از پنبه تا پوشک؛
در خراسان جنوبی پنبه‌ها تنها پاک می‌شوند/ جای خالی صنایع فرآوری پنبه
سرمایه گذاری در زمینه فرآوری‌های مختلف پنبه در خرسان جنوبی بسیار اندک است و نیازمند توجه ویژه مسئولان در این زمینه هستیم.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند ؛ سلولز ماده تشکیل‌دهنده دیواره سلولی گیاهان است. این ترکیب نخستین بار در سال ۱۸۳۸ مورد توجه قرار گرفت و امروزه لوازم بهداشتی فراوانی از این فرآورده تولید میشود.
این ماده به‌صورت تقریبا خالص در رشته‌های پنبه وجود دارد، که در تولید نخ، پارچه‌بافی و تولید پوشاک اهمیت فراوانی دارند.
به گفته رییس صندوق پنبه کشور:پنبه یکی از معروف‌ترین و پرمصرف‌ترین الیاف طبیعی است. کشت و تولید پنبه صرفه اقتصادی بسیار دارد. پنبه محلوج در صنایع نساجی، تولید روغن و حتی صنایع مهمات‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاویانی می‌گوید: این محصول ازجمله محصولات صنعتی و بازرگانی جهان محسوب میشود که تولید آن در ۷۹ کشور جهان متداول بوده و اشتغال و تامین معیشت میلیون‌ها خانوار به تولید (بخش کشاورزی)، تبدیل (صنایع پنبه پاک‌کنی، صنایع نساجی، روغن‌کشی و ...) و توزیع فرآورده‌های آن وابسته است.
به ازای هر هکتار پنبه ۹۵ نفر- روز اشتغال ایجاد میشود؛ یعنی به ازای کشت هر چهار هکتار پنبه، برای یک نفر، اشتغال دایمی به وجود می‌آید. توان اشتغالزایی پنبه در بخش کشاورزی، ۲.۵ برابر سویا، ۴ برابر ذرت، ۴ برابر کلزا و ۶ برابر گندم است.
به گفته کاویانی، پا پس کشیدن دولت از انجام نقش حمایتی خود و تنها گذاشتن صندوق پنبه و عدم تامین تسهیلات مالی برای آن، دلیل اصلی کاهش تمایل کشاورزان به کشت طلای سفید است.
روغن مرغوبی که خوراک دام میشود
رییس صندوق پنبه کشورمی گوید: ۱۵ درصد وزن تخم پنبه را روغن تشکیل می‌دهد که یکی از روغن‌های خوب گیاهی است که متاسفانه چند سالی است که این دانه مناسب از چرخه کارخانجات روغن کشی خارج شده این در حالی است که بیش از ۹۰ درصد روغن نباتی کشور وارد شود.
کاویانی افزود: ما حداقل در شرایط فعلی سالیانه ۱۰۰ هزار تن تخم پنبه داریم که میتوانیم با آن ۱۵ هزار تن روغن خوراکی مناسب تولید کنیم، اما به عنوان خوراک به دام می‌دهیم.
وی در ادامه با بیان اینکه حتی بعد از این که تخم پنبه در کارخانجات روغن کشی، روغنش گرفته شد، روغن‌های نامناسب ترش (خلط روغنی) در صنایع صابون سازی استفاده میشود، گفت: پنبه گیاهی است که از همه قسمت هایش می‌توان استفاده کرد.
۲۵ درصد کارگران منسجم کشور تحت پوشش صنایع نساجی
مدیرعامل صندوق پنبه حمایت از پنبه‌کاران در راستای افزایش تولید را در گرو پرداخت یارانه به آن‌ها عنوان کرد و افزود: دولت باید برای حمایت از کشاورز در راستای افزایش تولید، یارانه دهد تا برداشت پنبه با ماشین‌آلات مکانیزه انجام شود.
کاویانی در ادامه گفت: با مکانیزه کردن مراحل برداشت پنبه تولید محصول افزایش پیدا کرده و از طرفی واردات پنبه کاهش پیدا میکند که در کنار افزایش اشتغال، تولید داخل تقویت خواهد شد.
وی با بیان اینکه کارخانه جات نساجی به خاطر مشکلاتی که دارند با ظرفیت کامل خود کار نمی‌کنند، افزود: ریسندگی ما حداقل سالیانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تن الیاف پنبه نیاز دارند که قسمتی توسط کشاورزان در داخل و تقریبا ۵۰ درصد نیاز از خارج کشور تامین میشود.
به گفته کاویانی: در شرایطی که ما پتانسیل تولید حداقل ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن پنبه تصفیه شده را در کشور داریم، ولی از این پتانسیل به دلیل سیاست‌های غلط به درستی استفاده نمی‌شود.
زراعت پنبه بسیارمفید است و چرخ صنعت را به گردش در می‌آورد.
مصارف زیادی از جمله دستمال کاغذی، صنایع جانبی و پوشک بچه دارد. متاسفانه با تمام فوایدی که این محصول داره آنچنان که باید حق آن ادا نشده است.
