چرا بعضی افراد پشت سر همکاران یا بستگان خود بدگویی می‌کنند؟

عطا اسلامی، روانشناس و مشاور خانواده در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان گفت: حسادت یکی از هیجانات انسانی است که به روابط بین افراد مربوط می شود.

وی افزود: برخی از محققان  بر این باورند، اگر کسی اصلاً احساس حسادت نداشته باشد، در تعهد خود نسبت به رابطه با دیگران دچار کمبود است و در انواع مختلفی از روابط مانند دوستی، روابط محیط کاری، رابطه با جنس مخالف، یا رابطه بین اعضای خانواده و فامیل ممکن است بروز کند.

اسلامی تصریح کرد: حسادت زمانی به وجود می‌آید که شخص احساس کند آنچه که دارد کمتر از آن چیزی است که باید داشته باشد و طیف وسیعی از احساسات (مانند رنج، عصبانیت، خشم، اندوه، غبطه، ترس، حزن، تحقیر)، افکار (مانند رنجیدگی، عیب جویی، مقایسه با رقیب، نگرانی از ظاهر خود و ترحم به خود) و رفتارها (مانند ضعف، تردید و پرسش مداوم از خود، رفتارهای پرخاشجویانه و خشونت‌آمیز) را درگیر می‌کند.

وی اصلی ترین ويژگي افراد بدگو و زيرآب زن ها را  ضعف هاي شخصيتي ازجمله نداشتن مهارت زندگي، فقدان اعتماد به نفس، عدم عزت نفس، ترس و اضطراب دانست.

اسلامی یادآور شد: اين افراد در درازمدت هميشه تنها مي مانند زيرا هميشه ماه پشت ابر نمي ماند و روزي دروغشان براي همه آشكار مي شود و ديگر كسي به آن ها اعتماد نمي كند.

وی اظهار داشت: برخي آدم ها به راحتي به خود اجازه هرگونه مداخله و قضاوتي را درخصوص اوضاع و احوال ديگران مي دهند و به راحتي راجع به همه مسائل آنها تجزيه و تحليل مي كنند. این روانشناس گفت: طبيعي است اين انسان ها دچار خلاهاي تربيتي هستند كه براي پنهان ساختن كمبودها و عقده هاي دروني خويش با حذف ديگران به اثبات خود مي پردازند.

وی بیان داشت: كساني كه به دنبال ناديده گرفتن توانايي هاي ديگران هستند، يقيناً خود در انجام آن ضعيف و ناتوان هستند.

این روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه اين بدگويي ها بيشتر در محيط هاي كار و فضاهاي رقابتي اتفاق مي افتد، افزود: فعاليت هاي اداري به واسطه حضور خلاقيت ها و نوآوري هايي كه زمينه سبقت جويي عناصر انساني را فراهم مي كند پديد مي آيد و باعث نوعي ستيز و درگيري دروني مي شود كه سرانجام كيفيت كار را كاهش مي دهد و انرژي و توان انسان ها را مي گيرد و باعث آسيب هاي فراواني مي شود.

اسلامی تصریح کرد: در بسیاری مواقع رؤسا و مديران ارشد نيز با اعتناي ويژه به سخنان برخي از کارکنان زیر مجموعه خود منجر به تقويت چنين روحيه اي در نظام اداري مي شوند و اين عناصر ضعيف كه به «زيرآب زنی» مشغولند در اين زمینه تشويق شده و پاداش دريافت مي كنند و خود به خود باعث تقويت و تكرار اين گونه رفتارها مي شوند.

وی یادآور شد: سلامت نظام اداري در چنين فضايي مورد مخاطره قرار مي گيرد و چالش و آسيب اين مسئله باعث ناكارآمدي نظام اداري مي شود.

اسلامی با اشاره به اینکه ريشه اين نوع آسيب رواني را بايد در حسادت جست وجو كرد، بیان داشت: عقده هاي رواني، كمبودها و خلاهاي تربيتي و شخصيتي از ديگر عوامل اين مسئله مي تواند محسوب شود.

این روانشناس گفت: در چنين فضايي نظارت و ارزيابي درستي انجام نمي شود و نظام تنبيه و تشويق نيز به دقت صورت نمي پذيرد، در نتیجه اين مسئله منجر به كاهش انگيزه و به حداقل رسيدن بهره وري مي شود و سازمان در انجام ماموريت هاي خويش ناكارآمد خواهد ماند.

وی اظهار داشت: در این محیط ها خلاقيت ها و نوآوري ها شكوفا نمي شود و فضاي اختناق آور «زيرآب زني» باعث پريشان شدن اوضاع گشته و كاركنان مسئول و كاركنان زیرآب زن بازشناسي نمي شوند.

اسلامی افزود: افراد بي شماري هستند كه از تهمت هاي نارواي اداري با وجود همه كارآيي هايشان در سيستم منزوي شده اند و فعاليت مفيدي ندارند.

