پرواز پاییزی پروانه‌ها در آسمان نصف جهان/کرونا جشنواره فیلم کودک را هم مجازی کرد

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، جشنواره فیلم کودک و نوجوان از سال ۱۳۶۱ تا کنون طی ۳۲ دوره برگزار شده‌است.

در ۳۲ دوره برگزاری، ۲۰ دوره در شهر اصفهان، ۶ دوره در شهر تهران، ۵ دوره در شهر همدان و یک دوره در شهر کرمان برگزار شده‌است.

جشنواره کودک در ۳۲ دوره برگزاری؛ ۱۶ دوره در مهر ماه، ۶ دوره در بهمن ماه، ۳ دوره در آبان ماه، ۳ دوره در شهریور ماه، ۲ دوره در تیر ماه، یک دوره در اردیبهشت ماه و یک دوره در مرداد ماه برگزار شده‌است.

 

هر ساله داوران این جشنواره، در سه گروه بزرگسالان، نوجوانان و کودکان انتخاب می‌شوند به علاوه تیم خبرنگاران نوجوان که هر ساله از میان نوجوانان مشتاق رسانه انتخاب شده و خبر‌ها را تهیه می‌کنند.

 

ویژگی خاص این جشنواره، توجه فراوان به داوران کودک و نوجوان است. جشنواره کودک در دو بخش داخلی و بین‌الملل برگزار می‌شود. فیلم‌های سینمایی در بخش داخلی، و فیلم‌های انیمیشن در بخش بین‌الملل داوری می‌شوند.

با شیوع کرونا و محدودیت‌هایی که با خود به همراه آورد، جشواره سی و سوم به شکلی متفاوت با آنچه تا کنون دیده ایم برگزار خواهد شد.

علیرضا تابش دبیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان گفت: اصفهان به عنوان شهر دوستدار کودک، میزبان اصلی جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوان است که فعالیت‌های ارزشمندی را برای گردهمایی فیلمسازان در عرصه ملی و بین‌المللی انجام داده است. نهادینه شدن دبیرخانه دائمی جشنواره در اصفهان و همه تلاش دست‌اندرکاران جشنواره بر ایجاد نظم و آرامش و هم‌افزایی در برپایی این رویداد فرهنگی بوده است.

تابش گفت: امسال هم فراخوانی به همه فعالان سینمای کودک و نوجوان داده شد تا یادگار‌ها و افتخارات خود از جشنواره کودک و نوجوان را برای دبیرخانه جشنواره در اصفهان بفرستند تا موزه و مرکز اسناد جشنواره در اصفهان شکل بگیرد و راه‌اندازی شود.

علیرضا تابش دبیر  جشنواره درباره شرایط خاص و راهکار‌های برپایی این دوره از جشنواره گفت: با توجه به شیوع بیماری کووید ۱۹، از ابتدا و پیش از اعلام فراخوان این دوره جشنواره و پس از آن، بر برپایی آنلاین این دوره تاکید شد و همزمان روش‌های مختلف چگونگی برپایی جشنواره، مورد بررسی قرار گرفت.

او ادامه داد: در نهایت، بر اساس برآیند نظرات کارشناسان و بهره‌گیری از نظرات اهالی سینما مقرر شد تا این دوره جشنواره در اکثریت بخش‌ها به شیوه مجازی برگزار شود و «فیلم‌های بلند سینمایی» بخش ملی جشنواره در محل «خانه جشنواره» برای عوامل فیلم‌ها و گروهی از مدعوین، کارشناسان و داوران با حفظ پروتکل‌های بهداشتی نمایش داده شود.

دبیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان با اشاره به برنامه‌ریزی جشنواره برای نمایش فیلم‌ها، افزود: فیلم‌های کوتاه، انیمیشن و بلند غیرسینمایی، پس از انتخاب، در پلتفرم‌ها برای مخاطبان ثبت‌نام‌شده و داوران کودک و نوجوان از سراسر کشور با ارائه کد مخصوص به نمایش گذاشته خواهد شد و منطبق بر مقررات و فراخوان جشنواره و تٲیید سازمان سینمایی، نمایش این بخش آثار در پلتفرم‌ها به شکل برخط با رضایت صاحبان این آثار اتفاق خواهد افتاد. 

