رونق برخاسته از بلورهای نمک/ زندگی، ارمغان نمک برای کویرنشینان

به گزارش خبرنگارگروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، زمستان از نیمه گذشته، مردمی که چشم هایشان در انتظار باران و برف به آسمان دوخته شده است، اما سال هاست که زمستان در شرق کشور رنگی از برف ندارد و اهالی روستاها بار مهاجرت به سوی شهرها بسته و حاشیه نشین شهرهای بزرگ شده اند، دیگر از عزت و نشاط زندگی روستایی خبری نیست، روستاییان مهاجر تمنای بازگشت به دیارشان دارند اما کم آبی و خشکسالی سد راه آنهاست اگر بتوان با احیای بخش هایی مثل گردشگری و صنعت رونق را به روستاها برگرداند، جمعیت حاشیه نشین شهرها کاهش یابد و دیگر روستاها خالی از سکنه نمی شوند.

ظرفیتی که مغفول مانده است

اینجا شهرآباد بردسکن است، محمد یکی از اهالی منطقه می گوید: خشکسالی باعث شده است ۴۰۰ جوان از این منطقه برای پیدا کردن کار، مهاجرت کنند، در شهر بردسکن نیز واحد صنعتی وجود ندارد و بیشتر این جوانان راهی شهرهای بزرگ مثل تهران و مشهد می شوند.

مهاجرت جوانان و کاهش جمعیت روستاهای بردسکن در حالی است که در  ۱۲ کیلومتری بردسکن، جاذبه ای طبیعی وجود دارد که اگر از ظرفیت های آن استفاده شود می توان با راه اندازی چرخ صنعت و تقویت گردشگری، بسیاری از مشکلات منطقه را حل کرد.

میراث نمک

دریاچه نمک در نزدیکی روستاهای منطقه شهرآباد وجود دارد که نمک دریا از آن استخراج می شود و  زیبایی خاصی هم در تمام طول سال دارد.

جالب است بدانید در گذشته معادن نمک و نمکزارها امتیازی برای قدرت محسوب می شدند. نمک علاوه بر ویژگی مکمل غذا به عنوان عاملی برای ضدعفونی و نگهداری مواد غذایی محسوب می شد و سرزمینی که نمک بیشتری در‌اختیار داشت، می‌توانست به پشتوانه آذوقه‌های خشکی که دارد، به سرزمین‌های دورتری لشکر بکشد و از فرارسیدن فصل سرما هراسی نداشته باشد.

بلورهای نمک و نگین گردشگری منطقه

دریاچه نمک بردسکن یکی از جلوه های زیبای طبیعی منطقه است که در حد فاصل شهرستان بردسکن و بجستان قرار دارد با توجه به میزان بارندگی سالیانه و تجمع رواناب فصلی در این منطقه، هرساله شاهد پدیدار شدن دریاچه کویری گسترده و زیبایی به مدت چند ماه در سال هستیم و اگر کارهای لازم در این زمینه اجرایی شود می توان گردشگران زیادی را جذب کرد در همین زمینه با  صابری مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان بردسکن گفتگو کردم.

او می گوید: بیشتر بازدید کنندگان کفه نمکی بردسکن گروه های خاص مثل دانشجویان، گردشگران خارجی و محققان هستند و تلاش می کنیم با معرفی و تبلیغ این جاذبه، عموم گردشگران جذب منطقه شوند.

صابری برنامه های اجرا شده برای رونق گردشگری شهرستان را ثبت ملی دریاچه نمک بردسکن، اطلاع رسانی و تبلیغ در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، راه اندازی تورهای گردشگری بعنوان کرد.

مدیر میراث فرهنگی بردسکن مشکل اصلی را نبود سرمایه گذار برای راه اندازی امکانات اقامتی و گردشگری می داند، به دلیل ناشناخته بودن این جاذبه طبیعی با وجود رایزنی و مذاکره های زیاد این نهاد هنوز شخصی داوطلب سرمایه گذاری در منطقه نشده است و امکانات لازم در اطراف دریاچه نمک بردسکن در حد چند کانکس سرویس بهداشتی است که میراث فرهنگی در منطقه مستقر کرده است.

صابری گفت: روستاهای اطراف دریاچه نمک بردسکن از جمله روستای رحمانیه از آثار تاریخی برخوردارند و در صورت راه اندازی مجتمع گردشگری، بازدید از این آثار تاریخی افزایش می یابد ضمن اینکه با افزایش ورود گردشگر، اقامتگاه بوم گردی نیز در روستاها راه اندازی می شوند.

وی ادامه داد: هم اکنون به دلیل نبود مجتمع اقامتی مناسب ، ایجاد کمپ های گردشگری برنامه ریزی شده.  این کمپ ها معمولا متشکل از مجموعه چادرهای مناسب برای اقامت گردشگران و امکانات لازم برای مسافران است.

حفاظت از آثار طبیعی شرط گردشگری پایدار

مظلوم پناه مسئول اداره حفاظت از محیط‌زیست بردسکن درباره دریاچه نمک بردسکن می‌گوید: این اثر طبیعی با نام علمی پلایا در علم ژئومورفولوژی عمیق‌ترین بخش یک حوزه آبخیز است، در این نقطه شیب زمین تقریبا صفر است.

