مهاجرت به کلانشهرها چرا و چگونه به وجود می آید؟/ از رویای کسب ثروت تا رسیدن به زاغه نشینی
پایین آمدن ارزش کار کشاورزی و روستایی و البته کمبود شغل، درآمد و امکانات رفاهی ازجمله دلایل میل افراد به مهاجرت و ترک دیار و روستای آنها است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در سال های اخیر پدیده مهاجرت از روستاها به شهرها، به امری عادی و البته مورد علاقه جوانان بدل شده است تا جایی که بسیاری از جوانان روستایی در تلاش هستند برای بهبود شرایط زندگی خویش و یا تحقق رویای ثروتمند شدن بار سفر بسته و به کلان شهر ها نقل مکان کنند.در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پدیده مهاجرت وجود دارد، اما نتیجه مهاجرت از روستا به شهرها گاهاً نتایج تاسف برانگیزی همچون نابودی شهرها و به وجود آمدن مشکلات متعدد برای ساکنان کلان شهرها را به همراه دارد.
در ایران این پدیده در گروه مهم ترین مسایل اقتصادی و اجتماعی است و می توان عنوان کرد که بروز نابسامانی های متعدد، کم کاری و بیکاری، کمبود فضای زیستی و آموزشی و... از جمله تبعات منفی است که مهاجرت از روستاها به شهرها با خود به همراه دارند.
**فرار از بیکاری و مهاجرت
یک کارشناسان اقتصادی با بیان اینکه مهاجرت به نوعی نتيجه فرار از بيكاري است، می گوید: "هزینه فرصتی که یک روستایی دارد کلید و عامل اصلی مهاجرت از روستا به شهر محسوب می شود. فرد مهاجر محاسبه می کند در این هجرت، چه چیزی به دست می آورد و چه چیزی از دست می دهد.
وی افزود:یک روستایی در مهاجرت؛ زمین، خانه و روایط اجتماعی و اگر کارگر ساده باشد دستمزدش را از دست می دهد. اما او انتظار دارد در شهر درآمد بیشتری کسب کند و یک درآمد انتزاعی در نظر دارد و برای رسیدن به همان مهاجرت می کند. در واقع نرخ اشتغال مقصد ضربدر دستمزد واقعی، درآمد انتزاعی را به دست می آورد، در نتیجه اگر فاصله دستمزد حقیقی از مبلغ دریافتی انتزاعی در مقصد بیشتر باشد مهاجرت بیشتر می شود و در این خصوص باید هزینه فرصت را افزایش دهیم تا مهاجرت گران تمام شود.
این کارشناس اقتصادی در خصوص اینکه چرا تهران آمال مهاجران است، اظهار داشت: میان مهاجرت به شهرهاي بزرگ و رکود اقتصادي رابطه مستقیمی وجود دارد. علت اصلی مهاجرت برخلاف آن چه در عوام رایج است، کمبود امکانات و خدمات در روستاها یا شهرهاي کوچک نیست، بلکه کمبود فعالیت اقتصادي است. و به هرحال از نظر اقتصادي هیچگاه نمی توان امکانات شهرهاي بزرگ را به روستاها و شهرهاي کوچک برد و همین بر پیچیدگی راه حل ها می افزاید.
دسترسی به امکانات بهداشتی و فرهنگی، یافتن شغل و منبع درآمد، و حتی بهره مند شدن از سبک به طور نسبی لوکس تر زندگی شهری از جمله مواردی هستند که علی اکبر 34 ساله در خصوص مهاجرتش به پایتخت می گوید.
**دولت لایحه‌ای برای کنترل مهاجرت از روستا به شهر ارایه کند
فرج‌الله عارفی نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، بر لزوم ارایه لایحه ای از سوی دولت برای رونق بخشیدن به روستاها و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها تاکید کرد و می گوید:مهاجرت ها به دلایل مختلف از جمله تفاوت درآمد در شهر و روستا و ادامه تحصیل اتفاق افتاده و کمتر به دلیل مسائل اجتماعی رخ می دهد.
نماینده جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: روستاها مرکز تولید کشور در مقابل شهرها که مرکز مصرف هستند، قرار گرفته اما متاسفانه نه تنها از تولیدکننده‌های روستایی حمایت نمی‌شود بلکه زندگی مطلوبی هم برای آنها فراهم نشده است.
