چرا آمريکا چين را معاف نکرد؟

به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران؛ دولت آمريکا براي تحت فشار قراردادن ايران صنعت نفت کشورمان را نشانه رفته و طبق قانوني که چندي قبل به تصويب باراک اوباما رسيد، قرار بر آن است که از روز 28 ژوئن (8 تير) به مرحله اجرا درآيد. کشورهايي که اقدام به خريد نفت ايران کنند، با جريمه و تحريم هايي از سوي دولت واشنگتن مواجه خواهند شد.

همانطور که عنوان شد، هدف از اين تحريم ها، "فشار آوردن بر ايران جهت تسليم شدن در برابر خواسته هاي واشنگتن است"، اما آنچه که در عمل اتفاق افتاد، کاملا مغاير با خواسته هاي واشنگتن شد و بجاي ايران، اين خريداران نفت ايران بودند که تحت فشار قرار گرفتند و در برخي موارد، هرگاه صحبت تحريم نفتي ايران تشديد شد، قيمت نفت تا 128 دلار در هر بشکه افزايش يافت.

با توجه به وضعيت اقتصادي جهان و بخصوص بحران اقتصادي که گريبانگير اتحاديه اروپا شده، افزايش قيمت جهاني نفت اوضاع را بيش از پيش وخيم تر مي کند. اين مسائل باعث شد تا بلافاصله پس از تصويب قانون تحريم نفتي ايران توسط باراک اوباما، بسياري از مشتريان نفتي ايران به تکاپو بيفتند و از واشنگتن بخواهند آنها را از فهرست تحريم ها معاف کند.

بيش از همه، اين کشورهاي بحران زده اروپايي بودند که به آمريکا فشار مي آوردند تا آنها را از فهرست تحريم ها معاف کند، فشارهاي اين کشورها نتيجه داد و واشنگتن در برابر خواست آنها تسليم شد و در ماه مارس سال جاري ميلادي، 11 کشور را از فهرست تحريم هاي خود خارج کرد، که بيشتر آنها اروپايي بودند.

اما اين پايان ماجرا نبود. خريداران اصلي نفت ايران که عمدتا آسيايي هستند نيز در برابر واشنگتن ايستادگي کردند و از کاخ سفيد خواستند، آنها را نيز از فهرست تحريم ها معاف کند. در ميان اين کشورها، مشتريان مهمي مانند ژاپن، کره جنوبي، هند، چين و ترکيه، ديده مي شدند.

واشنگتن با خواست اين کشورها که براي تامين سوخت مورد نيازشان، سخت به نفت ايران وابسته هستند، به صورت مشروط موافقت کرد و وقتي ديد نمي تواند در برابر آنها مقاومت کند، از کشورهاي مذکور خواست براي آنکه از فهرست تحريم ها معاف شوند، خريد نفت از ايران را کاهش دهند.

در همين راستا، چندي قبل هيلاري کلينتون، وزير خارجه دولت واشنگتن اعلام کرد؛ هفت کشور ديگر از جمله هند، کره جنوبي و ترکيه مي توانند همچنان به خريد نفت از ايران ادامه دهند.

ژاپن هم قبل از اين توانسته بود از معافيت برخوردار شود. به اين ترتيب، اکثر خريداران نفت ايران به ويژه مشتريان اصلي آسيايي اش از فهرست تحريم ها معاف شدند، اما در اين بين واشنگتن چين را معاف نکرده است. اين در حالي است که چين يکي از مشتريان مهم نفت ايران است و به تنهايي يک پنجم صادرات نفت ايران را مي خرد.

سوال اساسي که مطرح مي شود، اين است که چرا واشنگتن حاضر نشد چين را نيز در فهرست معاف شدگان از خريد نفت ايران، قرار دهد؟

به نظر مي رسد، همه چيز به مذاکرات هسته ايران و گروه 1+5 مربوط مي شود.

