رصدخانه ملی ایران در دیار غیاث‌الدین جمشید کاشانی

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، خسروشاهی مدیر پروژه طرح رصدخانه ملی ایران گفت: این پروژه یکی از پیشرفته‌ترین رصدخانه‌های جهان خواهد بود. رصدخانه‌ای که در دیار غیاث‌الدین جمشید کاشانی از بزرگ‌ترین دانشمندان نجوم برپا می‌شود.

 

او گفت: بعد از حدود ۶ قرن و در دیار غیاث‌الدین جمشید کاشانی رصدخانه ملی ایران به عنوان بزرگترین پروژه علم محور کشور با همت و غیرت جوانان، متخصصین و پژوهشگران ایرانی ساخته شده است. پروژه‌ای که به جز آینه تلسکوپ آن، تمام مراحل طراحی و ساخت آن در ارتفاع حدود سه هزار و ۶۰۰ متری از قله گرگش شهر کامو و چوگان از توابع شهرستان کاشان به دست باکفایت دانشمندان و نیروی توانای داخلی ساخته شد.

مدیر پروژه طرح رصدخانه ملی ایران ادامه داد: قله گرگش بعد از حدود ۶ سال فعالیت گروه‌های علمی و پژوهشی برای مکان یابی این پروژه انتخاب شد. تیم مکان یابی تمام ارتفاعات فلات مرکزی ایران را برای انتخاب یک نقطه مناسب مورد مطالعه قرار دادند و در نهایت با در نظر گرفتن جمیع شرایط به این نقطه رسیدند. طبعاً بخش‌های شمالی و غربی کشور به لحاظ رطوبت و ابرناکی و بخش‌های جنوبی به لحاظ آلودگی ناشی از غبار انتخاب‌های خوبی برای رصدخانه ملی نبودند.

خسرو شاهی ادامه داد: این قله از نظر ارتفاع و همچنین سرعت باد در شب و رطوبت و خشکی نسبت به دیگر اماکن مورد مطالعه قرار گرفته شده مناسب‌تر بود؛ کار مکان یابی با مدیریت دکتر سعدالله نصیری در سال ۱۳۸۶ به پایان رسید؛ روش علمی و نتایج مکان یابی در کنفرانس‌های علمی و مجلات درجه اول دنیا منتشر شده و در دسترس علاقمندان است.

 

او تاکید کرد: ما مایل نبودیم بدون دلیل موجه ارز از کشور خارج شود. این پروژه برای اولین بار در کشور به اجرا در آمد. غیر از آینه‌های تلسکوپ که از خارج کشور خریداری شد، ساخت تلسکوپ که اصلی ترین جز رصدخانه بود و باید کاملاً علمی و با تکنولوژی بالا بود حدود دو تا سه سال طول کشید. فناوری ساخت تلسکوپ در این مقیاس با آینه ۳.۴ متری یک دانش با تکنولوژی بالاست که در کشور به دست متخصصین و دانشمندان داخلی شکل گرفت.

مدیر پروژه طرح رصدخانه ملی ایران گفت: تعجب می‌کنم که چطور یک پروژه عمرانی مثلاً یک ورزشگاه کوچک در داخل شهرها سال‌ها و گاه ده‌ها سال طول می‌کشد و کسی مطالبه نمی‌کند. یا همان ساختمان چند طبقه سر کوچه که نیاز به طراحی هم ندارد بیش از دو سال طول می‌کشد و عده‌ای انتظار دارند که پروژه با این سطح بالای بهره مندی از علم و فناوری در ارتفاع سه هزار و ۶۰۰ متری پنج سال طول بکشد؟!

خسروشاهی افزود: از سوی دیگر ساخت تلسکوپ با رصدخانه دو موضوع متفاوت است. هر چند رصدخانه بدون تلسکوپ بی معنی است اما رصدخانه زیر ساخت‌هایی نیاز دارد که به آسانی ایجاد نمی‌شود. ساخت ۱۱ کیلومتر در دل کوه یا تأمین برق و انرژی و تمام مسائل مرتبط با آنها زمان بر، هزینه بر و مستلزم مذاکره و اخذ مجوزها و گاه اقدامات حقوقی است.

او اظهار داشت: از سوی دیگر رصدخانه ملی ایران باده‌ها پیمانکار قرارداد منعقد کرده است که هر چند اغلب آنها به پیمان خود متعهد بوده‌اند اما برخی از انجام وظایف خود شانه خالی کرده‌اند که طبعاً اقدامات حقوقی در پی داشته و خواهد داشت. کار در ارتفاع سه هزار و ۶۰۰ متری با ارتفاع سه هزار متری تفاوت زیادی دارد؛ کیفیت هزینه دارد. امکان فعالیت عمرانی یا نصب تجهیزات سنگین در سایت گرگش تنها در دوره ۶ ماهه از اردیبهشت تا آبان میسر است و این در حالی است که تکلیف بودجه تا خرداد مشخص نمی‌شود و عموماً بخشی از بودجه تا شهریور ماه تحصیل نمی‌شود.

مدیر پروژه طرح رصدخانه ملی ایران گفت: در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ همکاری خوبی با طرح رصدخانه ملی ایران انجام شده است که نتیجه آن سرعت بیشتر عملیات اجرایی در قله «گرگش» است. اما در کنار این مساعدت باید شرایط دشوار تهیه تجهیزات را نیز در نظر گرفت. در همین سه سال افت ارزش ریال در تاریخ اقتصادی کشور بی مانند است.

خسروشاهی ادامه داد: اما مستقل از اینها ما همیشه سعی کردیم در این پروژه خود را با پروژه‌های ممتاز در دنیا نظیر آنچه در رصدخانه شمالی اروپا در جزایر قناری و یا رصدخانه‌های جنوبی اروپا در شیلی اجرا شده است مقایسه کنیم. اما محیط کار ما اروپا نبوده است! پس بار سنگینی بر عهده من و همکارانم و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی است. با دشواری‌هایی که تنها به بخشی از آن اشاره کردم پیشرفت این پروژه فوق العاده شگفت‌انگیز و نزدیک به معجزه است.

او گفت: سخن آخر من توصیه اکید به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی برای استفاده از این فرصت و موقعیت ممتاز است. بعد از افتتاح و بهره برداری از تلسکوپ و سایت رصدخانه توپ در زمین دانشگاه هاست. آنها باید از این امکان به نحو ارزنده‌ای استفاده کنند؛ علم نجوم ریشه در این شهر و کشور دارد. وجود دانشمندانی همچون غیاث‌الدین جمشید کاشانی موید همین نکته است. هیچ اتفاقی به اندازه تکمیل این پروژه در این چند وقت اخیر نتوانست مردم را تا به این حد خوشحال کند. پروژه‌ای که به دست باکفایت کارشناسان و متخصصان ایرانی و فرزندان همین مردمان با آن ویژگی خاص در حال اجرا است.

 

انتهای پیام/ی