وقایع پشت پرده جدایی بحرین از ایران/ شما باشید دخترتان را اینگونه شوهر می‌دهید؟+تصاویر

شورای امنیت به اتفاق آرا میل مردم بحرین را در داشتن استقلال کامل تصویب کرد، نماینده ایران هم فوری آن را پذیرفت.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛بحرینی که سال‌هاست به عنوان یک کشور می‌شناسیم قرن‌های متمادی جزیی از کشور ما و قبل از انقلاب اسلامی استان چهاردهم ایران بوده است، اما از 23 مرداد 1350 همه چیز تغییر کرد و این استان به کشوری ظاهراً مستقل بدل شد. دلایل زیادی برای جدایی بحرین از سوی مسئولین دوره پهلوی مطرح شده است که در ادامه آنها را مرور خواهیم کرد.

نقشه ایران؛ وقتی که بحرین استان چهارهم ما بود.

نگهداری بحرین فایده که ندارد هیچ، هزینه هم دارد!

یکی از سیاست‌های دست اندرکاران رژیم پهلوی، تبلیغ «بی‌ارزش بودن بحرین» بود. براساس این سیاست، مدام گفته می‌شد که نگهداری بحرین هزینه‌های زیادی خواهد داشت و همچنین هیچ فایده‌ای برای کشور ندارد. برای نمونه عباس مسعودی، سناتور شاهنشاهی و گرداننده روزنامه اطلاعات می‌گوید: «بحرین از نظر منابع طبیعی وضعیت چشمگیری ندارد... در این سرزمین، مثل دیگر شیخ‌نشین‌ها، کشاورزی وجود خارجی ندارد. از سیر تا پیاز و به قول معروف از سفیدی گچ تا سیاهی زغال خود را از خارج وارد می‌کنند.»

در خاطرات اسدالله علم، وزیر وقت دربار نیز آمده که از جمله استدلال‌های شاه برای توجیه جدایی بحرین از ایران این است که: «اکثریت ساکنان آن جزیره عرب هستند و به زبان عربی سخن می‌گویند. به لحاظ اقتصادی مجمع‌الجزایر بحرین دیگر اهمیت ندارند، زیرا نفت آنجا تمام شده و صید مروارید نیز صرفه اقتصادی ندارد. از نظر اهمیت استراتژیکی و سوق‌الجیشی با وجود تسلط ایران بر تنگه هرمز، آن جزایر ارزشی ندارد، از جهت امنیتی هم حفظ آن سرزمین پرهزینه و مستلزم استقرار یکی دو لشکر در آنجاست.» او در اظهارنظری عجیب درباره بخشی از خاک ایران می‌گوید: «من اهل این نیستم که به زور حضور لشگرم یک جایی را ضمیمه خاک خود بکنم.»

اسدالله علم در بخش دیگری از خاطراتش می‌نویسد: «به شاه عرض کردم اینکه بگوییم بحرین بنابر حقوق قانونی از آن ماست ما را به جایی نمی‌رساند، اگر آن را به زور بگیریم باری بر دوشمان خواهد بود و موردی برای اختلاف دائمی با عرب‌ها می‌شود، از آن گذشته، بسیار هم گران خواهد بود زیرا منابع نفتی بحرین در حال تمام شدن است.»

اما برخلاف تفکرات شاه و نخست‌وزیرش، باید گفت بحرین از نظر استراتژیک و سوق‌الجیشی در خلیج فارس از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. «واقع شدن بحرین در مرز ساحلی عربستان و قطر در گذشته فرصت قابل ملاحظه‌ای را برای ایران به دنبال داشته است. هر چند از نظر حقوقی بین ایران و بحرین آب‌های آزاد وجود دارد، اما قبل از جدایی بحرین حق استفاده از منابع بستر برای ایران تا نزدیکی سواحل عربستان و قطر ادامه پیدا می‌کرد.»

از سوی دیگر، استدلال شاه در تمام شدن نفت بحرین در حالی مطرح می‌شود که در سال 1397، هنوز هم رژیم بحرین در حال تولید نفت و گاز در خاک خود است.

ژست دموکراسی‌خواهی در سطح بین‌الملل

عکس‌العمل وزیر امور خارجه و نخست‌وزیر وقت ایران در خصوص ماجرای بحرین جالب توجه است. اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه در مصاحبه با خبرنگار مجله لایف در 11بهمن 1349 می‌گوید: «بحرین در حدود 150 سال پیش از ما دور بود. چون انگلیسی‌ها گفتند از منطقه باید بروند و ما برای اینکه خطری ایجاد نشود گفتیم هرچه نظر اکثریت اهالی است و هر چه آن‌ها تصمیم گرفتند برای ما هم قابل قبول است، مسئله به سازمان ملل مراجعه شد و ما نظر اکثریت را قبول کردیم.»

