سکوت رادیولوژیست ها آتش زیر خاکستر است /شکایت انجمن زنان و مامايي از آيين نامه وزارت بهداشت

در ابتدای این برنامه صداقت عضو هیئت مدیره انجمن رادیولوژی به تاریخچه پیدايش رشته اشاره کرد و گفت: با وجود اینکه این رشته جوان بوده و تنها 116 سال قدمت دارد ولی به دلیل ارتباط نزدیکی که با فناوری و تکنولوژی داشته پیشرفت بسیاری کرده و تا جایی که با پیدایش سیستم هایی همچون سی تی اسکن و سونوگرافی در سال 1970 و پیدايش mri در سال 1980 انقلابی در زمینه طب در دنیا ایجاد کرده است. 

وی با بیان اینکه رشته رادیولوژی نقطه پرگار علم پزشکی است خاطرنشان کرد: این رشته از نظر اقتصاد درمان و تشخیص بیماری ها اهمیت فراوانی داشته تا جایی که نیاز به آن افزایش بافته و سایر متخصصان نیز به انجام این رشته تمایل پیدا کردند چرا که به غیر از جذابیت های مادی این رشته حل معماهای ایجاد شده در مورد انواع بیماری ها موجب این تمایل شده است. 

 

صداقت از مباحث مطرح شده اخیر پیرامون انجام انواع انجام سونوگرافی توسط پزشکان عمومی یاد کرد و اظهار داشت: از سال 1375 دستور العملی از سوی وزارت بهداشت تدوین و توسط معاون درمان وزارت بهداشت وقت به تمام دانشگاه های علوم پزشکی ابلاغ شد که در آن فعالیت سایر متخصصان با رعایت 5 شرط اخذ مدرک سونوگرافی مورد تایید دانشگاه علوم پزشکی محل فعالیتشان، ذکر نکردن عنوان سونوگرافی در تابلو و یا سر برگ پزشک، دریافت نکردن دست مزد برای انجام سونوگرافی، نپذیرفتن بیمار سایر پزشکان به منظور انجام سونوگرافی صرف و ندادن گزارش مکتوب در مورد تشخیص حاصل از سونوگرافی، بلامانع می دانست. 

 

وی با انتقاد از دستور اکید وزیر بهداشت مبنی بر ایجاد فرصت در زمینه سونوگرافی برای پزشکان عمومی اذعان داشت: این دستور چالش های بسیاری را ایجاد کرد چرا که در پی آن مسئولیت فنی بخش رادیولوژی بیمارستان های دولتی به پزشکان عمومی سپرده شد که من در ادامه در مورد این موضوع از نظر قوانین بین المللی و مسائل سازمان انرژی اتمی بحث خواهم کرد. 

 

صداقت یادآور شد: دستور وزیر بهداشت چالشی را ایجاد کرد که عر چند در جامعه رادیولوژیست فروکش کرده ولی به نظر می رسد آتش زیر خاکستری است که هر زمان امکان دارد شعله آن بیرون بیاید. 

 

 

در ادامه گل علی زاده نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی انجام سونوگرافی توسط پزشکان عمومی را در قوانین مندرج علم پزشکی در دنیا بلامانع دانست و افزود: بر اساس مصوبه چهل و پنجمین جلسه هیئت مدیره نظام پزشکی مورخ 6/10/55 آمده هر پزشکی قادر است اموری که در آن مهارت کافی داشته باشد برای بیمارانش انجام دهد. 

 

همچنین در ماده 33 که در مورد دستور العمل ضوابط بهداشتی و تسهیلات در مطب در تاریخ 12/8/84 ابلاغ شده بر امکان استفاده پزشکان از روش ها و وسایل درمانی تشخیصی در مطب تاکید کرده است. 

