فیلترینگ تلگرام در ایران چند برابر روسیه موفق بوده است/ پیام‌رسان‌های داخلی در حوزه‌ی امنیت سایبری بسیار خوب عمل کردند

دانلود PDF

یک هفته پس از مسدودسازی تلگرام، زمان مناسبی است تا میزان موفقیت این طرح و همچنین کیفیت ارائه سرویس توسط پیام‌رسان‌های داخلی بررسی شود.

به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ شبکه‌ی اجتماعی تلگرام که یک پیام‌رسان خارجی است، مدت‌هاست بدون رعایت هیچ ضابطه‌ای و بدون اینکه که کسی بداند بر اساس کدام قانون کار می‌کند، در کشور ما فعالیت می‌کند. این فعالیت بدون ضابطه که به بستری برای ارتکاب جرائم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده بود، بروز مشکلات جدی و فراوانی در کشور را به همراه داشت. به همین دلیل از مدت‌ها قبل مسئولان کشور به دنبال راه‌حلی برای این معضل بزرگ بودند.

فیلترینگ این پیام‌رسان، یکی از راه‌های اصلی پیش روی مسئولان برای مقابله با این مشکل بزرگ بود. فیلترینگ تلگرام موضوعی است که از چندی پیش در کشورهای مختلف نظیر فرانسه، اندونزی، روسیه و ایران بر سر زبان‌ها افتاده است؛ تاکنون کشورهای مهمی در دنیا مانند انگلیس، اندونزی، افغانستان، عراق، ایران و حتی روسیه از جانب تلگرام، آسیب‌های جدی در زمینه حملات تروریستی، اغتشاشات و سایبر تروریسم دیده‌اند. به تدریج با بالاگرفتن شمار جنایات و تلفات ناشی از اقدامات تروریستی، برخی از این کشورها به تصمیم قطعی رسیدند که این پیام‌رسان را مسدود کنند.

در کشور ما در چند هفته‌ی اخیر اخبار بسیاری از سوی برخی مسئولان مبنی بر احتمال فیلتر شدن شبکه‌ی پیام‌رسان تلگرام منتشر شد؛ مسئولان مربوطه در اظهارات خود مطالب مختلفی در این خصوص بیان می‌کردند. سرانجام و پس از اظهارنظرهای مختلف در این خصوص، از سه‌شنبه هفته گذشته (10 اردیبهشت) با صدور دستور قضایی پایان کار تلگرام در ایران اعلام شد. دادستانی تهران اعلام کرد بر اساس حکم قضایی صادر شده کلیه ارائه دهندگان خدمات دسترسی به اینترنت کشور خصوصاً شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورهای تلفن و دارندگان پروانه ارائه خدمات ارتباطات ثابت مکلفند از تاریخ97/02/10 نسبت به اعمال مسدودسازی کامل وب سایت و اپلیکیشن شبکه اجتماعی تلگرام اقدام نمایند. آنطور که در دستور دادستانی تهران آمده بود، اعمال مسدودسازی باید به نحوی اجرا شود که محتوای شبکه مذکور با هیچ نرم افزاری (اعم از فیلترشکن و نظایر آن) در کشور قابل دسترس نباشد.

بسیاری این تصور را داشتند که به دلایل فنی و تخصصی، فیلترینگ تلگرام در ایران موفق نخواهد بود. همچنین موضوع امنیت در پیام‌رسان‌ها، مسئله‌ای بود که همیشه جزو دغدغه‌های مردم بود و در حال حاضر که مردم در حال کوچ کردن از تلگرام به ابزارهای داخلی هستند، امنیت پیام‌رسان‌های داخلی از اهمیت بالاتری برخوردار است. اکنون که مدتی از از مسدودسازی تلگرام می‌گذرد، زمان مناسبی است تا هر دو مسئله بررسی شوند.