 

او بیان کرد: آن دسته از تهیه‌کنندگانی که مایل به نمایش اثرشان در قالب این مقررات نبوده‌اند، اثرشان از دایره بازبینی و انتخاب کنار رفته است، در واقع حق انتخاب برای نمایش در بخش‌های مجازی با صاحب‌فیلم است و ما برای کسی اجباری درنظر نگرفته‌ایم، اما «شرایط احتمالی» را برای صاحبان فیلم تشریح کرده‌ایم و هر کس این شرایط را پذیرفته، اثرش را برای اکران در بخش‌های مجازی به جشنواره ارائه داده و شاید اگر در یکی از این بخش‌ها هیچ‌کس این شرایط را نمی‌پذیرفت، آن بخش خودبه‌خود از جشنواره حذف می‌شد.

تابش در ادامه به نگرانی‌های موجود پیرامون کپی شدن فیلم‌ها از پلتفرم‌ها اشاره کرد و گفت: شبکه‌های VOD چند سالی است که از سایت‌های محبوب اینترنتی پخش فیلم محسوب می‌شوند و با توسعه زیرساخت‌های اینترنت و بالارفتن سرعت دسترسی به اینترنت، مشترکین VOD فرهنگ و آداب استفاده از محتوای سینمایی در این شبکه‌ها را آموخته‌اند. از طرفی یکی از اهداف جنبی جشنواره در این دوره، عمومی کردن مسٲله حق مولف و مبارزه با پدیده قاچاق آثار سینمایی است و اینجا فضایی است که می‌توان سبب‌ساز این فرهنگسازی شد تا مخاطب، از سنین کودکی با این مهم آشنا شود.

او در ادامه اظهار داشت: سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در شرایطی برگزار می‌شود که بحران کرونا همه چیز را به خود مشغول کرده است. تمام مردم جامعه خصوصا دانش‌آموزان با حجم گسترده‌ای از اخبار غم‌انگیز رو به رو هستند و وظیفه ما به عنوان فعالان فرهنگی این است که برای بهبود شرایط روحی نسل جدیدمان فکر کنیم و امیدوارم نخستین جشنواره آنلاین کشور زندگی کودکان و نوجوانان ایرانی را رنگی‌تر کند.

دبیر جشنواره سی و سوم با اشاره به شعار این دوره از جشنواره عنوان کرد: شعار امسال ما «هر خانه یک سینما، هر کودک یک داور» است.

تابش افزود: برگزاری این جشنواره به صورت مجازی تصمیم سختی بود که در مشورت با تمام عوامل جشنواره، منتقدان و اصحاب رسانه به این مدل از برگزاری رسیدیم. اصحاب رسانه، صاحبان آثار، داوران جشنواره و کودکان و نوجوانان از روز شنبه با مراجعه به سایت‌های جشنواره در حساب کاربری خود با استفاده از کد‌های تخفیف می‌توانند فیلم‌های مورد نظرشان را به صورت آنلاین تماشا کنند. همچنین داوران کودک و نوجوان با مراجعه به حساب کاربری خود می‌توانند فیلم‌ها را به‌صورت رایگان تماشا کنند و از طریق همان صفحه رأی و نظر خودشان را ثبت کنند.

 

دبیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان با اشاره به بخش کارگاه‌های آموزشی جشنواره فیلم کودک و نوجوان گفت: کارگاه‌های آموزشی که در دو بخش ملی و بین‌المللی از روز شنبه برگزار می‌شوند و علاقه‌مندان با استفاده از کد‌های تخفیف در سامانه می‌توانند شرکت کنند.

تابش با اشاره به راه اندازی کتابخانه آنلاین جشنواره گفت: امسال کتابخانه جشنواره به صورت آنلاین به کار خود را ادامه می‌دهد. مخاطبان این بخش می‌توانند با مراجعه به بخش کاربری خود در سامانه جشنواره از شنبه به مدت ۶ روز از این بخش استفاده کنند و ارتباط خود با پخش کنندگان آثار و فیلم‌های مورد علاقه برقرار کنند. امسال چهارمین المپیاد فیلمسازی هم به صورت مجازی و مبتنی بر پلتفرم‌ها برگزار می‌شود و بچه‌ها در طی چهار روز می‌توانند در این رویداد شرکت کنند.

او ادامه داد: امسال مجموعا ۱۰۷ فیلم در پلتفرم‌ها برای مخاطبین به نمایش در می‌آید که تعدادی از این فیلم‌ها ویژه نابینایان و ناشنوایان به صورت توضیح‌دار و با زبان اشاره عرضه می‌شود تا بتوانیم بخشی از وظیفه خودمان را در حق مخاطبان ادا کنیم.

