روز جهانی تئاتر چه روزی است؟

به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، برای گرامیداشت هنر‌ها، آیین‌ها و حتی صنعت‌های مختلف روزی را بر اساس وقایع یا مناسبت‌ها به آن هنر یا صنعت اختصاص می‌دهند که در آن روز بیشترین توجه را به آن دارند. حال تاریخ ۸ فروردین هم به روز جهانی تئاتر اختصاص دارد که این روز برای هنرمندان تئاتری روزی خاص است، زیرا می‌توانند توجه مدیران را جلب و مطالبه‌های خود را عملی کنند. 

حال روز هشتم فروردین بر چه اساس روز تئاتر نامیده شده است؟

در سال ۱۹۶۲ میلادی برای نخستین بار انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) در هلسینکی فنلاند طرحی را برای بزرگداشت روز جهانی تئاتر ارائه داد. این طرح در نهمین کنگره جهانی (آی تی آی) در شهر وین پایتخت اتریش با پیشنهاد آروی کی وی ما (Arvi Kivimaa) رئیس آن زمان (آی تی آی) به صورت رسمی مورد پذیرش تمامی اعضای این انیستیتوی جهانی قرار گرفت و به عنوان یک طرح سالیانه و جهانی به تصویب رسید.

از آن تاریخ تا به امروز، همه ساله در تاریخ بیست و هفتم مارس میلادی، مراکز ملی انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) که متشکل از بیش از ۱۰۰ عضو هستند با برگزاری مراسم مختلفی، این روز را گرامی می‌دارند و متناسب با داشته‌های آیینی و نمایشی خود جشن‌هایی را برای معرفی و دعوت مخاطبان به دیدن نمایش‌های صحنه‌ای و میدانی برگزار می‌کنند.

انیستیتو جهانی تئاتر (آی تی آی) برای نخستین بار در سال ۱۹۴۸ از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) و با حضور تنی چند از فعالان، صاحبنظران و کارشناسان هنر نمایش جهان تاسیس شد و به عنوان یک موسسه غیردولتی فعال در زمینه هنر‌های نمایشی به صورت مشورتی و انجام فعالیت‌های مشترک از طرف سازمان‌های مرتبط با یونسکو و با هدف بسط و توسعه تئاتر به عنوان زبانی جهانی برای انتقال مفاهیم مشترک انسانی در جهان فعالیت خود را آغاز کرد.

مهمترین اهداف (آی تی آی) که در حقیقت سنگ بنای شکل گیری این تشکل جهانی بود بر مواردی، چون اعتلای مبادلات بین ‏المللی دانش و عمل در حیطه هنر‌های نمایشی، برانگیختن نیروی خلاقیت و همکاری بین دست ‏اندرکاران تئاتر، آگاه ‏سازی افکار عمومی از لزوم به حساب‏ آوردن آفرینندگی هنری در قلمرو توسعه، تعمیق درک مشترک برای تحکیم صلح و دوستی در میان ملت ها و پیوستن به دفاع از اهداف یونسکو به عنوان یک سازمان جهانی استوار بود.

برای تحقق این اهداف کلان و رسیدن جامعه جهانی به این خواست‌های انسان دوستانه هر ساله انجمن‌های ملی (آی تی آی) در سراسر جهان ضمن اعلام برنامه‌های خود به (آی تی آی) جهانی، برنامه‌های خاصی را برای معرفی هنرنمایش به عموم مخاطبان به عنوان حامیان و سرمایه‌های اصلی تئاتر هر کشور برگزار می‌کنند.

در همین راستا، هر ساله یکی از شخصیت‌های بزرگ هنر تئاتر و یا افرادی که به واسطه نام بزرگشان در تمامی شاخه‌های فرهنگی و هنری تاثیرگذار هستند، متنی را به عنوان پیام روز جهانی تئاتر بر اساس بزرگداشت‌ها و پنداشت‌های هنری و انتظاراتی که آن‌ها از هنر نمایش در سال پیش رو دارند را به رشته تحریر در می‌آورند و در اختیار (آی تی آی) قرار می‌دهند.

این مرکز نیز پیام سال تئاتری را به تمام مراکز عضو می‌فرستد و این پیام پیش از انجام هر برنامه‌ای برای حاضران قرائت می‌شود و در بیش از یکصد رسانه دیداری، شنیداری و مکتوب بین المللی منتشر می‌شود تا عموم علاقه‌مندان و فعالان این هنر، تلاش خود را برای تحقق آن شعار در نمایش‌های تولیدی خود به کار برند.

نخستین پیام روز جهانی تئاتر توسط ژان کوکتو (Jaean Cocteau) نمایشنامه نویس و کارگردان شهیر فرانسوی در سال ۱۹۶۲ میلادی ایراد شد. ادوارد آلبی، آگوستو بوال، ژان کوکتو، آرتور میلر، پابلو نرودا و... از جمله افرادی بودند که پیام روز جهانی تئاتر را نوشته‌اند. پیام روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۱۱ توسط جسیکا کاوا، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر نوشته شده‌است. شهرت وی در عرصه بین‌المللی نه به دلیل داشتن مدرک دکترا در رشته تئاتر و انجام پژوهش‌های بسیار در این زمینه، بلکه به دلیل فعالیت‌های بشر دوستانه او است.

در سال ۲۰۱۳ این انستیتو با انتشار ویدئویی به زبان‌های مختلف این روز را گرامی داشت. پیام سال ۲۰۱۳ توسط داریو فو نوشته شده و توسط بازیگران و کارگردانان و نویسندگان مشهور کشور‌های مختلف به زبان محلی شان خوانده شده‌است. طی آن هرساله یکی از شخصیت‌های بزرگ هنر نمایش و یا صاحب نامان بین المللی عرصه فرهنگ وهنر پیام روز جهانی را منتشر می‌کنند.

در ایران همه ساله مراسمی با عنوان هفته بزرگداشت تئاتر از تاریخ ۹ تا ۱۵ اردیبهشت ماه، به عنوان جشن اردیبهشت تئاتر ایران برای بزرگداشت این هنر و هنرمندان آن در سراسر کشور برگزار می‌شود.

انتهای پیام/