صنايع دستي کردستان سوغاتي ماندگار براي گردشگران

به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ، صنايع دستي به عنوان بخشي از ميراث فرهنگي وبه عنوان نمادي از نوع زندگي فرهنگي يک جامعه همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است ودر استان کردستان به علت ويژگي زندگي سنتي در بسياري از نقاط وعدم استيلاي بخش صنعتي هنوز صنايع دستي استان از لحاظ کيفيت وگستردگي در سطح کشور مطرح است وحتي تعدادي از آنها شهرت جهاني پيدا کرده است.
پيشرفت ساخت صنايع دستي چوبي به علت وجود چوب درختان جنگلي مرغوب از دير باز جزء مشاغل پر رونق مردم استان کردستان است، و از طرفي هم استعداد فراوان در زمينه ياد گيري موسيقي موجب تبديل شدن استان کردستان به يکي از مناطق عرضه وسايل موسيقي به ويژه موسيقي سنتي شده است.
پاي افزار ياکلاش نوعي از صنايع معروف وبي نظير کردستاني ها است که هماهنگي وتناسب خوبي با لباسهاي کردي دارد وبه دليل سبکي ، نرمي ، راحتي و قابل انعطاف بودن از صنايع دستي پرطرفدار استان کردستان است  وبا هر ذائقه وسليقه اي سازگار است ،‌چون رويه اين کفش سنتي از نخ پنبه اي بافته شده وزيره آن نيز از پارچه فشرده مهيا شده وفرد با پوشيدن آن احساس خستگي نمي کند.
معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي استان کردستان گفت: بيشترين آمار مشاغل خانگي واشتغال استان مربوط به صنايع دستي است ؛ که هم اکنون 33 رشته فعال صنايع دستي داريم .
فرهاد حامدي گفت: کمبود اعتبار اساسي ترين مشکل ما در اين بخش است.
وي درباره ارز آوري اين صنعت سنتي هم گفت: بر اساس آمارهاي جمع آوري شده تنها در6 ماهه اول سال 90 چهار ميليون دلار صنايع دستي از جمله محصولات چوبي نازک کاري ، منبت، معرق ،کلاش ،قالي وگليم به خارج از استان صادر شده است.  
حامدي گفت: محصولات صنايع دستي كردستان بدين شرح است: سفالگري و سراميك سازي ، که هنر سفالگري از زمانهاي بس كهن در كردستان رايج بوده و ظرفهاي سفالين متعددكشف شده ،  نشان مي دهد كه اين هنر در دوره پيش از تاريخ در كردستان مورد توجه فوق العاده مردم بوده و تعدادي از آنها را در گورهاي مردگان پيدا كرده اند.
مردم آن زمان اعتقاد داشتند كه پس از مرگ مجددا زنده مي شوند و به اين ظروف احتياج خواهند داشت و از اين رو در هنگام به خاك سپردن مردگان مايحتاج زندگي را هم با آنان دفن مي كردند.
در دوره ساسانيان جنس لعاب تكامل يافت و كردستانيها ظروف لعابدار بسيار زيبايي مي ساختند كه تعدادي از اين ظروف از زير خاك بيرون آمده است.
هنر سفال سازي از آن تاريخ به بعد در ايران رونق پيدا كرد و ظروف لعابدار با گل معمولي ساخته مي شد و آن از خاك رس بدون ماسه و شن و مواد آهكي بود و اين نوع ظروف در كردستان به وفور پيدا مي شود.
صنعت كاشي كاري نيز در كردستان رونق بسياري دارد و اين صنعت از قرن سيزدهم هجري قمري به بعد رو به پيشرفت گذاشت و داخل مسجد 'دارالاحسان' و مسجد 'دارالامان' و خانه هاي قديمي سنندج از كاشيهاي معرق پوشيده است و هنر ساختن كاشيهاي معرق در زمان ' امان الله خان اول اردلان اوج گرفت و صنعت كاشي سازي در اين زمان رو به تكامل گذاشت.
قاليبافي در كردستان بسيار رايج است و نام كردستان هميشه مترادف با مهمترين قاليهاي دستباف بوده كه با كمال ذوق و سليقه پديد آمده است و قالي افشار و سنندج و بيجار و بوكان امروز شهرت جهاني دارد و به تحقيق يكي از پرارزشترين فرشهاي ايران است.