حامد سلیمان‌زاده معاون مدیر بین‌الملل و مسئول کارگاه‌های آموزشی جشنواره گفت: امسال سعی شده تا با توجه به شرایط کرونایی و انتقال فضای آموزشی در دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و فستیوال‌های مختلف به بستر فضای مجازی، نگاهی ویژه به بخش کارگاه‌های آموزشی جشنواره داشته باشیم.

او افزود: یکی از تفاوت‌های بارز این دوره جشنواره با ادوار گذشته برپایی آنلاین است که در اجرای کارگاه‌ها هم این تفاوت مشاهده می‌شود. در واقع شرایط جدید این رویداد، فرصت خوبی ایجاد کرده تا ما با برپایی مجازی کارگاه‌ها در دو بخش بین‌الملل و ملی، بتوانیم از اساتید متنوع و باسابقه‌تری استفاده کنیم و در ضمن به فراگیری بیشتر کارگاه‌ها فکر کنیم و این امکان را داشته باشیم تا با مخاطبان گسترده‌تری در تعامل باشیم.

ناصر هاشمی فیلمساز و بازیگر سینمای کودک درباره ضرورت و ماهیت برپایی جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، گفت: «متاسفانه این حرف را زیاد شنیده‌ام که اگر جشنواره فیلم کودک برگزار نشود اتفاق خاصی نمی‌افتد. به نظر من حضور جشنواره فیلم کودک بسیار مهم است. باید کاری کرد تا جشنواره‌هایی از این قبیل برگزار شود چرا که اهمیتی که کودک و سینمای کودک در جامعه ما دارند، بسیار ارزنده است. همچنین این جشنواره بخشی از زمینه‌سازی برای آینده جامعه کشور است.

او افزود: «کودکان خوراک خوب می‌خواهند، زیرا ذهن‌شان در حال شکل‌گیری است و نیاز به آموختن دارند. شاید در نسل‌های قبل‌تر موقعیت‌های زیادی از دست رفته و تغییری در افراد شکل نمی‌گیرد، اما کودکان آماده آموختن هستند. باید برای تخیل کودکان تلاش کرد تا بتوانند دنیای وسیع‌تری را ببینند و با ادبیات، هنر و اندیشه آشنا شوند تا بتوانیم در آینده، انسان‌های متخصص و فرهیخته و جامعه بهتری داشته باشیم.»

هاشمی ادامه داد: «در این میان جشنواره فیلم کودک، آثاری را معرفی می‌کند که یک موقعیت مناسب برای آشنا شدن کودکان با هنر و خلاقیت است. حذف این جشنواره یعنی خاموشی و سکوت. این جشنواره باید پیوسته باشد تا بتوانیم به اوج برسیم. برگزاری جشنواره فیلم کودک حتی اگر به صورت مجازی هم برگزار شود تاثیرگذار است.»

ناصر هاشمی درباره دغدغه فیلمساز‌های کودک گفت: «اگر بخواهیم در زندگی روزمره یک کار کوچک انجام دهیم، باید انرژی زیادی صرف کنیم، چه برسد به اینکه بخواهیم یک کار مهم مثل فیلمسازی انجام دهیم که نیاز به سرمایه و فکر دارد.»

 

«مرضیه برومند» درباره برگزاری این دوره جشنواره به شکل آنلاین اظهار داشت: این طور به‌نظر می‌رسد که باید تا مدت‌ها با بیماری کرونا همراه باشیم. این یک شرایط جدید است و باید جوانب احتیاط را رعایت کرد. حتما با کم و کاستی‌های جدی روبرو هستیم، اما با توجه به شرایط، چاره‌ای جز برگزاری جشنواره به شکل آنلاین (و البته بهتر است بگوییم جشنواره مجازی) نداریم.

او با اشاره به این که محدودیت، خلاقیت به همراه می‌آورد، افزود: این فضای جدید می‌تواند پتانسیل خوبی برای گسترده‌ترکردن مخاطبان سینمای کودک و نوجوان هم باشد و ما باید با برقراری ارتباط درست، از این فضای جدید برای جذب مخاطبان بیشتر نهایت استفاده را ببریم. سال گذشته بر اساس تعداد بلیت فروخته شده، بیش از ۵۰هزار مخاطب فیلم‌های جشنواره را تماشا کردند، اما حالا با وسعت یک کشور روبرو هستیم و می‌توانیم از فرصت بهره ببریم و جشنواره را در شکل متفاوت و بزرگ‌تری اجرا کنیم.

عضو شورای سیاستگذاری جشنواره متذکر شد: ما زمانی به موفقیت دست پیدا می‌کنیم که تمام افراد جامعه از یک اتفاق با خبر باشند. اهمیت دادن به این قضیه، موفقیت این دوره از جشنواره را تضمین خواهد کرد.