مظلوم پناه ادامه می دهد: گردشگران دریاچه نمک بردسکن باید نکاتی را هنگام بازدید از این اثر رعایت کنند تا به این پدیده طبیعی لطمه وارد نشود ضمن اینکه تردد خودروها در کفه نمکی باید کنترل شود تا به سطح پوسته نمکی آسیبی وارد نشود در مواقعی از سال، کفه نمکی حالت باتلاقی دارد و در این مواقع از تردد گردشگران به منطقه جلوگیری می شود.

او می گوید: سرویس بهداشتی هایی که در اطراف کفه نمکی ساخته شده اند باید دارای مخازن سپتیکی باشد و پسماند و فاضلاب به هیچ وجه نباید در محیط رها شود.

مدیر محیط زیست بردسکن می گوید: کفه‌ها و تالاب‌ها چون در انتهای حوضه آبخیز هستند دارای اکوسیستم حساسی هستند هرگونه فعالیت در بالادست ممکن است در اینجا دارای اثری سوء باشد بنابراین حفاظت نباید محدود به داخل حریم کفه باشد، به طور مثال  برداشت آب در دشت و دشت‌سرهای بالا، اثر مستقیم دارد همچنین این اداره بر فعالیت بهره بردار نمک نیز نظارت می کند چون باید فرصت بازسازی به کفه داده شود.

ایجاد جاده مناسب کلید حل مشکلات

رئیس شورای اسلامی بخش شهرآباد می گوید: علت مهجور ماندن دریاچه نمک  با وجود جذابیت های طبیعی، نبود جاده مناسب برای تردد به این دریاچه است ۲۵ کیلومتر از راه مواصلاتی این دریاچه شوسه است و به دلیل قرار داشتن معادن بیشتر کامیون ها از این مسیر عبور می کنند و عبور برای گردشگران با خودروهای سواری مشکل است.

نخعی ادامه می دهد: هم اکنون از طریق وزارت راه و تعاونی عشایر برای احداث جاده مناسب پیگیری هایی شده است ضمن اینکه ساخت این جاده باعث می شود، مسیر به سمت شهرستان های خراسان جنوبی نیز کوتاه تر شود همچنین چند طایفه از عشایر در اطراف کفه نمکی بردسکن تردد می کنند و آنها نیز  احداث این جاده را خواستار هستند.

او می گوید: راه نامناسب این منطقه باعث شده است واحد صنعتی مناسبی برای بهره برداری از کفه نمکی ایجاد نشود و  واحدی که اکنون فعالیت می کند به شکل سنتی نمک را استخراج  می کند در حالیکه تاسیس واحد صنعتی به اشتغال منطقه کمک می کند.

چشم به راه یاری مسئولان

حسین محمدی بهره بردار نمک آبی بردسکن می گوید: راه اندازی واحد صنعتی نیازمند 4 میلیارد تومان اعتبار است و بضاعت من برای راه اندازی واحد صنعتی اندک است از سوی دیگر وام های بخش دولتی در حد 150 میلیون تومان است  و کفاف راه اندازی کارخانه را نمی دهد.

وی ادامه می دهد: چند سال پیش  مدیر یک کارخانه تصفیه نمک در مشهد برای همکاری اعلام آمادگی کرد، اما شرط این همکاری را برداشت تناژ بالای نمک اعلام کرد در حالیکه میزان تناژ برداشتی کفه نمکی بردسکن پایین است و سالانه هزار تن نمک از دریاچه بردسکن برداشت می شود.

بهره بردار نمک آبی بردسکن می گوید: مدتی پیش نیز سرمایه گذاری  راه اندازی واحد صنعتی را تقبل کرد به این شرط که دستگاه دولتی مربوطه زمین لازم را در اختیار وی بگذارد که این همکاری از سوی دستگاه اجرایی صورت نگرفت.

محمدی تصریح می کند: اگر واحد صنعتی راه اندازی شود، 40 نفر در کارخانه و 50 نفر در معدن مشغول به کار می شوند.

شهرهای کوچک را دریابیم

در طول تهیه این گزارش نکته مشترکی که از لا به لای حرف های مصاحبه شوندگان برداشت می شد این بود که قرار گرفتن این جاذبه طبیعی در منطقه دور افتاده باعث شده عزم و توجه لازم برای احیای آن نباشد، از سوی دیگر مردم بومی شهرستان نیز بضاعت اندکی دارند و سرمایه گذار بومی برای احیای گردشگری و صنعت در این مناطق داوطلب نشده، خراسان رضوی به ویژه در نواحی جنوبی در سال های اخیر درگیر خشکسالی است و واحد صنعتی خاصی نیز در این مناطق فعال نیست در نتیجه مهاجرت از شهرستان ها به سوی مشهد و شهرهای بزرگ افزایش یافته است در حالیکه حاشیه نشینی این جمعیت مهاجر آسیب های اجتماعی و اقتصادی به دنبال دارد.

 می توان با سیاست های تشویقی و در نظر گرفتن معافیت های خاص، بخش خصوصی را به سرمایه گذاری در این مناطق ترغیب کرد تا شهرهای کوچک و روستاها رونق بگیرند و آسیب های اجتماعی در  شهرهای بزرگ ناشی از مهاجرت نیز کاهش یابد.

انتهای پیام// ج.ر

گزارشگر:  سید جواد رحمانیان