 

وی تصریح کرد: در ماده واحده مجلس شورای اسلامی که در سال 1376 با عنوان قانون چگونگی تعیین وظایف و صلاحیت شاغلان حرفه های پزشکی در رشته های وابسته به آن مصوب شده و به سازمان نظام پزشکی تاکید کرده که در مدت 6 ماه آئین نامه های لازم را تدوین کرده و به تصویب وزارت بهداشت برساند در غیر این صورت وزارت بهداشت باید آئین نامه را تدوین و با نظر سازمان نظام پزشکی تهیه و الاغ کند که در این مدت این اقدام صورت نگرفته است. 

 

گل علی زاده در اعتراض متخصصان زنان و زایمان که بعد از رادیولوژیستها بیشترین موارد استفاده از سونوگرافی به عنوان ابزار تشخیصی را دارند اشاره کرد و خاطرنشان کرد: AIUM دستور العملی را ابلاغ کرده که در پی آن پزشکان با گذراندان 30 ساعت دوره آموزشی می توانند مجوز انجام سونوگرافی را دریافت کنند ضمن اینکه مطالعات انجام شده در دپارتمان رادیولوژی بالینی بیمارستان بیرمنگام و تحلیل هزینه دپارتمان بهداشت عمومی دانشگاه اوردین بیانگر کاهش هزینه های سلامت در نتیجه آنجا سونوگرافی توسط پزشکان عمومی به منظور تشخیص بوده است. 

 

 

در ادامه شریفیان مدیر گروه رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر اینکه دانش کافی و آموزش شرط لازم برای انجام عمل سونوگرافی برای غیر رادیولوژیستها افزود: در کشورهای پیشرفته در صورتی انجام سونوگرافی به غیر رادیولوژیستها سپرده می شود که سوپر ویژن های رادیولوژی با اطلاع کامل از دستگاه ایمیج مشخصی به رایولوژیست بدهند تا در صورت تایید وی گزارش نهایی امضا شود. 

 

وی تاکید کرد: در برخی از کشورها نیز انجام عمل سونوگرافی تنها در موارد اورژانسی توسط غیر رادیولوژیستها صورت می گیرد و در موارد پیچیده تر فقط رادویلوژیست ها هستند که نظر می دهند بنابراین در ایران نیز اگر پزشکی تمایل به انجام سونوگرافی دارد باید با گذراندن دورهای آموزشی لازم اقدام به این کار نماید. 

 

شریفیان با یادآوری دیدگاه دکتر امامی رضوی معاون درمان وزارت بهداشت در خصوص انجام سونوگرافی توسط غیر رادیولوژیستها اظهار داشت: هم اکنون رزیدنت های سال اول علی رغم اینکه زیر نظر اساتید دانشگاه فعالیت می کنند ولی توانایی و تبحر کافی برای انجام عمل سونوگرافی را ندارند بنابراین نباید در مورد سپردن انجام سونوگرافی توسط پزشکان عمومی عجولانه تصمیم بگیریم ضمن اینکه اگر پزشکان عمومی بر اساس آئین نامه اقدام به این کار کردند باید عواقب کار خود را نیز بپذیرند. 

 

 

در ادامه اکرمی دبیر انجمن زنان و مامایی ایران با بیان اینکه ابتدا در سال 1955 دکتر دونالد متخصص زنان و زایمان برای اولین بار استفاده از سونوگرافی به عنوان ابزار تشخیصی به دنیا معرفی کرد افزود: در گذشته این متخصصان زنان و زایمان بودند که برای اولین بار از دستگاه سونوگرافی استفاده کردند و سپس رادیولوژیستها از آن استفاده کرده و در طول سال ها این دستگاه تغییرات فراوانی داشت تا جایی که هم اکنون همچون تلفن همراه برای سایر متخصصان نیز قابل حمل و استفاده است. 

