آیین آتش نوروزیِ شب چله ثبت ملی شد

فرهاد نظری مدیر کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، در گفتگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، از ثبت «آگِر نوروژی؛ آیین آتش نوروزیِ شب چله» در فهرست ملی میراث ناملموس کشور خبر داد و اظهار کرد: در گاهشمار لکی ماه نوروژ اولین ماه سال و مطابق با دی ماه خورشیدی است. آغاز این ماه در غروب ۳۰ آذر خورشیدی و مصادف با شب چله است. به اعتقاد مردم قوم لک، در این شب که سردترین، تاریکترین و طولانی‌ترین شب سال است، هوِئَر یا مِیر (خورشید یا مهر) زاده می‌شود؛ بنابراین این شب را که به شب چله معروف است همراه با باورها، آیین‌ها و مناسک خاص جشن می‌گیرند. یکی از این باور‌ها که در نوع خود منحصر به فرد است، برگزاری آیین «آگر نوروژی» است. مردم لک در شبی که با نام شو چله (شب چله) معروف است، آتش بزرگی برپا کرده و در گرداگرد آن به پایکوبی و شادی می‌پردازند.

او افزود:شب چله مطابق با آغاز ماه نوروژ در تقویم لکی است و آتشی که در این شب برافروخته می‌شود با نام آگر نوروژ شناخته می‌شود، بنابراین به مراسمی که در کنار آن برگزار می‌شود، رسم آگر نوروژی شو چله می‌گویند.

مدیر کل ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی گفت:متاسفانه آیین آگر نوروژی در میان لک‌ها تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده و تنها در مناطقی، چون محل سکونت ایل کاکاوند در حد فاصل دلفان و هرسین هنوز به شکل چشمگیری اجرا می‌شود. بی شک ثبت آئین آگر نوروژی احترام به تمام فرهنگ‌های ایرانی است که در گذر زمان شکل گرفته‌اند و تلاشی برای احیای این سنت دیرینه است.

نظری ادامه داد: «خِیربَراکَر؛ شخصیت، افسانه‌ای بخشنده در باور‌های شب چله (یلدا) مردم قوم لک» نیز در فهرست ملی میراث ناملموس ثبت شد.

مردم لک به وجود شخصیتی افسانه‌ای و بخشنده به نام خِیربَراکَر باور داشته‌اند و تصور می‌کردند که این شخصیت افسانه‌ای در شب چله و زمانی که مردم در خواب هستند، از پنجره وارد منازل می‌شد و روزی خود را برای معتقدانش بر جای می‌گذاشت. بر این اساس مردم لک در شب چله پنجره منازل خود را در حالت نیمه باز و در مقابل پنجره چراغ روشنایی کوچکی می‌گذاشتند تا مسیر خِیربَراکَر برای ورود به منزل و رزق دهی روشن باشد.

وی تصریح کرد: شباهت عجیب خِیربَراکَر با شخصیت افسانه‌ای بابانوئل نشان دهنده‌ی پیوند‌های مشترکی است که آیین‌های میترائیسم و مسیحیت در گذشته‌های دور داشته اند.

انتهای پیام/