فضايل بي بديل امام علي(ع) درکلام حضرت زهرا(س)

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،  ابن ابي الحديد معتزلي، شارح نهج البلاغه، در اين باره گفته است:«... وساعده على ذلک فصحاء العرب کافة لم يبلغوا إلى معشار مانطق به الرسول الصادق صلوات ا... عليه وآله في أمره»؛ اگر تمام سخنوران تراز اول عرب جمع شوند، حتي قادر نيستند يک دهم آنچه را رسول خدا(ص) درباره مناقب و فضايل امير المؤمنين(ع) فرموده اند، بگويند. حقيقت آن است که براي شناخت فضايل، مناقب و ويژگي هاي اميرمومنان(ع) نيازمند نگاهي ژرف بينانه هستيم.

 به همين دليل، شناخت فضايل بي مانند امام علي(ع) از طريق سخنان همسر بزرگوارشان، دختر گرامي رسول خدا(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س) در سازگاري تام و تمام با عقل و نقل است. بررسي فضايل اميرالمؤمنين(ع) در کلام حضرت زهرا(س)، موضوع گفت وگوي خراسان با آيت ا... سيداحمد حسيني خراساني، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم است، که در پي مي آيد.

حضرت فاطمه زهرا(س) در خطبه مشهور فدکيه، ضمن دفاع از مقام و شخصيت والاي اميرالمؤمنين(ع)، به برخي از فضايل و ويژگي هاي آن حضرت اشاره کرده اند. فرازهاي اين خطبه مشهور کدام بخش از فضايل امام علي(ع) را براي مخاطبان حضرت زهرا(س) در هر عصر و دوره اي يادآوري مي کند؟

حضرت فاطمه زهرا(س) در خطبه فدکيه، که در مسجد النبي(ص) ايراد شد، با زيباترين کلمات، فضايل و مناقب اميرالمؤمنين(ع) را بيان کردند. متأسفانه اين کلمات نوراني و گهربار کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته  است. بررسي فرازهاي خطبه فدکيه حضرت فاطمه(س) نشان مي دهد که بخش مهمي از بيانات اين بانوي بزرگوار، در آن هنگامه، به تشريح ويژگي ها و فضايل امام علي(ع) اختصاص يافته است.

 حضرت زهرا(س) در اين خطبه حدود دوازده فضيلت برجسته اميرالمؤمنين(ع) را ذکر کرده اند. نخستين فضيلت مورد اشاره ايشان، فضيلتي بي مانند است که تنها امير المؤمنين(ع) از آن برخوردار بوده اند. اين فضيلت بي مانند و منحصر به فرد، برادري رسول خدا(ص) است؛ افتخاري که امير مؤمنان(ع) نيز بارها به آن مباهات کرده اند.

 امام علي(ع) با وجود دارا بودن فضايل و ويژگي هاي برجسته و منحصر به فرد فراوان، بر موضوع برادري رسول خدا(ص) بيش از همه تأکيد مي کردند. دومين ويژگي مورد اشاره حضرت زهرا(س) شجاعت و دلاوري اميرالمؤمنين(ع) است. ايشان مي فرمايند: در سخت ترين شرايط، که هيچ سرداري حاضر به خطرپذيري نبود، اميرالمؤمنين(ع) هراسي به دل راه نمي دادند و در راه خدا پيکار مي کردند. اين از امتيازات ويژه امام علي(ع) است که پس از رسول خدا(ص)، در شجاعت و دلاوري مثل و مانندي نداشتند.

حضرت فاطمه(س) مي فرمايند:« اَوْ نَجَمَ قَرْنُ الشَّيْطانِ، اَوْ فَغَرَتْ فاغِرَةٌ مِنَ الْمُشْرِکينَ، قَذَفَ اَخاهُ في لَهَواتِها، فَلا يَنْکَفِي حَتَّى يَطَأَ جِناحَها بِأَخْمَصِهِ، وَ يَخْمِدَ لَهَبَها بِسَيْفِهِ؛ هرگاه که شيطاني سر برآورد يا اژدهايى از مشرکين دهان بازکرد، پيامبر برادرش را در کام آن افکند و او تا زمانى که سرآنان را به زمين نمى کوفت و آتش آنها را به آب شمشيرش خاموش نمى کرد، باز نمى گشت.» اين از ويژگي هاي اميرمؤمنان، امام علي(ع) است که هيچ گاه از زير بار مسئوليتي که پيامبراکرم(ص) برعهده ايشان مي گذاشتند، شانه خالي نمي کردند.