 این روانشناس و مشاور خانواده تصریح کرد: براي حذف چنين حركت هاي ناروا در نظام اداري ابتدا بايد گزينش افراد بيمار مورد توجه قرار گرفته شود تا محيط حاكم بر نظام اداري سالم و فرهنگ سازماني فرهنگ متعالي و دقيقي باشد.

وی تاکید کرد: در فضاهاي اداري گاهي برخي كساني هستند كه با چاپلوسي سعي دارند با نفي ديگران خود را به اثبات برسانند که  مدير بايد تلاش كند تا اين فضا آلوده به سخن چيني، غيبت، خبرچيني، تهمت، دروغ و چنين رذايل اخلاقي نشود.

اسلامی یادآور شد: همچنين خود كاركنان در وحله بعد بايد با اين پديده برخورد كنند و اجازه ندهند كه چنين فضايي در محيط كار شكل بگيرد.

وی گفت: پژوهش های روانشناختی نشان مي دهد، به طور كلي كساني كه فاقد اعتماد به نفس و بيان احساسات هستند به طور منفعل در برخورد با ديگران به غيبت اين افراد مي پردازند، آنها با محيط و دنياي اطراف خودكنار نمي آيند و از بيان احساسات واقعي خود نسبت به ديگران واهمه دارند، افرادی درون ريز هستند و همه احساسات خود را درون خود نگه مي دارند و بروز نمي دهند.

این روانشناس و مشاور خانواده  افزود: چنين افرادي به دليل نداشتن عزت نفس براي ديگران احترام قائل نيستند و هميشه سعي دارند موضوعات را به حاشيه بكشانند، چرا که جرات روبه رو كردن حقيقت با ديگران را ندارند و نمي توانند با مشكلات مواجه شوند.

وی دليل غيبت كردن افراد پشت سر ديگران را يادگيري مشاهده اي دانست و بیان داشت: در اين مدل يادگيري مانند كودکان که از همان ابتدا از والدين خود مي آموزند، و هرچه را كه مي بينند انجام مي دهند.

اسلامی با بیان اینکه ژنتيك و وراثت در اين مورد هيچ نقشي ندارد، تصریح کرد: مثلاً وقتي مادري مهارت جرات مندي و قاطعيت را نداشته باشد، پشت سر ديگران صحبت مي كند و آنها را مورد تجزيه و تحليل و قضاوت خود قرار مي دهد و اين روند ادامه پيدا مي كند و به مرور زمان كودكان هم پشت سر دوستانشان صحبت مي كنند و در آينده در مورد خانواده همسر، همكار و... غيبت مي كنند و به تخريب شخصيت و منزلت جايگاه فرد دست مي زنند.

وی ويژگي افراد بدگو و زيرآب زن را ضعف هاي شخصيتي ازجمله: نداشتن مهارت زندگي، فقدان اعتماد به نفس، عدم عزت نفس، جرات مندي و ترس و اضطراب عنوان کرد.

اسلامی یادآور شد: متاسفانه در سازمان ها و ادارات دولتي درصد زیادی از كاركنان ويژگي «منفعل مهاجم» دارند، يعني اين افراد روراست و صادق نيستند و پشت سر همكاران خود غيبت مي كنند.

وی گفت: این افراد در بسياري از جوامع در ادارات دولتي به دليل اين كه نزد مديران ارشد خود از جايگاه بهتري برخوردار شوند، شروع به زيرآب زني و غيبت و قضاوت پشت سر ديگران مي كنند.

این روانشناس و مشاور خانواده افزود: براي حل چنين مشكلي بايد در يك محيط دوستانه به اين فرد بگوييم كه دست از غيبت و قضاوت ديگران بردارد و وي را از مشكلات و مضرات بدگويي آگاه كنيم.

اسلامی بیان داشت: مطالعه كتاب هاي روان شناسي ازجمله: افزايش اعتماد به نفس، مهارت زندگي، جرات مندي و... مي تواند باعث كاهش چنين رفتارهايي در اين افراد شود.

 وی حسد، رقابت هاي ناسالم، خودكم بيني و خودبيني را از دیگر  دلايل پديدآمدن این معضل دانست.

اسلامی اظهار داشت: اين افراد معمولاً به دو دسته تقسيم مي شوند، گروهي كه در ظاهر مي توان تشخيص داد فرد قابل اعتمادي است، و گروه ديگر، برخي افرادي كه در ظاهر خود را بسيار قابل اعتماد نشان مي دهند در صورتي كه پشت سر و در غياب افراد شروع به بدگويي مي كنند.

وی گفت: كساني كه پشت سر ديگران غيبت مي كنند، موجب سلب اعتماد عمومي به ویژه در محيط كار مي شود و بدین ترتیب عشق و علاقه همكاري و همياري از بين مي رود.

اسلامی افزود: در مجموع، بيشترين ضرر را خود فرد حسود مي برد و اذيت مي شود، چرا که انسان حسود هيچگاه آسايش ندارد و دائم در حال خودخوري است.

انتهای پیام/ب

چرا افراد زیرآب زنی می کنند؟

گفت و گو از میترا میرزادی