 

وی با اشاره به اینکه 95 درصد سونوگرافی مربوط به تشخیص بیماری های زنان زایمان و نازایی است تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته، متخصصان با گذراندان دورهای 3 ماه آموزشی مجوز انجام سونوگرافی را دریافت می کنند که اینکه در 14 سال گذشته نیز وزارت بهداشت برای پزشکان زنان دوره های 3 ماهه آموزشی برگزار می کرد که بعد از آن با تصمیم دبیر شورای آموزش پزشکی رادیولوژی برگزاری این دوره آموزشی برای پزشکان زنان و زایمان ممنوع شده و اعتراض به این دستور العمل نیز به جایی نرسید. 

 

اکرمی دستور العمل های صادر شده مبنی بر ممنوعیت انجام سونوگرافی توسط متخصصان زنان را غیر قانونی دانست و اذعان دشت: در سال 1376 قرار بر این شده بود که وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی به طور مشترک در فرصت 6 ماه مصوبه ای تدوین کرده و به امضای وزیر بهداشت برسانند ولی این کار  را انجام نداده اند ضمن اینکه معاونت درمان نیز به طور خودسرانه و بدون اتکای به قانون در این خصوص دستور العمل صادر کرد. 

وی یادآور شد: انجمن زنان و مامایی ایران نیز در خصوص صدور این دستور العمل به دیوان عدالت اداری شکایت کره چرا که این آئین نامه یک نوع اظهار نظر شخصی است. 

 

 

در ادامه صداقت با بیان اینکه ما در ایران زندگی می کنيم و نباید خود را با روند فعالیت کشورهای پیشرفته در خصوص آئین نامه های ابلاغ شده، مقایسه کنیم افزود: ما نباید ادعا کنیم که وزیر یا معاون وزیر خودسرانه دستور العمل صادر کرده اند و باید آئین نامه های صادر شده را به عنوان قانون بپذیریم. 

 

وی با اشاره به اینکه انجام سونوگرافی به مراتب از MRI و سی تی اسکن مشکل تر است خاطرنشان کرد: در سال های اخیر بارها در خصوص بازنگری آئین نامه های ابلاغ شده با وزارت بهداشت مکاتبه کردیم ولی پاسخی دریافت نکردیم. 

صداقت در انتقاد به آمار اعلام شده از سوی اکرمی تصریح کرد: من آمار اعلام شده از سوی دکتر اکرمی که نشان می دهد 95 درصد مراجعات سونوگرافی مربوط به بیماری های زنان و زایمان هستند را قبول ندارم چرا که تنها 50 درصد سونوگرافی ها در این خصوص مراجعه می کنند. 

 

وی تاکید کرد: هم اکنون بسیاری از متخصصان زنان به جای درمان بیماری های زنان و زایمان با دریافت هزینه های گزاف به انجام سونوگرافی در مطب می پردازند و این در حالی است که ما با گذراندان 16 صفحه آئین نامه موفق به دریافت پروانه تاسیس مطب شده و طبق تعرفه دست مزد دریافت می کنیم بنابراین سایر متخصصان 16آیئن نامه را طی کنند و با رعایت آئین نامه وزارت بهداشت می توانند در این خصوص فعالیت کند. 

صداقت گفت: در این مورد وزیر بهداشت نیز نمی تواند به صرف وزیر بودن دستور العملی را صادر کند که با آئین نامه وزارت خانه همخوانی نداشته باشد. 

 

 

در ادامه گل علی زاده سلامت مردم را ارجح تر از منافع صنفی انجمن پزشکان عمومی دانست و افزود: بحث انجام سونوگرافی توسط پزشکان عمومی از سوی انجمن پزشکان عمومی مطرح نشده و این نظر وزیر بهداشت بوده است بنابر دلایلی مطرح شد . 