فیلترینگ تلگرام در ایران چند برابر روسیه موفق بوده است

سیدعلیرضا آل‌داود، کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی و مدرس سواد رسانه‌ای در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با میزان موفقیت فیلترینگ تلگرام، اظهار داشت: با گذشت حدود یک هفته از مسدودسازی تلگرام، در حال حاضر حتی با بسیاری از فیلترشکن‌ها هم این پیام‌رسان قابل دسترسی نیست؛ در طول مدتی که از فیلترینگ تلگرام می‌گذرد، مخالفت‌های شدید کسانی که از مسدودسازی آن متضرر می‌شدند، خود نشان‌ دهنده‌ی این است که این طرح موفق بوده است. این موفقیت در ایران چند برابر روسیه بود؛ زیرا پس از فیلترینگ تلگرام در روسیه، سرویس دامین فرانتیگ (domain fronting) که توسط گوگل و آمازون ارائه می‌شد و بستر دور زدن فیلتر تلگرام را فراهم می‌کرد، متوقف شده و لذا برای فیلترینگ تلگرام در ایران، چنین مشکلی وجود ندارد و امکان دور زدن فیلترینگ با استفاده از دامین فرانتیگ (domain fronting) وجود ندارد.

وی در همین خصوص ادامه داد: مسدودسازی تلگرام قرار بود مرحله به مرحله انجام شود و تا این مرحله بسیار موفق بوده؛ اگر هم هنوز در برخی موارد این پیام‌رسان قابل دسترسی است، متأسفانه توسط برخی افراد که با فیلترینگ تلگرام مخالفند صورت می‌گیرد و در ادامه انجام مراحل فیلترینگ، این دسترسی‌ها هم به زودی از بین خواهد رفت.

بازار رقابتی که بین پیام‌رسان‌های داخلی به وجود آمده در آینده می‌توانداقتصاد خلاق را در فضای مجازی رقم بزند

آل‌داوود در در رابطه با میزان آمادگی پیام‌رسان‌های داخلی پس از فیلترینگ تلگرام برای ارائه سرویس مناسب به مردم، گفت: در طول مدت مسدودسازی تلگرام شاهد بودیم که پیام‌رسان‌های داخلی با وجود اختلالاتی که گاهی داشتند، توانستند مسئولیت‌شان را به خوبی انجام دهند و جایگزین خوبی برای تلگرام باشند. این مسدودسازی باعث شد که پیام‌رسان‌های داخلی جان تازه‌ای بگیرند؛ به روز رسانی‌هایی که ارائه می‌دهند نشان‌دهنده رقابتی شدن فضاست که بسیار خوب است. این بازار رقابتی که در بین این چند پیام‌رسان به وجود آمده است، الگوی بسیار خوبی است و در آینده هم در حوزه اقتصادی، می‌تواند اقتصاد خلاق را در صحنه‌ی فضای مجاری در کشور ما به وجود بیاورد.

پیام‌رسان‌های داخلی ما تا الان در حوزه‌ی امنیت سایبری بسیار خوب عمل کردند

این کارشناس فضای مجازی در خصوص امنیت پیام‌رسان‌های داخلی اظهار داشت: در طول مدت مسدودسازی تلگرام، غیر چند باگ کوچک که در روزهای اول مشاهده شد، هیچ گزارش ضد امنیتی دیگری دیده نشد. ضمن اینکه باید تأکید کرد اگر هم الآن یک باگی از این‌ها دیده شود، یک اتفاق کاملاً طبیعی است؛ زیرا امنیت در فضای سایبر یک مقوله‌ی نسبی است و ممکن است که امروز باشد اما فردا نباشد. به عنوان مثال در چند روز قبل شاهد بودیم که شرکت توییتر به عنوان یکی از شرکت‌های بزرگ جهانی در این حوزه، از حدود سیصد میلیون نفر از اعضای خود درخواست کرد که پسووردهای خود را عوض کنند، زیرا ممکن بود هر کدام از کاربران جزو کسانی باشند که مورد حمله‌ سایبری قرار گرفته اند. لذا پیام‌رسان‌های داخلی ما تا الآن در حوزه‌ی امنیت سایبری بسیار خوب عمل کردند.

وی در همین رابطه ادامه داد: پیام‌رسان‌های داخلی از پروتکل‌های ابزارهای اطلاعات مانند AES استفاده می‌کنند که این پروتکل از امن‌ترین پروتکل‌های داخلی است؛ حتی یکی از پیام‌رسان‌های داخلی یک میلیارد تومان جایزه گذاشته برای کسی که بتواند آن را هک کند. ما در داخل کشور پیام‌رسانی را داریم که به بیش از 14 بانک ارائه سرویس می‌کند؛ این نشان دهنده امنیت بسیار بالا در این حوزه است، زیرا حساس‌ترین مسئله در فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها، تبادلات مالی است. در حال حاضر تقریباً همه‌ی پیام‌رسان‌های ما بستر تراکنش مالی را فراهم کرده‌اند که این به معنای امنیت بالای آن‌هاست.