بيشتر طرحهاي مورد استفاده قاليبافان در كردستان طرحهاي شكسته بوده و بندرت از طرحهاي ديگر استفاده مي شود، از ميان اين طرحها مي توان به طرح ماهي درهم (هراتي)، ريزماهي نقش بته اي، گل وكيلي، گل ميرزاعلي، گل مينا و شاخ گوزن و ميناخاني اشاره كرد.
از ديگر صنايع دستي کردستان مي توان به گليم اشاره کرد ،که  مشهورترين گليم هاي كردستان، سنه است كه اكنون شامل سنندج و اطراف آن مي شود، اين منطقه از مراكز مهم توليد قالي و گليم هاي كردستان به شمار مي آيد.
سنه از زمان سلطنت صفويان پايتخت كردستان بوده است و تاثير صفويان در گليم هاي به جاي مانده از قرون هجدهم، نوزدهم و اوايل قرن بيستم به وضوح ديده مي شود.
گليمهاي قبايل سنجابي و جاف تحت تاثير آويزهاي زربافت و قلاب دوزي شده صفوي است، گليم هاي سنه چه از نظر فني و چه از لحاظ زيبايي شناسي با ديگر گليم هايي كه توسط قبايل و چادرنشينان كرد بافته شده، تفاوت دارد.
در بافت آنها نوعي ذوق هنري ديده مي شود و بيش از گليم هاي ديگر به فرش هاي گره دار ايراني شبيه است.
منبت كاري چوب در كردستان از قديم رواج داشته و درهاي چوبي در كردستان و برخي از روستاهاي آن كه به جاي مانده متعلق به دوران صفوي بوده كه داراي كنده كاريهاي دقيق و به صورت گل و كتيبه هاي گوناگون است.
منبت كاريهايي كه بر در امامزاده ها و مشايخ انجام شده بسيار با ارزش است و امروز هم منبت كاران كرد در كردستان به كار خود ادامه مي دهند و منبت كاري رواج كامل دارد.
اكنون در سنندج معروفترين و زبردست ترين منبت كاران در كارگاه هاي خود مشغول به كارند همراه با سبكهاي جديد، كه در آن ابداع و ابتكار خود را محفوظ داشته اند.
ساخت فرآورده هاي چوبي و نازك كاري در سنندج سابقه طولاني دارد و محصولات چوبي اين شهر از قديم الايام خواستاران فراواني داشته، بويژه تخته شطرنج هاي سنندج از مرغوبيت خاصي برخوردار است و در كارگاه هاي نازك كاري علاوه بر تهيه تخته شطرنج محصولهاي ديگري از قبيل قوطي سيگار و شيريني خوري و كيف زنانه و جعبه و لوازم آرايش و سيني و بشقاب و غيره توليد مي شود.
امروز كارگاه هاي خراطي كردستان بيشتر به تهيه قليان، پيپ چپق، عصا ، چوب دستي و چوب سيگاري مي پردازند.
موج بافي يكي ديگر از صنايع دستباف كردستان است، كردها از موج براي نگهداري رختخواب و وسايل اضافي بهره  مي برند و در ضمن به عنوان پشتي هم از آن استفاده مي کنند ؛ که زيبايي خاصي به محل زندگي مي دهد.
تهيه موج كه مانند پارچه نازك و لطيف است در اغلب شهرها من جمله سنندج، سقز، بانه و مريوان رواج دارد.
شالبافي ، شال يك نوع پارچه است كه براي تهيه لباس كردي مورد استفاده قرارمي گيرد.
جامعه فعال صنايع دستي در استان کردستان ترکيبي از جوانان جذب شده  در دهه هاي اخير و سالخوردگاني  است که مدتهاي طولاني در عرصه هاي توليد به شيوه سنتي در انواع رشته هاي بومي گذرانده اند.
هم اکنون بيش از 9 هزار و400 کارگاه هنرهاي سنتي وصنايع دستي با بيش از 35 هزار نفربه صورت مستقيم در استان کردستان فعاليت دارند./ج