وی یادآور شد: هم اکنون برای جمعیت 75 میلیون نفری ایران تنها 2000 رادیولوژیست وجود دارد و این در حالی است که در 50 درصد شهرهای کشور پزشکانی وجود دارد که بنابر دلایلی تمایل به همکاری با بخش دولتی را ندارند  در این صورت مردم این شهرها برای مراجعه با رادیولوژیست با مشکل روبرو هستند و با وجود فاصله زیاد برخی شهرها چگونه باید مشکل آنها را برطرف ساخت؟! 

 

گل علی زاده خاطرنشان کرد: هم اکنون نمی توان مانع استفاده پزشکان عمومی از ابزار تکنولوژی شد گاه تعداد زیادی دستگاه سونوگرافی وجود داشت ولی سونوگرافیست وجود ندارد بنابراین انجام سونوگرافی اورژانسی با گذراندن دوره های آموزشی و نظارت مسئولان از سوی پزشکان عمومی بلامانع است. 

 

 

در ادامه شریفیان با تاکید بر اینکه انجام سونوگرافی باید توسط رزیدنت های سال دوم صورت پذیرد افزود: رزیدنت های سال اول نیز نباید سونوگرافی انجام دهند چرا که ممکن است نتواند آن طور که شایسته است خدمات ارائه دهند بنابراین گذراندن دوره های 3 ماهه آموزشی برای پزشکان عمومی کافی نیست و در این مورد حداقل به 2 سال آموزش نیاز است. 

 

وی با انتقاد از نظر حاضران مبنی بر فرستادن رزیدنت های سال اول به مناطق محروم تصریح کرد: سونوگرافی در مراکز آموزشی یا نظارت فوقانی بوده با این وجود باید رزیدنت های سال دوم به بعد عمل سونوگرافی را انجام دهند و حتی فرستادن رزیدنت های سال اول به منظور فعالیت در مناطق محروم نیز اقدام پسندیده ای نیست. 

 

 

در ادامه گل علی زاده با یادآوری اینکه آموزش رادیولوژی برای دستیاران 150 ساعت و برای سونوگرافی 20 ساعت تعریف شده افزود: برخی افرادی که به عنوان بهورز در سال 63 به منظور فعالیت در شبکه های بهداشتی درمانی انتخاب شدند حتی مدرک دیپلم هم نداشتند. 

 

وی اظهار داشت: این افراد به خوبی از عهده خدماتی همچون واکسیناسیون و درمان بیماری های ساده برآمدند بنابراین چطور می توانیم بگوییم که پزشکان عمومی با وجود 7 سال تحصیل در دانشگاه های علوم پزشکی کشور قادر به انجام سونوگرافی اورژانسی نیستند؟! 

 

گل علی زاده اذعان داشت: متاسفانه در سال های اخیر محدودیت های بسیاری برای پزشکان عمومی در انجام وظایفشان ایجاد کرده اند. 

 

 

در ادامه اکرمی با بیان اینکه در مورد تدوین آئین نامه ها باید عالی ترین مقام وزارت بهداشت تصمیم بگیرد افزود: ما با وکلای بسیاری مشورت کردیم ضمن اینکه شرط و محتوای آموزشی تخصصی زنان را نیز خودم زمانی که در وزارت خانه عضو بودم همراه با دبیر شورای آموزش پزشکی و برد تخصصی نوشتیم. 

 

وی در ادامه  تصریح کرد: شکایت انجمن زنان و مامایی در دیوان عدالت اداری نیز به دلیل منطبق نبودن این آئین نامه با قوانین مندرج است. 

 

اکرمی تاکید کرد: سخت گیری در موارد آموزشی برای مردم فایده ای نخواهد داشت، دوره 3 ماهه آموزشی در جهان برای شروع کار بوده و برای موارد تخصصی همچون علم ژنتیک نیز دوره های تخصصی وجود خواهد داشت بنابراین وزارت خانه برای سهولت کار مکلف به برگزاری دوره های آموزشی برای پزشکان است و فکر می کنم گروه خاصی مانع گذاشتن دوره های آموزشی برای سایر متخصصان غیر رادویولوژیست هستند. 