پنبه‌هایی که در کشور تولید میشود طول- سال متوسط هستند که ۹۰ درصد پنبه دنیا رو تشکیل می‌دهد.
خراسان جنوبی ظرفیت سرمایه گذاری در بخش تولیدات پنبه را دارد
رییس صندوق پنبه کشور گفت:خراسان جنوبی در سال گذشته ۱۵ هزار و ۵۶۰ تن وش داشت و ۴ هزار و ۸۲۴ تن پنبه تصفیه شده تولید کرد.
کاویانی می‌گوید:در سال‌های گذشته در بعضی از استان‌ها مانند اصفهان سرمایه گذاری زیادی در بخش پنبه شده در صورتی که تولید پنبه دراین استان‌ها زیاد نیست.
وی در ادامه گفت:با توجه به حجم پنبه تولیدی در سه استان خراسان جنوبی، شمالی و رضوی هنوز هم جا برای سرمایه گذاری در این حیطه وجود دارد.
بشرویه، ۴ درصد پنبه کشور را تولید میکند
مدیر جهاد کشاوزری بشرویه گفت: این شهرستان با دارا بودن سطح زیرکشت ۳ هزار هکتاری پنبه دارای رتبه اول در استان است که میانگین تولید آن دو هزار و ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار بوده و میزان ۷ هزار تن وش در سال تولید میشود.
سرچاهی می‌گوید: سهم تولید پنبه شهرستان در کشور ۴ درصد است و پنبه تولیدی در این شهرستان از نظر کیفیت در این برتری منحصر به فرد بوده به گون‌های که از نظر استحکام الیاف و طول الیاف جزو پنبه‌های با کیفیت کشور است.
وی با بیان اینکه میزان اشتغالزایی این محصول در هر هکتار در مراحل کشت، داشت و برداشت ۹۵ نفر روز است، ادامه داد: در مجموع پنبه شهرستان ۲۸۵ هزار نفر روز اشتغالزایی ایجاد میکند که شامل اشتغال سالیانه برای ۸۰۰ نفر است.
سرچاهی ادامه داد: میزان تولید سالیانه بذر گواهی شده پنبه در این شهرستان حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ تن است که علاوه بر تامین بذر مورد نیاز استان به دیگر استان‌ها صادر میشود.
به گفته سرچاهی در بشرویه دو کارخانه فعال وجود دارد، اما بیشتر پنبه تولیدی در این شهرستان به شهرستان‌های گناباد و کاشمر ارسال میشود، چون با توجه به شرایط فضای رقابتی حاکم بر بازار کشاورزان ترجیح میدهند محصول خود را به افردی بفروشند که قیمت بیشتری پرداخت میکنند.
سرچاهی افزود: امسال فضای خرید و فروش پنبه بشرویه خارج از استان بسیار داغ است و این به نفع کشاورز است تا سود بیشتری نصیبش شود.
پنبه به دشواری در کشت و برداشت شهره است و ظاهرا این مساله در کاهش کشت سال به سال آن بی‌تاثیر نبوده است.
به گفته مدیر جهاد کشاوزری بشرویه: در ۲۰ سال گذشته سطح زیرکشت پنبه در بشرویه ۲۰ هزار هکتار بوده است، اما در چند سال اخیر شاهد کاهش سطح زیرکشت پنبه در بشرویه هستیم.
سرچاهی با بیان اینکه الگوی کشت با توجه به شوری آب از پنبه به پسته تغییر کرده است افزود: میزان مصرف آب پسته نسبت به پنبه کمتر است.
یک هزار و ۴۳۰ نفر کشاورز پنبه کار در بشرویه مشغول به فعالیت اند.
مسئول کارخانه پنبه پاک کنی بشرویه هم می‌گوید:بذر پنبه رقم خرداد به استان فارس، خراسان جنوبی، فارس، خراسان رضوی، آذربایجان، کرمان و استان قم و اصفهان ارسال میشود.
به گفته خدایی مهلوج تولیدی ما به استان‌های اصفهان، یزد، اردبیل، تبریز و سیستان و بلوچستان و باند‌های پزشکی ارسال میشود.
خراسان جنوبی منتظر سرمایه گذار برای تکمیل چرخه پنبه
به گفته معاون امور صنایع اداره کل صمت استان تا کنون سرمایه گذاری در زمینه فرآوری‌های مختلف پنبه مراجعه نکرده است که نیازمند توجه ویژه در این زمینه هستیم.
پارسا ادامه داد: در حال حاضر تنها نساجی فردوس در این زمینه در استان فعالیت میکند.
