یادی از بزرگ ترین بنای خشتی جهان

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان صدای تاریخ کرمان را می‌توان در لابه لای شهر‌ها و کوچه‌های خشت و گلی آن دید بوی کاهگل که هنوز سال‌های سال در این استان شنیده می‌شود و مرمت کنندگان آثار تاریخی انس زیبا با این خشت‌ها داردند، اما سرآمد این بنای‌های خشتی ارگ زیبا وبزرگ  بم است که جهانیان آن را تحسین می‌کنند

روحی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان با اعلام اینکه ارگ تاریخی بم با بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت نقش قابل توجهی در تاریخ و فرهنگ ایران زمین ایفا کرده است گفت: این بزرگترین بنای خشتی جهان این روز‌ها سر از ویرانی‌های زمین لرزه سال ۸۲ بم بلند کرده است و کوچه پس کوچه‌ها و حصار‌ها و باروهایش پر شده است از مسافران، گویی مسافران نوروز امسال بار دیگر ارگ بم را در گوشه قلبشان به یاد آورده اند و ارگ تاریخی و سر بلند بم را به قلب تپنده گردشگری کشور تبدیل کرده اند.
وی افزود: ارگ بم بر بلندای صخره‌ای سترگ، درجنوب رودخانه پشت رود جا دارد و شهر بم و دیوار شهربست قدیم آن در جنوب ارگ واقع شده ودر متون تاریخی پیدایش ارگ بم را به بهمن بن اسفندیار نسبت داده اند و او را اردشیردرازدست از شاهان دوران هخامنشی قلمداد کرده اند.
روحی با اشاره به اینکه در سیمای برخی از برش‌های ارگ نیز لایه‌های ساختمانی بیشماری نمایان است که گویای ساخت و ساز‌هایی مکرر در ارگ و تأییدی بر درستی تخمین قدمت متون تاریخی است اظهار کرد: بار‌ها کشور را از گزند متجاوزان در امان نگه داشته است، داستان‌های خیره کننده ارگ بم در زمان تجاوز آقا محمد خان قاجار و کشته شدن لطفعلی خان زند در اثر خیانت و عجایب این قلعه بزرگ تاریخی همیشه در اذهان ایرانیان بوده است.

ارگ بم تا ۱۵۰ سال قبل مسکونی بوده است

معاون میراث فرهنگی با اعلام اینکه ساکنان ارگ بم در حدود یکصد و پنجاه سال پیش، برای آخرین بار مأوای ارگ را ترک نموده ودرون باروی شارستان و در میان باغ‌ها و نخلستان‌های بیرون از شهر سکنی گزیدند بیان کرد: وسعت ارگ بم به بیست هکتار می‌رسد جز باروی شارستان که درحوزه شمالی به باروی ارگ نزدیک است و به فاصله اندکی از باروی ارگ جا دارد. در حوزه جنوبی چهار بارو بخش فراز کوه سنگی را احاطه کرده است که به احتمال زیاد راستای هر بارو نشان دهنده گسترش حاکم نشین ارگ در دوره‌ای از تاریخ است.

وی گفت: ساختمان ارگ بم در شکل توسعه یافته اش از دو بخش مردم نشین و حاکم نشین تشکیل شده است. در فضای شمالی بیرون ارگ، بنای گنبد بزرگ یخدان و در نزدیکی آن دیواره رفیع یخ چاوون جا دارد.
روحی با اشاره به اینکه بخش حاکم نشین بر فراز قله صخره و در شمال ارگ جا دارد و متشکل از بنا‌هایی است، همچون؛ برج اصلی، چهارفصل، خانه حاکم، چاه آب، حمام، خانه رئیس سرباز خانه (ساختمان معروف به آسیاب بادی)، سرباز خانه، دروازه (ساسانی) و برج و باروی این مجموعه را شامل می‌شود گفت:: به جزء بنای آسیاب بادی، دیگر بخش‌های حاکم نشین بر بارو‌هایی سنگی با بلندی نزدیک به هفت متر استوار شده است که در زیر روکش کاهگلی پنهان مانده است، چنین به نظر می‌رسد که در لایه‌های مانده در محدوده باروی سنگی به ویژه در سطوح زیرین آن کهنه‌ترین بخش حاکم نشین باشد. در بخش شرقی حاکم نشین دروازه مسدود شده‌ای است که آن را کد کرم (خانه کرم) می‌خواندند و وجود این پدیده را سندی بر جا مانده از داستان هفتواد تلقی نموده اند.