وی افزود: در مجلس چند قانون در حوزه توجه به زیرساخت‌های زندگی در روستاها مصوب شد، در این قوانین به مسائلی چون مناسب سازی راه‌های روستایی، معابر روستایی و برق و آب شرب روستا توجه شده است تا بتوان فضای زندگی در روستا را دلچسب کرد، البته این قوانین در راستای ماندگاری در روستاها تدوین و تصویب شده است.
عارفی با اشاره به اینکه روستاییان به آسیب‌های زندگی شهری واقف هستند، گفت: با این حال به دلیل وجود تفاوت های زندگی شهری و روستایی و امکانات بسیار در شهرها باز آنها اقدام به مهاجرت می کنند.
این نماینده مردم در مجلس نهم درباره هزینه کرد بودجه اشتغالزایی، گفت: بودجه اشتغالزایی تنها مختص شهرها نیست و برای روستاها نیز باید صرف شود، البته بودجه در حوزه کشاورزی نیز تقریبا تماما مربوط به روستاهاست و بودجه در حوزه صنعت نیز تا حدودی به روستاها مربوط می شود که در صورت تخصیص این بودجه ها شاهد رونق در روستاها خواهیم بود.
نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، تصریح کرد: به دلیل مشکلاتی که در خصوص مهاجرت ها وجود دارد و همچنان شاهد افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها هستیم، دولت بهتر است لایحه ای برای رونق بخشیدن به اقتصاد روستاها برای کاهش مهاجرت به مجلس ارائه کند.
**راهکار چیست؟
قرایی مقدم جامعه شناس از دلایل افزایش مهاجرت به شهرها می گوید: فردی که مهاجرت می کند محاسبه می کند در این هجرت، چه چیزی بدست می آورد و چه چیزی از دست می دهد یک روستایی در مهاجرت زمین، خانه و روایط اجتماعی اش را از دست می دهد و اگر کارگر ساده باشد دستمزدش را اما او انتظار دارد در شهر درآمد بیشتری داشته باشد و یک درامد انتزاعی درنظر دارد و برای رسیدن به همان مهاجرت می کند.
وی افزود: متاسفانه در روستاها چون اقتصاد معیشتی است و هزینه فرصت بسیار پایین است مهاجرت به شهر انجام می شود. در روستاهای ما اکنون خالی هستند و کمبود آب، کشاورزی را در روستاها تحت تاثیر قرار داده است برای همین وقتی درآمد فرد در روستا کمتر از یک کارگر ساختمانی در شهر باشد او ترجیح می دهد مهاجرت کند.
این جامعه شناس گفت:بنابراین باید هزینه ها به قدری در شهرها افزایش یابد که مهاجرت مقرون به صرفه نباشد تا از این میزان مهاجرت و جابه جایی افراد کاهش یابد ، یعنی هزینه فرصت را افزایش دهیم تا مهاجرت گران تمام شود.
**دستفروشی شغل منتخب مهاجران
با توجه اینکه در روستاها درآمدی وجود ندارد و برای همین باز هم مهاجرت انجام می شود می توان اینطور عنوان کرد که بسیاری از مهاجران به کلان شهرها دستفروش یا کارگر ساختمان می شوند .
افزایش تعداد دستفروشان و دوره گردها و نیز فشار به نیروهای کارگری که توان مقابله با قیمتهای پایین و باور نکردنی کارگران مهاجر از روستا به شهر را ندارند متاسفانه از تبعات این مهاجرت های بدون تفکر و جلوگیری نشده هستند.
از این رو کارگران ماهر مجبورند به هر قیمتی کار کنند که این امر به خودی خود در نهایت منجر به افزایش فقر شهری و توسعه جرم و جنایت می شود.
رشد قارچ گونه دستفروشی در کشور در به وجود آمدن نابسامانی بازار کار رسمی نیز بی تاثیر نبوده و از آنجا که دستفروشان کالاهای خود را با کمترین هزینه به فروش می رسانند و این نتیجه ای جز نابودی کارگاه ها و کارخانه های داخلی را نخواهد داشت و این افراد متحمل آسیب های متعددی می شوند.
