگاه به ویترین‌های فروش لباس، بعضا شاهد مدل‌های عجیب‌وغریبی هستیم که از فرهنگ اصیل ایرانی در این مدل از پوشش‌ها دیده نمی‌شود. یکی از چالش‌های مهم قانون ساماندهی مد و لباس هم، عدم ورود طرح‌های مورد تایید به چرخه تولید انبوه و تحقق هدف ساماندهی بازار پوشاک است. تبدیل‌شدن مقوله مد و طراحی به صنعت هم نیازمند وجود دانش روز و در ابعاد مختلف تامین زیرساخت‌های زنجیره ارزش پوشاک است.

موانع اجرایی‌نشدن قانون ساماندهی مد و لباس 
۱- عملکرد ضعیف دولت‌ها در اجرای این قانون 
۲- عدم اولویت‌بخشی به مفاد و احکام آن در حوزه مد و لباس 
۳- عدم‌شکل‌گیری چرخه صنعت مد در کشور
۴- حداقلی‌شدن ظرفیت هویت‌ساز پوشاک مبتنی بر الگوی ایرانی ــ اسلامی 
۵- عدم تنظیم سازوکار مناسب جهت حفظ مالکیت معنوی طراحان و تولیدکنندگان
۶- عدم تنظیم سازوکار‌های حمایتی از طراحان و تولیدکنندگان 
۷- عدم اهتمام دستگاه‌ها به احصا و حل مسائل اجرایی ناظر به مواد قانون
۸- ضعف ظرفیت دانشی در ابعاد مختلف چرخه مد و لباس 
۹- حمایت ناکافی در ایجاد و تداوم سکو‌های دائم عرضه کالا‌ها

منبع : جام جم