افزون بر اين، آن حضرت در تمامي ميدان هاي جهاد در راه خدا پرچم فتح و ظفر را برافراشتند و بدون پيروزي نزد رسول خدا(ص) بازنگشتند. حضرت زهرا(س) در اين باره ادامه مي دهند:« مَکْدُوداً في ذاتِ ا...» امام علي(ع) خود را در راه خداي متعال به رنج و سختي مي انداختند و از مصيبت هايي که گاه در اين راه پيش مي آمد، باکي نداشتند؛ «مُجْتَهِداً في اَمْرِ ا...» ايشان براي اجراي فرمان الهي، از هيچ کوشش و تلاشي فروگذار نمي کردند و تمام توان و قدرتشان در راه مقدس رسول ا...(ص) صرف مي شد. حضرت فاطمه(س) در بيان فضايل اميرمؤمنان(ع)، همچنين نزديک بودن ايشان به پيامبراکرم(ص) را مورد تأکيد قرار مي دهند:« قَريباً مِنْ رَسُول ِا...»؛ اميرالمؤمنين(ع) در تمامي لحظات، در جنگ، در تبليغ و در سفر، بيش از هر کسي به رسول خدا(ص) نزديک بودند.

 آن حضرت امين ترين فرد نزد پيامبراکرم(ص) بودند. «سَيِّداً في اَوْلِياءِ ا...، مُشَمِّراً ناصِحاً مُجِدّاً کادِحاً، لا تَأْخُذُهُ فِي ا... لَوْمَةَ لائِمٍ»، حضرت زهرا(س)، امام علي(ع) را سرور تمام اولياي الهي معرفي مي کنند و مي فرمايند: اميرالمؤمنين(ع) همواره کمر به خدمت در راه خدا بسته و براي بندگان خدا و امت اسلامي، نصيحت کننده اي خيرخواه و مهربان بودند که در اين مسير دشوار از طعنه ها و سرزنش سرزنش کنندگان نمي هراسيدند. امام علي(ع) در راه خدا از صلابت و قاطعيت بي مانندي برخوردار بودند. آن حضرت براي اجراي فرمان هاي الهي، با کسي رو در بايستي و تعارف نداشتند. اين ها فضايل و ويژگي هايي است که توسط حضرت زهرا(س) در خطبه فدکيه بيان شده است.

ظاهراً حضرت فاطمه(س) در خطبه اي که براي زنان مهاجر و انصار در منزلشان ايراد کرده اند نيز، به بخشي از فضايل منحصر به فرد امام علي(ع) اشاره مي کنند.

يکي از مهم ترين سخنراني هاي حضرت فاطمه(س) پس از رحلت پيامبرخدا(ص) همين سخنراني است. آن حضرت در اين خطبه غراء نيز بارها درباره فضايل و ويژگي هاي اميرالمؤمنين(ع) سخن گفته اند. از جمله مي فرمايند:«رَواسِي الرِّسالَةِ وَ قَواعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدِّلالَةِ، وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الْاَمينِ»، تعبير ايشان اين است که اميرالمؤمنين(ع) در دفاع از حريم رسالت و صيانت از نبوت، همچون کوهي استوار بودند. آن حضرت کسي هستند که، به فرموده رسول خدا(ص)، بر آنچه ايشان مي ديدند و مي شنيدند، بينا و شنوا بودند.

 پيامبر گرامي اسلام(ص) خطاب به امام علي(ع) مي فرمايند:«انَّکَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَي مَا أَرَي إِلَّا أَنَّکَ لَسْتَ بِنَبِيٍّ» اين از ويژگي هاي بارز امام علي (ع) است که کمتر به آن اشاره مي شود. پيامبرخدا(ص) خطاب به آن حضرت فرموده اند:«تو هرآنچه را من مي شنوم، مي شنوي و هر چيزي که من مي بينم، مشاهده مي کني، جز اينکه تو پيامبر نيستي». منظور اين است که امام علي(ع) شاهد و ناظر نزول وحي بر پيامبراکرم(ص) بودند؛ پيام الهي را مي شنيدند و با تمام وجود حس مي کردند. وجود مقدس حضرت فاطمه(س) در اين خطبه همچنين مي فرمايند:« نَکيرَ سَيْفِهِ، وَ قِلَّةَ مُبالاتِهِ لِحَتْفِهِ، وَ شِدَّةَ وَ طْأَتِهِ، وَ نَکالَ وَقْعَتِهِ، وَ تَنَمُّرَهُ في ذاتِ ا... »

 از فضايل بي مانند اميرالمؤمنين(ع) اين بود که شمشير برّان آن حضرت براي عدالت بلند مي شد و فرود مي آمد؛ شمشير مقدسي که جز براي اجراي عدالت و حاکميت توحيد، از نيام بيرون کشيده نشد؛ شمشيري که امين وحي در وصف آن نداي «لا سيف الا ذوالفقار» را سر داد.