گرمای امسال طبیعی است یا عجیب؟

 

علیجانی برای اعلام رقم تفاوت دمای تیر98 با 97 البته حضور ذهن نداشت ولی احد وظیفه به ما گفت كه میانگین دمای كشور امسال یك تا یك و نیم درجه گرم‌تر از سال قبل شده كه علیخانی توضیح می‌دهد این ناشی از روند گرمایش زمین و اتفاقی جهانی است كه دامن كشورما را نیز گرفته است.

فرانسه كه گرم شد و كار به صدور هشدار نارنجی رسید و بیشتر مدارس به اجبار تعطیل شد، گفتند كه این گرما منشایی آفریقایی دارد و از اسپانیا گذشته و به فرانسه رسیده است. این گرما كه بی‌سابقه توصیف می‌شد البته برای ما كه در ایران گرم خودمان، عادی‌ترین روزهای تابستانی مان را در دمای 40 درجه می‌گذرانیم، عجیب بود، ولی این دما برای اروپا بی‌شك تجربه تازه‌ای است. حالا ما از بهلول علیجانی و احد وظیفه پرسیده‌ایم كه آیا واقعه‌ای كه برای فرانسه رخ داد برای ما نیز تكرار شده و ما هم گرفتار موج گرمای آفریقایی شده‌ایم كه هوا این همه برایمان گرم است؟

 

علیجانی در پاسخ به این پرسش خیالمان را جمع كرد كه گرمایی كه روزهاست تجربه‌اش می‌كنیم هوایی كاملا بومی است و به سرزمین خودمان مربوط است، ولی وظیفه شرح داد كه گرمای این روزهای كشور ملغمه‌ای است از عوامل بیرونی و درونی. او توضیح داد كه در تابستان، هوای گرم مناطق شرقی و شاخ آفریقا می‌كشد روی منطقه خاورمیانه و هوای گرم صحرای عربستان نیز مزید بر علت می‌شود و می‌پاشد به همین منطقه از جمله ایران. همچنین فلات ایران به عنوان سرزمینی مرتفع كه میانگین ارتفاع آن از سطح دریا یك و نیم كیلومتر است در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار می‌گیرد و به‌واسطه شیب زمین و نسبتش با افق، این گرما تشدید می‌شود. او در واقع می‌گوید عرض جغرافیایی، وضعیت توپوگرافی ایران، رطوبت اندك این فلات و مناطق كویری گسترده وقتی به انتقال گرما از آفریقا وعربستان پیوند می‌خورد، می‌شود همین ایران گرم كه این روزها داریم تجربه‌اش می‌كنیم.

۲۱ جولای سال ۲۰۱۶ به تایید سازمان جهانی هواشناسی، میتریبا در کویت با دمای ۵۴ درجه رکورددار گرما در جهان شد. یک سال بعد و در روز ۲۸ می ۲۰۱۷ این رکورد برای تربت پاکستان به رسمیت شناخته شد که آن نیز دمای ۵۴ درجه‌ای داشت. یک ایرانی وقتی این آمار‌ها را بخواند حتما به این فکر می‌کند که در خوزستان یا کرمان یا سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهری که آسفالت از شدت گرما شل می‌شود و به راه می‌افتد و حس سوختن و پختن به آدمی دست می‌دهد یعنی دما کمتر از این است؟  
این شائبه که هواشناسی کشور دمای واقعی شهر‌ها و مراکز استان‌ها را کمتر از واقعیت اعلام می‌کند چنان میان مردم ما قوی است که هواشناسی را متهم می‌کنند به دروغگویی و کتمان حقیقت و استدلال هم می‌آورند که هواشناسی این کار را می‌کند تا از تشویش اذهان عمومی جلوگیری کند و اجازه ندهد مردم خواستار تعطیلی باشند.

هواشناسی از این زمزمه‌ها البته باخبر است، بهلول علیجانی، اقلیم‌شناس نیز می‌داند که مردم چنین برداشت‌هایی دارند، ولی هر دو توضیحاتی می‌دهند که قانع‌کننده است. علیجانی می‌گوید البته دمایی که ما احساس می‌کنیم با عدد و رقم‌هایی که هواشناسی اعلام می‌کند، متفاوت است، چون ایستگاه‌های هواشناسی در اتاقک‌های چوبی و در سایه قرار دارند که دمایشان با شهر‌های شلوغ با این همه ساختمان و ماشین و جاده‌های آسفالته طولانی تفاوت معنی‌دار دارد. او گفت شک نکنید دمای جایی مثل فرودگاه شهر اهواز تا ۷۰ درجه نیز هست.

احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی، اما جزئی‌تر وارد این بحث شد و گفت ایستگاه‌های هواشناسی هر نیم ساعت یک‌بار دما را ثبت می‌کنند و دمانگار‌هایی موجود است که دما را هر لحظه ثبت می‌کنند و به صورت نمودار روی کاغذ‌های مخصوص می‌آورند. در این ایستگاه‌ها دماسنج‌های الکلی برای ثبت کمینه و دماسنج‌های جیوه‌ای برای بیشینه دما به کار گرفته می‌شود که هر آنچه را ثبت می‌کنند میانگینش می‌شود همان عددی که سازمان هواشناسی اعلام می‌کند.

وظیفه درباره اتاقک چوبی که مشکوک به نظر می‌رسد نیز می‌گوید این اتاقک‌ها که ضخامتی حدود پنج سانتی‌متر دارد و دیواره‌اش کرکره‌ای است تا هوا جریان داشته باشد، دومتر بالاتر از سطح زمین و در سایه و دور از تابش آفتاب قرار دارند که البته مو به مو مطابق استاندارد‌های جهانی ساخته و مستقر شده‌اند.

وظیفه هم تایید می‌کند دمایی که این ایستگاه‌ها اعلام می‌کنند خیلی کمتر ازآن چیزی است که مردم هنگام راه رفتن روی آسفالت و زیر نورمستقیم آفتاب حس می‌کنند. او می‌گوید چیزی که مردم حس می‌کنند دمای احساسی است که تابعی است از میزان گرمای هوا و مقدار رطوبتش به این معنی که هرچه رطوبت نسبی هوا بیشتر می‌شود گرمای شدیدتری حس می‌شود که مثلا برای اهواز ۴۸ درجه‌ای با رطوبت ۸۰ درصدی می‌شود چیزی حدود ۵۸ درجه گرمای حسی. وظیفه البته خبر خوشحال‌کننده‌ای فعلا برای مردم ایران ندارد و می‌گوید این هوای گرم تا ده روز آینده در کشور مستقر است به‌جز سواحل شمالی کشور که آخر هفته کمی بارانی می‌شود و دمایش اندکی افت می‌کند. بهلول علیجانی، اما خبر بدتری می‌دهد و می‌گوید هوای گرم تا نیمه مرداد در کشور همچنان می‌ماند و پس از آن هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود.

منبع : جام جم

انتهای پیام/