ضرورت اصلاح نصاب مدارس دینی

به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران، رییس‌جمهورغنی دیروز در مراسم افتتاح صندوق ویژه یونسکو برای افغانستان گفت که حکومت برنامه دارد تا مساجد تاریخی شهر کابل و دیگر شهرها را دوباره‌سازی کند. او گفت دولت، بخش خصوصی و هم‌چنان عالمان دینی در بازسازی و افتتاح مساجد تاریخی، مشترکا عمل خواهند کرد. بازسازی مسجدهای تاریخی اقدام نیک و میمون است. اما در کنار آن باید به کنترول امنیتی مساجد، مدرسه‌های دینی و انجمن‌هایی که ظاهرا فعالیت‌های مذهبی می‌کنند نیز اقدام شود.

افغانستان از ناحیه استفاده‌ی ابزاری از مدارس دینی و مساجد، خیلی آسیب‌پذیر است. طالبان که خودشان را یک جنبش مذهبی برای احیای امارت از دست‌رفته‌ی مسلمانان معرفی می‌کنند، تلاش دارند تا در مساجد و مدارس دینی کابل و دیگر شهرهای افغانستان نفوذ‌گذاری کنند. این تلاش‌های طالبان در مواردی موفق بوده است. بار‌ها وزارت داخله انتحاری‌ها را از مدارس و مساجد بازداشت کرده است. این نشان می‌دهد که مساجد و مدرسه‌های دینی به‌گونه‌ای که لازم است، تفتیش نمی‌شوند.

طالبان در تلاش برای نفوذ‌گذاری در مساجد بی‌رقیب نیستند. برخی از گروه‌های افراط‌گرای جهانی هم تلاش می‌کنند در مساجد و مدرسه‌های دینی کابل و دیگر شهرهای افغانستان، نفوذ‌گذاری کنند. این گروه‌ها هم عوامل نفوذی خود را در مساجد و مدرسه‌های دینی جابه‌جا کرده‌اند. دیده می‌شود که برخی از ملاامام‌های مساجد به طور علنی افکار حزب‌التحریر و خلافت تروریستی داعش را تبلیغ می‌کنند. گزارش‌های متعدد مراجع گوناگون نشان می‌دهد که امام‌های برخی از مساجد کابل، اعضای گروه حزب‌التحریر هستند.

در ماه رمضان سال گذشته، یکی از ملاها در تلویزیون «یک» از خلافت‌خواهی سخن گفت. این همان آجندایی است که داعش و حزب‌التحریر تعقیب می‌کنند. این گروه‌ها که دین اسلام را در خلافت‌خواهی فرو کاسته‌اند، تلاش می‌کنند که مخاطبان خود را بر ضد دولت و نظام مشروع افغانستان تحریک کنند. آنان جمهوریت و نظام دولت- ملت را مخالف دین اسلام معرفی می‌کنند و از مخاطبان خود می‌خواهند که برای برپایی خلافت تلاش کنند. آنان «خلافت» را نه ضرورت زمان و مکان خاص، بلکه غایت آفرینش تبلیغ می‌کنند.

هر کسی که آشنایی اندکی با اوضاع سیاسی افغانستان و منطقه داشته باشد، می‌تواند حدس بزند که وقتی تریبون مساجد به‌دست ملاهای تحریری، داعشی و طالبی باشد، امنیت افغانستان چقدر آسیب‌پذیر می‌شود. روشن است که حضور ملاهایی با این افکار در مساجد‌ و مدرسه‌های دینی ما، معلول نبود آموزش‌های معیاری مذهبی در افغانستان است. نصاب مدرسه‌های دینی افغانستان اصلاح نشده است و به‌همین دلیل افکار بنیادگرایانه در آن نفوذ کرده‌اند.