چين يکي از اعضاي 1+5 و يکي از 5 کشور عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل است که در چند دور مذاکره انجام گرفته، موضع متعادل تري نسبت به کشورهاي غربي در قبال ايران داشته است و همواره با اعمال تحريم هاي يک جانبه عليه تهران، چه از سوي آمريکا و چه از طرف اتحاديه اروپا مخالفت کرده است.

پکن و در کنار آن مسکو، حاضر نيستند با رويکردهاي خصمانه غرب عليه ايران همراه شوند و هميشه تلاش کرده اند مسئله هسته اي ايران از طريق مسالمت آميز، حل شود.

واشنگتن تصميم دارد، با حفظ نام چين در بين مشتريان نفت ايران که خطر تحريم و جريمه آنها را تهديد مي کند، به پکن فشار بياورد در مذاکرات جانب ايران را نگيرد.

با توجه به اينکه چين براي تامين نفت مورد نياز خود به نفت ايران وابستگي زيادي دارد، واشنگتن اميدوار است بتواند با حربه تحريم و جريمه شرکت هاي چيني طرف همکاري با ايران، پکن را تسليم کند.

"آنتي وار" به تازگي طي مقاله اي به همين موضوع پرداخته و نوشته است؛ "چين هدف ثانويه تحريم هاي ايران است".

به اين معني که هدف از تحريم نفت ايران، فشار آوردن به چين است؛ زيرا اين کشور به تنهايي 20 درصد صادرات نفت ايران را خريداري مي کند، بنابراين با تحريم نفت ايران، چين براي تامين نفت مورد نياز خود دچار مشکل مي شود.

آنتي وار مي نويسد؛ دولت آمريکا با معاف شدن چند کشور از جريمه هايي که تحت قانون تحريم هاي جديد عليه بخش نفتي ايران اعمال شده موافقت کرد، اما حاضر نشد چنين معافيتي را به چين که واردکننده اصلي نفت ايران است، بدهد.

چين يک پنجم صادرات نفت ايران را مي خرد و همچنان يکي از شرکاي تجاري مهم ايران است که بابت ادامه واردات نفت از ايران، با خطر جريمه هاي بين المللي مواجه است.

دولت اوباما با سياست خارجي خصومت آميز، فشارهاي خود بر چين را افزايش داده است.

سياست به اصطلاح "محور آسيا" سياست خصمانه اي است که براساس آن حضور نظامي آمريکا در سراسر منطقه شامل فيليپين، ژاپن، استراليا، گوام، کره جنوبي و سنگاپور، در جهت مهار نفوذ نظامي و اقتصادي چين، افزايش مي يابد.

گزارش اخير مرکز مطالعات بين المللي راهبردي، پيش بيني کرده که سال آينده سياست خارجي چين براساس قضاوت جديد رهبران چين که پکن بايد در برابر راهبرد آمريکا که به دنبال ممانعت از ظهور چين به عنوان يک قدرت بزرگ است، واکشن نشان دهد، تغيير مي کند.

اين گزارش مي افزايد؛ "نشانه هايي از اين واکنش تند، در حال حاضر نمايان شده است. سياست "محور آسيا" واشنگتن، باعث شد تمايلات ضد آمريکايي در چين افزايش يافته که به رهبران آتي پکن فشار خواهد آورد، در برابر آمريکا بايستند".

و اکنون سياست تحريم عليه ايران، به دولت آمريکا اين امکان را مي دهد که چين را کمي بيشتر تحت فشار قرار دهند.

باراک اوباما براي کسب حمايت بين المللي جهت تحريم ايران، نياز داشت به چند تن از هم پيمانان خود که به نفت ايران وابسته هستند، معافيت بدهد اما نه به چين.

دولت اوباما در مورد اينکه چرا چين را از تحريم ها معاف نکرده، هيچ اظهار نظري نکرده، اما برخي کارشناشان معتقدند اين اقدام به نوعي قدرت نمايي کردن و زورگويي در برابر چين است.