از پنبه می‌توان چه چیز‌هایی تولید کرد
پنبه یکی از معروف‌ترین و پرمصرف‌ترین الیاف طبیعی است. کشت و تولید پنبه صرفه اقتصادی بسیار دارد. پنبه محلوج در صنایع نساجی، تولید روغن و حتی صنایع مهمات‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین الیاف پنبه استرلیزه شده در پزشکی کاربرد زیادی دارد. امروزه از آن برای تولید نیترو سلولز در ساخت مواد منفجره، پلاستیک‌سازی، رنگ‌سازی و… نیز استفاده میشود
تا اوایل دهه ۷۰ شمسی ایران جزو کشور‌های واردکننده دستمال کاغذی، پوشک، دستمال توالت و… بود؛ اما رفته رفته با ورود دستگاه‌های مجهز و میل به سرمایه‌گذاری افراد در این‌گونه مشاغل، اکنون حتی صادرات این محصول نیز انجام میشود.
با این حال غیر از موارد ذکر شده تولید ظروف یک بار مصرف، لوله مقوایی و… از دیگر رشته‌هایی است که می‌توان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد و دستگاه‌های مورد نیاز آن نیز در داخل ساخته یا در نهایت مونتاژ میشود.
برای احداث یک واحد کوچک تولید دستمال کاغذی چه باید کرد؟
برای احداث یک واحد کوچک تولید دستمال کاغذی (۱۰۰ تن کاغذ در سال) باید کار‌های زیر را انجام داد:
۱- دریافت جواز تاسیس در اداره کل صنایع استان
۲- زمین ۱۵۰۰ الی ۲۰۰۰ متر
۳- سالن تولید ۵۰۰ متر (ساخت زیر نظر اداره نظارت بر مواد غذایی و بهداشتی)
۴- سالن انبار ۵۰۰ متر
۵- ساخت تاسیسات کارگری و آزمایشگاهی
۶- ساخت تاسیسات اداری و نگهبانی
۷- دریافت مجوز بهره‌برداری از اداره کل صنایع استان
۸- دریافت مجوز نظارت بر مواد‌غذایی (تاسیس و بهره‌برداری، پروانه ساخت برای هر محصول)
۹- دریافت مجوز اداره استاندارد (مهر استاندارد برای هر محصول) مجوز دریافت مجوز با توجه به ظرفیت‌های موجود و قابل ارائه در مناطق صنعتی خواهد بود.
کندوکاوی در بازار ماشین‌آلات تولید محصولات بهداشتی- سلولزی نشان می‌دهد دستگاه‌ها هم ساخت ایرانند، هم چینی، تایوانی و اروپایی و البته راه‌اندازی یک مجموعه دستمال کاغذی ۲۰۰ برگی حداقل ۱۰۰میلیون تومان سرمایه می‌خواهد، یعنی پک کامل دستگاه‌های ایرانی حداقل نیاز به مبلغی حدود ۱۰۰میلیون تومان دارد که این پک شامل ادوات تولید سه نوع محصول حوله، توالت و ۲۰۰ برگ میشود که جمعا دارای چهار دستگاه است.
تحقیقات همچنین نشان می‌دهد چنانچه بخواهیم همین دستگاه‌ها را از نوع اروپایی‌اش تامین کنیم، مبلغی حدود یک‌میلیارد تومان نیاز داریم و البته برای خرید جنس خوب چینی‌اش (نه هر دستگاهی) حدود ۳۵۰میلیون باید در نظر گرفت و تایوانی همین دستگاه‌ها هم جمعا ۴۰۰میلیون تومان هزینه دارد.
جالب است بدانید «کلیه مواد اولیه تولید دستمال کاغذی ایرانی است و حدود ۱۰ شرکت از جمله در زنجان، ساوه و… در حال تولید هستند.» چنانچه قرار بر تولید پوشک و نوار بهداشتی باشد، البته بخشی از مواد وارداتی است و باید از خارج تامین شود.
اگر ارزان‌ترین دستگاه تولید پوشک را بخواهیم به‌عنوان مثال یک دستگاه دست دوم ایرانی هم‌اکنون ۳۰۰میلیون تومان و یک دستگاه خوب اروپایی را با حداقل با ۷۰۰میلیون باید تهیه کرد.
اگر‌چه به‌ظاهر به نظر می‌رسد بازار از تولیدات لوازم بهداشتی اشباع شده باشد، اما در پاره‌ای از نیاز‌ها کمبود‌هایی وجود دارد که می‌تواند با ظرافت به آن‌ها پرداخته شود.
در تولید محصولات سلولزی تمرکز اغلب تولید‌کننده‌ها -به روال اغلب محصولات دیگر- در چند شهر (خاصه اطراف استان تهران) است که این موضوع علاوه بر تمرکز کارخانجات در بخشی از کشور، آلودگی زیست‌محیطی و مخارج ثانویه ارسال محصولات را نیز به مصرف‌کننده تحمیل خواهد کرد و در سوی مقابل تولیدکنندگان از نیروی کار ارزان‌تر شهرستان‌های دیگر، همچنین زمین و… محروم خواهند بود.
البته نباید از نقش حمایت‌های دولتی نیز در این میان غافل شد که پویایی تولید بدون حمایت مراجع دولتی امکان‌پذیر نیست.
انتهای پیام/ب