بنابراین وظیفه وزارت معارف و مجموع حکومت افغانستان است که برای اصلاح نصاب مدرسه‌های دینی کشور، راهبرد بسازند. مدرسه‌های دینی کشور باید در تطابق با گذشته‌ی تاریخی و فرهنگی سرزمین ما نقش خود را ایفا کنند. ابوریحان بیرونی، خوارزمی، بوعلی سینا و بزرگان دیگر، از همین مدارس دینی فارغ شده بودند. این نشان می‌دهد که مدرسه‌های دینی ما در گذشته، نخبگان بشریت را می‌پروردند. اما حالا وضعیت به‌گونه‌ای است که تروریستان به راحتی در مدرسه‌های دینی و مساجد جابه‌جا می‌شوند و تهدید امنیتی خلق می‌کنند. این امر، علاوه بر عوامل دیگر، معلول اصلاح‌نشدن نظام تعلیمی ‌مدارس دینی است. لازم است که در مدارس دینی‌مان، در کنار درس احکام فقهی، روش استنباط احکام و شرایط آن، کلام و فلسفه درس داده شود. فلسفه‌ای که مسلمانان در همین خراسان قدیم ساخته‌اند، باید بخش جدایی‌ناپذیر نصاب مدارس دینی ما باشد. فلسفه علم مدرن و معیارهای فلسفی شناختی، باید در این مدارس تدریس شود.

قانون اساسی افغانستان هم باید جزو نصاب باشد. تاریخ جهان، از جمله تاریخ اروپا و ضرورت شکل‌گیری نظام دولت- ملت باید جزو کریکولم مدارس دینی باشد. نباید نصاب مدارس دینی، چنان کهنه باشد که جواب‌گوی سوال‌های شاگردان نباشد و آنان را وادار به پناه بردن به دامان گروه‌های افراطی کند.

در کتابخانه‌های مدارس دینی باید، کتاب‌هایی گذاشته شود که در نقد مانیفیست‌های ترور نوشته شده‌اند. بیشتر مقام‌های حکومت وحدت ملی، سابقه‌ی عضویت در تنظیم‌های گوناگون را دارند و حالا افکار‌شان تغییر کرده است. این مقام‌ها زمانی‌‌که عضویت تنظیم‌ها را داشتند، افکارشان فاصله چندانی با افکار طالبان نداشت. بهتر است که در مدرسه‌های دینی از این شخصیت‌ها دعوت شود تا افکارشان را با شاگردان مدارس در میان بگذارند و تجربه‌های‌شان را به آنان قصه کنند. این سبب می‌شود که شاگردان مدرسه‌های دینی، از افراط‌گرایی فاصله بگیرند و ذهن آنان زیاد ایدیولوژی‌زده نشود.

برای شاگردان مدرسه‌های دینی افغانستان باید بوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، خوارزمی‌… مولانا جلال‌الدین محمد بلخی که پدرش مدرسه بزرگی داشت و به سلطان‌العلما مشهور بود، به‌عنوان الگو معرفی شوند. در کنار این‌ها، روند استخدام امام برای مسجد‌های کابل و دیگر شهرهای کشور هم باید پیچیده‌تر شود. کافی نیست که ملاامام صرف علوم شرعی بداند. ملاامامی ‌که برای مسجدی در کابل استخدام می‌شود، باید قانون اساسی افغانستان، نظام حقوقی افغانستان و اسناد رسمی ‌توسعه اجتماعی و اقتصادی را که معیارهای رشد اقتصادی و پیشرفت را تعریف کرده‌اند، به‌صورت کلی بداند. ملا‌امام مخالف اشتغال زنان و آزادی‌های مدنی و طرفدار فکر طالبانی، باید در مسجد‌ها استخدام نشود.

هشت صبح نوشت: عملیاتی‌کردن مواردی که در بالا گفته شد، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق دارد و شخص رییس‌جمهور، رییس اجرایی و وزیران معارف و تحصیلات عالی باید در این برنامه‌ریزی سهم بگیرند. اصلاح نصاب مدارس دینی و در کنترول در آوردن ملاامام‌های مساجد، اولویت امنیت افغانستان است.

انتهای پیام/