معاون میراث فرهنگی افزود: فضای مردم نشین یا عامه نشین با حصاری بلند در راستای شرقی غربی از بخش حاکم نشین جداشده و دسترسی این دوبخش به یکدیگر از راه دروازه‌ای است که از شمال بنای میر آخور به سرباز خانه حاکم نشین می‌رسد.
وی با بیان اینکه بخش مردم نشین را به دوره‌ای از گسترش ارگ نسبت داده اند، با این حال این دوبخش در میان باروی حصینی با ۳۸ برج بزرگ و کوچک جای دارد که یکپارچه به نظر میرسد وتن‌ها دروازه این مجموعه در میان باروی جنوبی مردم نشین جاسازی شده است اظهار کرد: فضای مردم نشین شامل دروازه ورودی، بنای سردروازه، راسته بازار، مسجد جامع، بنای زورخانه (مقبره)، ساباط و خانه جهودا، میدان تکیه، مسجد پیامبر، حمام، مدرسه (خانقاه)، اصطبل، بنای میراخور و محله‌های مسکونی است.

روحی با اعلام اینکه در کاوش‌های سال‌های اخیر در فضای دروازه اسپیکان که در باروی شارستان و در شمال غربی ارگ واقع است، تاسیسات آب رسانی مخفی ارگ آشکار شد بیان کرد: آب دو رشته قنات در ساختمان پخشگاه همجوار با این دروازه، چند بخش شده و بخشی از آن از طریق تنبوشه به ساختمان شترگلو واقع در خندق غربی می‌رسیده و به میان ارگ هدایت می‌شده و در ساختمان حمام بخش غربی مردم نشین ظاهر می‌گردیده است.
وی گفت: این شهر قدیمی در محوطه‌ای محصور در شمال شرقی شهر کنونی بم، که بر روی سنگی به ارتفاع حدود دویست ذرع قرار دارد و بزرگترین قلعة سالم ایران است.
معاون میراث فرهنگی اظهار کرد: این قلعه از دو قسمت تشکیل شده است: قسمت شمالی که بر روی تپه‌ای سنگی و مرتفع قرار دارد، و قسمت جنوبی که در گودی واقع است. در دورة قاجاریه، به لحاظ عظمت قلعه، اعتمادالسلطنه آن را "قلعة خدای آفرین" ضبط کرده است.

ارگ بم یکی از عجایب معماری جهان

روحی با اعلام اینکه ارگ بم طی عمر طولانی خود، بار‌ها مورد مهاجمه ها، جنگ‌ها و محاصره‌های طولانی دشمن تخریب و ویرانی بوده و نشانه‌های شاخصی از ویرانی‌های آن در دست است گفت: با این حال هر باربالنده‌تر از گذشته برای استقرار نسل‌های بعدی انتخاب شده، مرمت شده و گسترش یافته است.

وی افزود: هم اکنون ارگ بم در صدر بازدید دو میلیون مسافری قرار گرفته که طی روز‌های گذشته از استان کرمان بازدید کرده اند و این روند با اشتیاق همچنان ادامه دارد، این ارگ این روز‌ها مردم بم را به یاد روز‌ها عظمت و اوج گردشگری بم می‌اندازند و این نوید را می‌دهد که ارگ بم بار دیگر زنده شده است و بم نقش گردشگری خورد را باز می‌یابد.

ذکر نام ارگ بم در شاهنامه فردوسی

معاون میراث فرهنگی با بیان اینکه امروز همه قسمت‌های این ارگ، به صورت آثار باستانی نگهداری می‌شود، و قسمتی از شمال آن بازسازی شده است گفت: شهر قدیمی ظاهراً تا ۱۲۵۳ مسکونی بوده، و پس از آن بتدریج از سکنه خالی شده است.
وی افزود: فردوسی نیز در شاهنامه از این بنا یاد می‌کند به نوشتة فردوسی، هفتواد پس از کشتن یکی از امرای محلی، بر سر کوهی نزدیک کجاران دژی ساخت که احتمالا نخستین پایه‌های قلعة بم بود، چون در آن نزدیکی جز کوه سنگی که امروزه ارگ بم بر روی آن است، کوهی دیده نمی‌شود.

ارگ بم در برگ برگ تاریخ ایران زمین نقش داشته است و امروز نیز نگینی درخشان است بر پیشانی استان پهناور و تاریخی کرمان.
انتهای پیام/ح

بنای بزرگ خشتی جهان دربم میزبان گردشگران جهان