مراقبين بهداشتي در خطر ابتلا به عفونتها

دکتر حمید عمادی متخصص بیماری های عفونی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران با اشاره به شعار امسال روز جهاني ايد كه " پيش به سوي صفر در ايدز " است گفت : اين شعار به معنی صفر در موارد جدید عفونت، صفر در مرگ ناشی از ایدز و صفر در تبعیض مبتلایان به ایدز میباشد. وي با بيان اينكه شايد یکی از کاربردی ترین مباحث بیماری ایدز برای جامعه پزشکان عمومی پیشگیری بعد از مواحهه در مواجهات شغلی میباشد افزود: با شیوع روزافزون بیماری ایدز در دنیا و از جمله کشور ما و امکان برخورد و مواجهه شغلی پزشکان، پرستاران، کارکنان آزمایشگاه، کارگران بیمارستان و به طور خلاصه همه پرسنل ارایه دهنده خدمات بهداشتی با خون و مایعات آلوده بدن بیماران مثل فرو رفتن سوزن خونی آلوده به دست، یا بریده شدن دست پرسنل با اشیا نوک تیز و برنده، استرس زیادی برای آن پرسنل ارایه دهنده خدمات بهداشتی ایجاد می شود اين متخصص بيماريهاي عفوني ادامه داد : اصطلاح کارکنان مراقبت بهداشتی ( HCP)یا (Health Care Personel/provider)) به تمامی افرادی گفته می شود که با دستمزد و یا بدون دستمزد مراقبت بهداشتی ارائه می نمایند و احتمال مواجهه با مواد عفونی (مانند خون ، بافتها و مایعات خاص بدن و وسایل پزشکی، تجهیزات و یا سطوح محیطی آلوده به این مواد) را دارند كه اين گروه شامل کارکنان خدمات، اورژانس پزشکی، کارکنان دندانپزشکی ، کارکنان آزمایشگاه، کارکنان اتوپسی ، پرستاران، بهیاران، پزشکان ، تکنسین ها، درمانگر ها، داروسازان ، دانشجویان و کار آموزان و ارائه دهندگان خدمات مراقبتی در منزل ، و افرادی که به طور مستقیم در مراقبت بیمار دخالت ندارند اما بصورت بالقوه در معرض آن هستند، مي باشند.
خون مهمترين مايع عفونت زاي بدن افراد وي گفت: مواجهه ای که ممکن است اين گروه را در معرض عفونت HIV ، HBV وHCV قرار دهد تماس خون، بافت یا سایر مایعات بالقوه عفونی بدن از طریق فرو رفتن سوزن در پوست یا بریدگی با شیء تیز یا تماس این مواد با غشای مخاطی یا پوست آسیب دیده ( مانند پوست ترک خورده ، یا خراشیده شده یا مبتلا به درماتيت مي باشد .
معادي با بيان اينكه خون مهمترین مایع بدن است که می تواند عفونت‌زا باشد تصريح كرد : مایعاتي از جمله مایع مغزی نخاعی، مایع سینوویال، مایع پلور، مایع صفاقی، مایع پریکارد و مایع آمنیوتیک نيز بالقوه عفونت زا محسوب می شوند ولي میزان خطر انتقال عفونت HIV ، HBV وHCV از این مایعات مشخص نیست.
وي با اشاره به اينكه ادرار، بزاق، خلط، مدفوع، مواد استفراغی، ترشحات بینی، اشک و عرق عفونت زا نیستند، مگر اینکه خون در آنها مشاهده شود.
اين متخصص عفوني با اشاره به اينكه علاوه بر خون و مایعات آشکار خونی ، منی و ترشحات واژن نیز بالقوه آلوده در نظر گرفته می شوند گفت: ولي اين موارد در مواجهه های شغلی عملا نقشی ندارند.
مواجهه های شغلی از عوامل نگرانی در کارکنان دكتر معادي يادآور شد: انتقال هپاتیت C ، از طریق تماس شغلی با خون از هپاتیت B کمتر بوده و بطور متوسط تغییرات سرمی در 8/1 در صد ( محدوده 7-0 در صد ) موارد بعد از مواجهه پوستی اتفاقی با منبع HCV مثبت، بروز میکند ولي انتقال به ندرت در اثر مواجهه غشاهای مخاطی با خون صورت می گیرد و هیچ انتقالی در اثر تماس پوست سالم یا غیر سالم با خون در HCP به اثبات نرسیده است. .
وي تصريح كرد: خطرات انتقال شغلی HIV با توجه به نوع و شدت مواجهه متغیر است بطوري كه در مطالعات آینده نگر ، خطر متوسط برای انتقال HIV بعد از مواجهه پوستی با خون آلوده به HIV ، حدود 3/0 در صد و بعد از مواجهه غشای مخاطی حدود 09/0 در صد برآورد شده است .
اين متخصص عفوني ياد آور شد : با آن که انتقال HIV بعد از مواجهه پوست ناسالم اثبات شده ولي خطر متوسط انتقال از این راه به طور دقیق نشان داده نشده اما این رقم کمتر از خطر مواجهه ی غشاهای مخاطی بر آورد می شود و نيز خطر انتقال بعد از مواجهه با مایعات و بافتها بجز خون آلوده به HIV اندازه گیری نشده است، ولی احتمالا بسیار کمتر از خون آلوده است.
وي با اشاره به مطالعات اپیدمیولوژیک گفت : نتايج اين مطالعات حاکی از آن است که عوامل متعددی از جمله وجود خون واضح بر روي وسايل ، فرو رفتن مستقيم سوزن در شريان وريد ، جراحت عميق ، بيماري پيشرفته و.... می تواند میزان خطر HIV بعد از مواجهه شغلی را افزایش دهد.
معادي اظهار داشت براي كاهش خطرات اين حوزه كاركنان بهداشتي بايد اقدامات احتياطي شامل شست و شوي مرتب و كامل دستها به دفعات ، استفاده از دستكش در زمان رگ گيري دورانداختن وسايل نوك تيز و استفاده شده ، استفاده از وسايل ايمني مناسب و... را به كار بگيرند .
وي با اشاره به اينكه مواجهه های شغلی معمولا نگرانی فراوانی در کارکنان ایجاد می کنند افزود : باید در این مورد با فرد مواجهه یافته مشاوره نمود.
وي ادامه داد : غالبا خطر انتقال HIV در مواجهه های شغلی بسیار اندک است ولي با توجه به اهمیت این عفونت، در صورتی که شروع لازم باشد باید بر اهمیت آن تاکید نمود و اطلاعات لازم را در این مورد در اختیار بیمار قرار داد تا بتواند به درستی تصمیم گیری کند. /ع