اردشیر زاهدی، وزیر خارجه وقت ایران

امیرعباس هویدا نیز در جلسه خصوصی و محرمانه کنگره حزب ایران‌نوین، به تاریخ 16اردیبهشت 1350 در پاسخ به پرسشی درباره بحرین می‌گوید: «صحیح است ما قدرت داشتیم و نیروی دریایی و هوایی ما قوی بود ولی ما طالب صلح هستیم ضمناً دیدیم در 150 سال گذشته که دیگران در بحرین دخالت داشته‌اند وضعی به وجود آورده‌اند و چون ما قصد نداشتیم به آن‌ها بگوییم بروید، کار را به آن صورت که گفتیم حل کردیم.»

هویدا در همین جلسه در پاسخ به برخی از شرکت‌کنندگان در جلسه‌ای که درباره بحرین و عدم رضایت عمومی ایرانیان از جدا شدن آن از خاک وطن پرسیده بودند تنها به گفتن این جملات بسنده کرده بود: «بحرین به مثابه یکی از دختران ما بود که این دختر شوهر کرد و رفت و چون عضوی از خانواده ما بوده باید به‌مانند بزرگ هر خانواده از او پشتیبانی کنیم و خواهیم کرد!»

شاه نیز در سفری به هند در چهاردهم دی 1347/ ژانویه 1969 در دهلی‌نو نظرش درباره بخشی از خاک ایرن را اینگونه اعلام کرد: «دولت شاهنشاهی نمی‌خواهد با «اعمال زور» بحرین را تصاحب کند، بلکه حاکمیت بحرین را به دل‌خواه اکثریت مردم در یک همه‌پرسی آزاد زیر نظر سازمان ملل متحد وامی‌گذارد تا اگر اکثریت مردم بحرین علاقه به ملحق شدن به ایران داشتند، بحرین در حاکمیت ایران بماند و اگر خواستند از ایران تجزیه شوند، کشوری مستقل گردند.»

«همه‌پرسی» عملاً یک «راه فرار محترمانه» برای تکذیب حاکمیت ایران و محصول توافق شاه با انگلیس و آمریکا بود. از این‌رو بی‌درنگ مفاد آن در اسفند 1348/ مارس 1970 به اوتانت، دبیر کل سازمان ملل متحد، اعلام گردید و دولت ایران رسماً خواستار «مساعی جمیله‌ دبیرکل سازمان ملل برای نظرخواهی از مردم بحرین» شد و انگلستان هم با پیشنهاد ایران موافقت کرد!

اوتانت، محمدرضا پهلوی و فرح دیبا، در  کنفرانس بین‌المللی حقوق بشر تهران، 1968

در پی آن، مقدمات جدایی بحرین از ایران توسط یک هیأت دیپلماتیک ایرانی به ریاست امیرخسرو افشار (سفیر ایران در لندن) طی مذاکره با ویلیام لوس، نماینده سیاسی بریتانیای کبیر مقیم بحرین، فراهم شد.

ماموران سازمان ملل متحد، برای نظرخواهی به شکل صوری و ساختگی از اهل حلّ و عقد بحرین، سه سؤال طرح کردند. گزینه اول، الحاق به ایران، گزینه دوم باقی ماندن در تحت‌الحمایگی بریتانیا و گزینه سوم، استقلال از هر دو.

نتیجه این به اصطلاح همه‌پرسی، از همان آغاز، هم برای شاه و هم برای انگلیس که بحرین را تحت‌الحمایه خود داشت، معلوم بود. سرانجام در پی اعزام هیأتی از سازمان ملل به سرپرستی ویتوریو وینسپیر در فروردین 1349 با عاملیت شخصی به نام گیچیاردی، همه‌پرسی، بدون مشارکت عمومی انجام شد و برگزارکنندگان همه‌پرسی‌ای- که محدود به نظرخواهی مأموران سازمان ملل متحد از گروهی از اهالی و اصناف وابسته و غیرمستقل بحرین در زمان حضور بریتانیا در بحرین بود- چنین اعلام کردند که اکثریت قاطع اهالی بحرین خواستار استقلال‌اند.

اسدالله علم نیز به صوری بودن رفراندوم بحرین تأکید کرده و می‌نویسد: «امشب راجع به بحرین با یکی از دوستان در منزل خود صحبت می‌کردیم. باید بگویم وضع نظرخواهی در آن جا خلاف اصول بود، یعنی رفراندم نبود. سئوال از جمعیت‌ها و باشگاه‌ها و اشخاص مختلف بود.»