برومند در ادامه گفت: از سوی دیگر برپایی جشنواره به شکل مجازی بستر خوبی برای ارتباط با فیلم‌ساز‌های کودک و نوجوان است؛ در جشنواره‌های پیش ممکن بود به خاطر مسافت و دردسر‌های سفر، فیلم‌ساز‌ها تعامل کافی با مخاطب نداشته باشند، اما حالا فیلم‌ها نمایش داده می‌شود، مخاطبان فیلم را تماشا می‌کنند و می‌توانند در لحظه با فیلمساز تعامل کنند.

 

مدیر انجمن سینمای جوانان اصفهان در نخستین  نقد و بررسی فیلم کودک و نوجوان که با موضوع تهدید‌ها و فرصت‌های تولید فیلم کودک و نوجوان برگزار شد، اظهار کرد: فیلم کوتاه به‌ویژه برای کودک و نوجوان با هدف انتقال فرهنگ و مفاهیم ساخته می‌شود و نگاه تجاری و فروش گیشه آن را به بیراهه خواهد برد.

محمد طباطبایی گفت: مرحوم زاون قوکاسیان که بنیان‌گذار فیلم‌سازی تخصصی کودک و نوجوان در اصفهان بود در اختتامیه بیست و ششمین دوره جشنواره تنها با بیان یک جمله اظهار داشت «آرزو می‌کنم فیلم‌سازان اصفهانی در اصفهان برای کودک و نوجوان فیلم بسازند» و همین امر ما را بر آن داشت تا تولید فیلم کودک و نوجوان در اصفهان را به‌صورت جدی دنبال کنیم.

او افزود: در حالی که جشنواره از دوره بیست و پنجم به اصفهان بازگشته بود، اما هنوز توان تولید، تجهیزات لازم و نیروی انسانی لازم برای این کار را نداشتیم بنابراین با تلاش فراوان اقدام به ایجاد زیرساخت‌های لازم کردیم که در ادامه صحبت‌های زاون هم جرقه زد و باعث شد تولید ۱۰ فیلم در دوره بیست و ششم و ۱۱ فیلم در دوره بیست و هفتم ولوله‌ای میان فیلم‌سازان اصفهانی به پا کند که منجر به تولید ۵۰ فیلم در دوره بیست و هشتم جشنواره شود. طباطبایی تصریح کرد: تولید این فیلم‌ها در مدت‌زمان ۲ تا ۳ ماهه بی‌سابقه بود و تاریخ‌ساز شد.

مدیر انجمن سینمای جوانان اصفهان اظهار داشت: با حمایت‌های شهرداری و متولیان امر این ۵۰ فیلم  نه تنها  در اصفهان بلکه در جشنواره‌های کشوری و بین‌المللی تا چندین سال بعد از آن زمان اکران شده و انتظارات زیادی را به‌وجود آوردند که علی‌رغم انتقادات موجود، حرکت بسیار موفقی به شمار رفت.

طباطبایی در خصوص چالش‌های موجود در مسیر تولید فیلم کوتاه برای کودک و نوجوان اظهار داشت: باید در نظر داشته باشیم کودکی که علاقه‌مند به تماشای فیلم است چه خصوصیاتی دارد و قطعا قشر نوجوان، جوان و بزرگسال علایق متفاوتی در این زمینه دارند. 

 

کودک با فضای سوپراستار در سینما آشنا نیست و به دنبال سینمای سوپراستار نمی‌گردد بنابراین بود و نبود این بازیگران شناخته شده در فیلم کودک و نوجوان تفاوتی با یکدیگر ندارد، پس عدم استفاده از بازیگران سوپراستار در فیلم کودک باعث می‌شود هزینه‌های تولید تا حدود زیادی کاهش یابد.

 

از طرفی کودک به دنبال تماشای فانتزی‌های مانند عروسک یا انیمیشن است که این امر تولید را دشوار و هزینه‌ها را افزایش می‌دهد، ولی وقتی سوپراستار در فیلم نباشد این هزینه‌ها به نوعی متعادل شده و توجیه اقتصادی دارد.

او افزود: کودک حوصله تماشای فیلم بلند در قالب زمانی ۹۰ یا ۱۲۰ دقیقه را ندارد و به بسته‌های کوتاه‌مدت علاقه‌مند است که این مسئله موقعیت مناسبی برای تولید فیلم کوتاه بوده و عرض‌اندام آن برای جامعه هدف را جدی‌تر می‌کند.