 

 

در ادامه صداقت با تایید اظهار نظر اکرمی افزود: تنها آئین نامه ای که به امضای وزیر رسیده آئین نامه ترسیم موسسه تصویر برداری و رادیولوژی است که با امضای دکتر باقری لنکرانی در وزارت خانه موجود است. 

 

همچنین دادنامه 219 مورخ 10/3/88 از هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در پی شکایت رادیولوژیستها به وزارت بهداشت ابلاغ شده که طبق آن فقط رادیولوژیست ها می توانند شرایط مربوط به رادیولوژی و سونوگرافی را رعایت کرده و سایر متخصصان از سونوگرافی می توانند برای تشخیص خود و نه منافع مادی استفاده کنند. 

 

وی اظهار داشت: وزیر بهداشت گفته که می خواهیم خدمات را از انحصار بعضی ها بیرون آوریم که پدر مردم را در می آورند بنابراین طبق گفته وزیر بهداشت جراحان اعصاب، چشم و ... در حال انحصار طلبی هستند. 

 

صداقت یادآور شد: معتقدم که این بحث وزیر بهداشت در شرایطی که وزارت خانه با مشکل دارو و اجرا نشدن طرح پزشک خانواده که بعد از شعار دادن چند وزیر هنوز به سرانجام نرسیده است، یک نوع فرافکنی است  

 

وی تاکید کرد: چنانچه در مورد انجام سونوگرافی توسط غیر رادیولوژیستها، دبیر شورای آموزش تخصصی پزشکی آئین نامه بنویسید من تعهد می کنم هر تعداد که لازم باشد در این مورد آموزش دهم. 

 

صداقت در انتقاد به عملکرد وزارت بهداشت نسبت به برگزاری دوره آموزشی برای غیر رادیولوژیست ها این گونه بیان داشت: هم اکنون هر رادیولوژیست که از سوریه، رومانی، ایتالیا، آلمان و سوئد وارد کشور شوند باید بعد از ارزیابی توسط وزارت بهداشت به مدت 2 سال نیز  در ایران آموزش ببینند بنابراین گذراندن دوره های آموزشی در زمینه سونوگرافی توسط پزشکان از اهمیت بسزایی برخوردار است بنابراین پزشکان عمومی باید زیر نظر آئین نامه امضا شده توسط وزیر که ما را نیز دور نزنند آموزش ببینند. 

 

 

در ادامه اکرمی با تاکید بر اینکه متخصصان زنان و زایمان باید در شرایط خاص برای بیمارانشان عمل سونوگرافی انجام دهند افزود: ما بیماران را فراموش کرده ایم کما اینکه ما برای بخش زنان بیمارستان طالقانی 3 دستگاه سونوگرافی تقاضا کرده ایم که هر 3 به بخش رادیولوژی منتقل شد. 

وی یادآور شد: یک سیستم مانع انجام سونوگرافی توسط غیر رادیولوژیستها شده که باید از بین برود چرا که متخصصان زنان شاهد هستند که من روزانه 10 مریض خطرناک را با سونوگرافی نجات می دهم. 

 

 

در ادامه گل علی زاده با انتقاد از توهین برخی رسانه ها به پزشکان عمومی در هفته های اخیر افزود: ای کاش این مسائل به جامعه کشیده نمی شد و رسانه ها به آن دامن نمی زدند چرا که در پی آن به پزشکان عمومی توهین نمی شد. 

 

وی یادآور شد: ما بنابر مسائلی بیانیه صادر نکرده و هم اکنون نیز به دعوت صدا و سیما در اینجا حضور دارم. 

 

گفتنی است در پایان این برنامه به تصمیم گیری هفته آتی وزارت بهداشت در خصوص حل چالش های به وجود آمده در خصوص دستور العمل این وزارت خانه مبنی بر انجام سونوگرافی توسط پزشکان عمومی اشاره شد.