در ادامه مسئله جداسازی بحرین، علم زیرکانه به نوع انعکاس این خیانت از رادیوی دولتی ایران می‌خندد، البته برای مصون ماندن از عقوبت شاهانه بلافاصله می‌گوید این بدان معنی نیست که من با این اقدام مخالف باشم. وی می‌نویسد: «شورای امنیت به اتفاق آرا میل مردم بحرین را در داشتن استقلال کامل تصویب کرد. نماینده ایران هم فوری آن را پذیرفت. خنده‌ام گرفته بود؛ گوینده رادیو تهران طوری با غرور این خبر را می‌خواند که گویی بحرین را فتح کرده‌ایم. ولی این خنده به آن معنی نیست که من با این کار مخالفت دارم.»

این تصویر مربوط به روز تاجگذاری شیخ عیسی بن سلمان اولین پادشاه بحرین است. در این عکس از چپ به راست: سر ویلیام لوییس، شیخ عیسی بن سلمان و ویلتشایر قونسول انگلیس دیده می‌شوند.

بهبود روابط با اعراب

یکی از مشکلاتی که قرار بود با بخشش بحرین حل شود، روابط تیره احتمالی‌ای بود که شاه و اطرافیانش گمان می‌کردند با ادامه حاکمیت بر بحرین به وقوع خواهد پیوست. گمانی شبیه آنچه که رضاخان در دوران پادشاهی خود داشت و براساس آن ظنِ سوء، بخش‌هایی از خاک کشور را در قالب پیمان سعدآباد به ترکیه و افغانستان و عراق داد. اسدالله علم در یادداشت‌هایش می‌نویسد که برای رفع دل‌نگرانی شاه از قضاوت تاریخ و مردم ایران، به او می‌گوید که با این کار اتفاقاً خدمت بزرگی هم به ایران کرده و آن خدمت، حفظ روابط دوستانه با اعراب است.

علم به شاه می‌گوید: «بر فرض که آن [بحرین] را به تصرف [در] می‌آوردیم، یک دردسر دائمی و کشمکش با جمعیت عرب آن‌جا، مضافاً به یک خرج دائمی و همیشگی [می‌بود]، زیرا که دیگر نفت آن‌جا که ته می‌کشد. برای هر نوع نگهداری آن باید خرج کرد، اعم از مخارج نظامی و اداری. بعد هم کشمکش دایم با دنیای عرب که برای حفظ ظاهر عربیت هم که شده باید با ما به مخالفت برمی‌خاستند. فقط یک راه برای تصرف بحرین می‌توانستیم انتخاب کنیم: قطع کلی با دنیای عرب و اتحاد نظامی با اسرائیل.»

منبع: فارس

انتهای پیام/

بهانه‌هایی برای جداکردن بحرین از ایران

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۴۹
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۵:۱۴ ۰۱ اسفند ۱۳۹۷
به همه مطالعه کنندگان این مقاله پیشنهاد میکنم صرفا با یک مقاله یا مطلب کوتاه بدون در نظر گرفتن ابعاد و زوایای کامل در هر مقطع زمانی و شرایط موجود آن زمان تاریخ رو قضاوت نکنید . سعی کنیم منطقی و بدور تعصب تاریخ پر فراز و نشیب کشور زخم خورمون و نقد و بررسی کنیم ممنون
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۲۴ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
متاسفم که خاک میهن را از کشورمون جدا کردند و پهلوی ملعون با آنها همکاری کرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۳۸ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر پهلوی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۹ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
استقلال زمانی بد است که تمام ملت یک کشور علی رغم تعدد نژادی و قومی اعتقادی و غیره...هیچ مشکلی نداشته باشند یک کشور استعمارگر تا دید کشوری ملتش باهم متحد نیستند و یا هزینه های بیهوده و سنگین اتحاد ظاهری دارند مادر دلسوز می شود مخالفت شدیدی برای استقلال می کند. اما چپاولگران عالم اتحاد و آینده روشن در ملتی می بینند به جدایی طلبان کمک همه جانبه هم می کنند اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشیده نشد بلکه مشکلات را از خود دور کرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۳۴ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر خاندان منحوس پهلوی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۳۳ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
باید تمامیت ارضی حفظ شود
United States of America
ناشناس
۱۴:۲۶ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
درود بر ایران
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۱۴ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
به فکر خزر باشید
Iran (Islamic Republic of)
Ahmad
۱۱:۵۷ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
متاسفم برای محمدرضا شاه پهلوی و پدرش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۰۳ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ما باید مواظب باشیم تا بتوانیم از حریم کشور چشم طمع کسی دوخته نشود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۴۰ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
نباید یک وجبش هم میدادم به بیگانه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
به نظرم ندادن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۱۹ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ای خدا از دست این پهلوی بی همه چیزی چیکار کنیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
جای بحرین در نقشه ایران خالی است
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
مجلس باید اقدامی کند
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ننگ بر شوروی کمونیست
Iran (Islamic Republic of)
جهان
۰۹:۲۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر پهلوی خائن
Iran (Islamic Republic of)
امير
۰۹:۲۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لطفا لطفا لطفا خواهشن خواهشن خواهشن محبت كنيد و و نگذاريد درياي خزر هم به اين روز گرفتار بشه
-
حسین
۰۹:۱۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
حیف که بحرین از دست رفت وگرنه با گشترش آبهای سرزمینی کل خلیج فارس در اختیار مابوده باید قدر آن همه جانفشانی غیور مردانی که در هشت سال دفاع مقدس ایستادند ویک وجب ازخاک این مرزبوم را به اجنبی نداند را دانست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ای خدا ما رو نجات بده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۴۶ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
چطور ممکن است اين همه دلار از کشور خارج شود و هيچ کس متوجه نشود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۳۲ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
مراقب دریای خزر باشید
United States of America
ناشناس
۰۸:۲۸ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
زنده باد ایران
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۰ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ننگ بر پهلوي
-
ناشناس
۱۱:۱۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لعنت
France
ناشناس
۰۷:۴۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
روزی کسی پیدا خواهد شد وبحرین راپس خواهد گرفت.
France
ناشناس
۰۷:۴۴ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
نمیگذاریم دریای خزر را به روسها و بقایای شوروری سابق بفروشید روحانی دست نگه دارید.