**ابلاغ طرح های حمایتی دولت برای توسعه مناطق روستایی
حسین دلیری معاون توسعه روستایی و مناطق محروم دفتر ریاست جمهوری گفت: ابلاغ سیاست‌های تک بعدی در مناطق روستایی و حمایت از طرح‌های زیر بنایی نه تنها مشکلات مناطق روستایی را حل نکرده بلکه باعث افزایش آمار مهاجرت روستاییان و تخلیه این مناطق از سکنه فعال شده است.
وی عنوان کرد: یکی از سیاست‌های دولت یازدهم، ابلاغ تسهیلات کم بهره برای ایجاد عرصه های خود اشتغالی در مناطق روستایی بوده است.
دلیری تصریح کرد: ابلاغ این تسهیلات که تا پایان کار دولت یازدهم ادامه خواهد داشت اقدام مؤثری برای کاهش آمار مهاجرت روستاییان به شهرها و در نتیجه تثبیت جمعیت در این مناطق بوده است.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم دفتر ریاست جمهوری اضافه کرد: طرح‌های حمایتی دولت با عنوان مشارکت روستاییان در توسعه مناطق روستایی به فرمانداری ها و بخشداری ها و متعاقب آن به دستگاه های مسئول ابلاغ شده است.
دلیری در خصوص نحوه توزیع این تسهیلات عنوان کرد: 80 درصد از تسهیلات این بخش به طرح‌های مشارکتی و 20 درصد به طرح های غیر مشارکتی اختصاص می یابد، طرح های مشارکتی طرح هایی است که با مشارکت حداقل 25 و حد اکثر بیش از 200 سرپرست خانوار ایجاد شده باشد.
وی در ادامه افزود: در طرح هایی که با مشارکت 25 تا 50 نفر از روستاییان ایجاد شده باشد تسهیلات تا سقف 750 میلیون تومان تعلق می گیرد در این بخش 40 درصد از مجموع اعتبارات هر طرح باید از سوی سرمایه گذار و 60 درصد از سوی دولت تأمین شود.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم دفتر ریاست جمهوری گفت: در طرح هایی که با مشارکت 50 تا 100 نفر از روستاییان ایجاد شده باشد تسهیلات تا سقف یک میلیارد تومان تعلق می گیرد و در این بخش 35 درصد از مجموع اعتبارات هر طرح باید از سوی سرمایه گذار و 65 درصد از سوی دولت تأمین شود.
دلیری اظهار کرد: در طرح هایی که با مشارکت 100 تا 150 نفر از روستاییان ایجاد شده باشد تسهیلات تا سقف 2 میلیارد تومان تعلق می گیرد و در این بخش 30 درصد از مجموع اعتبارات هر طرح باید از سوی سرمایه گذار و 70 درصد از سوی دولت تأمین شود.
وی عنوان کرد: در طرح هایی که با مشارکت 150 تا 200 نفر از روستاییان ایجاد شده باشد تسهیلات تا سقف 3 میلیارد تومان تعلق می گیرد در این بخش 25 درصد از مجموع اعتبارات هر طرح باید از سوی سرمایه گذار و 75 درصد از سوی دولت تأمین شود.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم دفتر ریاست جمهوری گفت:طرح های با مشارکت بیش از 200 نفر از سرپرستان خانوار تسهیلات بدون در نظر گرفتن سقف پرداخت تعلق می گیرد، در این طرح ها تنها 20 درصد از کل هزینه طرح از سوی متقاضیان و 80 درصد از طریق منابع دولتی تأمین می شود.
دلیری تأکید کرد: تمامی این تسهیلات با کارمزد 3 درصد با در نظر گرفتن مهلت دو ساله برای آغاز مشارکت و تنفس، جهت آغاز پرداخت اولین قسط واگذار می‌شود.
وی تصریح کرد: دوره بازپرداخت این تسهیلات 4 ساله بوده و یارانه روستاییان متقاضی به عنوان ضمانت بانکی اعطاء آن در نظر گرفته می شود.
گفتنی است، به نظر می رسد که مسئولان شهری برای جلوگیری هر چه بیشتر از مهاجرت جوانان و کارگران بی کار از روستاها به شهر هر چه زودتر چاره ای بیاندیشند تا از گسترش زاغه نشینی ، تخریب و نابودی روستاها و گسترش هرچه بیشتر دستفروشی جلوگیری به عمل آید.
انتهای پیام/