طباطبایی ادامه داد: در حال حاضر فضای وب و گستردگی اینترنت که حتی در شهر‌های دور دست و روستا‌های ما پیش رفته است این فرصت را ایجاد می‌کند که فیلم‌ساز حوزه کودک و نوجوان نگاه جدی‌تری به تولید فیلم کوتاه داشته باشد، اما در این راستا باید جوایز ارزنده‌تر و حمایت بیشتری برای فیلم‌سازان در نظر گرفت تا انگیزه بیشتری برای ایشان ایجاد شود.

هیأت انتخاب چهارمین المپیاد فیلمسازی نوجوانان، اسامی ۳۶ فیلم منتخب خود را از بین ۴۰۳ اثر رسیده برای رقابت در این دوره المپیاد و همچنین اسامی ۴ فیلم و ۱ ایده را به‌صورت میهمان در این دوره المپیاد به شرح زیر اعلام کرد:
۳۶ فیلم بخش رقابتی چهارمین المپیاد فیلمسازی:
۱- آمازون، پانیذ پورمهر از قزوین
۲-‌ای کاش مدرسه ما…، مهشاد سعادت ملکی از پردیس
۳- قرمز زرد سبز، زهرا محمودی از مازندران
۴- زمین، سعید حسن‌پور از مازندران
۵- طلب باران، سمیرا عبادی‌فر از جغتای
۶- شهر من، رامتین بیگدلی از یاسوج
۷- جادوی لنز، مریم رضایی از خمینی‌شهر
۸- بدون شرح، ژیوار فرج‌زاده از صاحب
۹- لامپ، رامین ترنج از یزد
۱۰- قرنطینه، عارفه جعفری از میبد
۱۱- آنلاین، محدثه بزمی از بندرعباس
۱۲- کرونا دم در خانه در کمین است، ریحانه تاتاری از گرگان
۱۳- سه روک، ژیوار فرج‌زاده از صاحب
۱۴- کروناه، محمدامین استیری از اسلامشهر
۱۵- کاج، معصومه توتاخانه از بناب
۱۶- جادوی خواندنی، یوکابد رحمانی از قزوین
۱۷- جشن خوشه‌های تاک، بهاران آقایی از قزوین
۱۸- هم بازی، ثمینا شعفی از مشهد
۱۹- ملاقه افسرده، امیر عباس خالصی‌فر از جغتای
۲۰- سرگذشت یک شلوار، محمد ماهان صالح از جعفریه
۲۱- فضای زندگی، ایلیا رمضانی از بوشهر
۲۲- روزنه، متین رستمی از خمینی‌شهر
۲۳- فاصله یک در، مائده اسماعیلی از رفسنجان
۲۴- خورشید را دیده‌ای، حنانه مرادیان از اصفهان
۲۵- چهره، آتیلا آشوری از کرج
۲۶- مثل هیچ کس، عارفه جعفری از میبد
۲۷- زندگی دیگری هم هست، ملک معصومی از رشت
۲۸- چهارده سالگی، فاطمه محیطی از میبد
۲۹- دوردست نزدیک، سید محمد حسین حسنی اژدری از ترک
۳۰- قشو، آنا جلیلی از آباده
۳۱- ادب خانه، ابوالفضل اسحق‌زاده از مازندران
۳۲- رکاب، آوا گواشیری از رفسنجان
۳۳- آخرین برگی که افتاد، آیناز افرازی از رفسنجان
۳۴- دوری و دوستی، فاطمه اسماعیلی از گناباد
۳۵- من و تنهایی‌ام، کسرا علیزاده از اردبیل
۳۶- خیال، مریم رضایی از خمینی‌شهر

۴ فیلم بخش میهمان المپیاد فیلمسازی:
۱- در همین حوالی، مهدی جنگجو از برازجان
۲- تولدت مبارک، غزل فرهادی از شهرکرد
۳- دست‌های بینا، فاطمه داودی از نجف آباد
۴- قاب، محمدطا‌ها منصورسمایی از شهریار

ایده بخش میهمان المپیاد فیلمسازی:
۱- مادرانه‌های من، یاسین طیبی، آبادان

«چهارمین المپیاد فیلمسازی نوجوانان ایران» توسط بنیاد سینمایی فارابی و انجمن سینمای جوانان ایران و با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، شهرداری اصفهان و شبکه امید، همزمان با سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان به صورت مجازی، از ۲۷ مهر تا ۱ آبان ۱۳۹۹ برگزار خواهد شد.