هوا ليمينگ، سفير سابق چين نيز در واکنش به خواست آمريکا از چين براي تحريم نفت ايران، يادداشتي را در روزنامه چاينا ديلي منتشر کرد و در آن از اين خواسته غير معقول واشنگتن، انتقاد کرد.

وي گفت: اين درست نيست که آمريکا انتظار داشته باشد چين به نوعي رفتار کند که مخالف اصول ديپلماتيک پکن است و به ضرر منافعش است.

سفير سابق چين، مي افزايد؛ "برخلاف سناريو سازي هاي غرب، ايران نه کشوري افراطي است و نه متجاوز".

آمريکا دوست ندارد سلطه اش در خاورميانه به وسيله يک قدرت منطقه اي مانند ايران به چالش کشيده شود؛ بنابراين دشمني و خصومت ميان دو کشور افزايش يافته است. برعکس روابط ايران و چين، يکي از قديمي ترين روابط دوجانبه در جهان است و براي هردو طرف ارزشمند است. اساس روابط آنها اين است که چين هرگز در امور داخلي ايران، دخالت نمي کند.

آمريکا اميدوار است، در برخورد با ايران بتواند روي کمک چين حساب کند. اما اين غير ممکن است؛ زيرا چين هرگز وارد نزاع ميان ايران و آمريکا نمي شود.

وي گفت: اختلاف ميان آمريکا و چين، بخصوص با تحميل تحريم عليه نفت ايران از سوي واشنگتن تشديد شده است؛ زيرا چين بزرگترين وارد کننده نفت ايران است، اما حفظ روابط با ايران مسئله اي مرتبط با منافع حياتي و اصول اساسي ديپلماسي چين است.

آمريکا بايد به روابط دوستانه ايران و چين و منافع آن احترام بگذارد.

شايد آمريکا بتواند از چين بخواهد، برخلاف منافع خود عمل کند و در کوتاه مدت به پيروزي دست يابد، اما اين مسئله در درازمدت فقط به تيره شدن روابط پکن_ واشنگتن، منتهي خواهد شد.

اگر آمريکا بخواهد تحريم هايي عليه چين (به دليل ادامه خريد نفت ايران) اعمال کند، سودي براي منافع آمريکا در رابطه با ايران و چين نخواهد داشت و از طرف ديگر، نفعي براي اقتصاد آمريکا و جايگاه استراتژيک آن در جهان نيز، ندارد.

روزنامه ديلي تايمز نيز در مورد علت معاف نشدن چين از تحريم ها، نوشته است؛ اين موضوع به مذاکرات هسته اي ايران مربوط مي شود. آمريکا 18 کشور را از تحريم ها معاف کرده، اما چين را معاف نکرده است.

کرت کمپل، يک مقام ارشد وزارت خارجه آمرکيا در امور خاورميانه، گفت؛ چين و ايالات متحده، "درست در وسط" مذاکرات هسته اي قرار دارند.

کمپل از تلاش هاي چين در مذاکرات گروه 1+5 بر سر موضوع هسته اي ايران استقبال کرد و گفت؛ ما از حمايت هاي چين تقدير کرده ايم و به مشورت هاي خود با آنها ادامه خواهيم داد.

از مجموع اين بحث ها، مي توان چنين نتيجه گرفت که واشنگتن قصد دارد از اهرم تحريم چين در صورت خريد نفت ايران به عنوان ابزاري براي کنترل چين و به زانو درآوردن پکن استفاده کند تا پکن در مذاکرات پيش رو در مسکو، دست از حمايت ايران بردارد و طرف غرب را بگيرد.

مي توان گفت؛ اگر هند _يکي از خريداران اصلي نفت ايران_ هم در گروه 1+5 حضور داشت، آمريکا اين کشور را نيز از فهرست تحريم ها معاف نمي کرد.

 گزارشي از رضا عسگري