کسی حق ندارد بدون اجازه مردم ایران آب و خاک ما را معامله کند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
متن کنوانسیون به ده زبان دنیا ترجمه شده و توی تمام خبرگزاری های معتبر دنیا هست اگر به فارسیش اعتماد ندارید بهتر به جای پیگیری شایعات خبر از خبرگزاری های معتبر دنبال کنید دوست عزیز
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۷ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
کسی قرار نیست چیزی بفروشه این نظام هشت سال جنگید که وجبی از دست نره
Iran (Islamic Republic of)
ملکوت
۰۷:۳۹ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
بله عجب دورانی بود در خاندان پهلوی معلون.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۳۲ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
خدا لعنتشون کنه
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۱۴ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
بحرین رو ازشون پس بگیرید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۰۸ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لعنت خدا بر وطن فرروش من هنوز نمی دانستم کیه در حکومت پهلوی ایران به ترکیه وعراق وافغانستان هم خاک داده لعنت بر اجدادش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۶:۴۰ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
همان اتفاق تکرار میشود سهم دریای خزر کم میشود در اینده نیز قضاوت خواهند کرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۰۳ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
یادتان رفته ما جنگیدیم هشت سال که تمامیت ارضی حفظ بشه توی این حکومت کسی خاک نمیده خیالتان راحت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۳۶ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
همچین اتفاقی نمیفته
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۵:۴۶ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر مزدوران وطن فرؤش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۳:۴۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ملت تمام حقایق رو میدونن.
United States of America
ناشناس
۰۱:۲۵ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
ای خدا حالا چیکار کنیم
Iran (Islamic Republic of)
ناصر
۰۱:۱۱ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
زمان خوبی به موضوع اشاره کردید درست زمانی که خزر رو به روسها و دریای جنوب رو به چینی ها اجاره دادید و تو استانهای جنوبی که مهد ماهی و میگو هستن ماهی و میگو خدا تومان شده که همه اشخاص توان خریدشو ندارن
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۰۱:۱۰ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
بحرین برای ایران است و باید پس بگیریم .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۰۲ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
اول باید همین شهرهایی ایران رو سر و سامان بدین
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۳۷ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
بی سر و سامان هستن مگه؟؟؟ شهر ما که خیلی سر و سامان داره
Iran (Islamic Republic of)
سیما
۰۰:۰۴ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
کاش بحرین هنوز هم مال خودمون بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۶ ۲۴ مرداد ۱۳۹۷
اگه بود میخواستی چیکارش کنی مثلا
United States of America
ناشناس
۲۳:۵۹ ۲۳ مرداد ۱۳۹۷
واویلا بر آنها
Germany
ناشناس
۲۳:۴۹ ۲۳ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر خاندان منحوس پهلوی
France
ناشناس
۲۳:۲۸ ۲۳ مرداد ۱۳۹۷
لعنت بر وطن فروش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۲۷ ۲۳ مرداد ۱۳۹۷
ننگ بر این خیانتکار