ساخت و ساز‌های غیر مجاز در سایه ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی تا کجا ادامه دارد؟ + فیلم

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، پارکینگ تجاری باب الحوائج کاشان در حریم بلافصل دو خانه قاجاری ثبت ملی «وثقی» و «مقدم» و حریم بازار تاریخی شهر واقع است.

 

گودبرداری بنا پاییز سال ۱۳۹۷ بدون دریافت مجوز آغاز شد و تاکنون چهار مرتبه سبب وارد شدن خسارت به خانه تاریخی مقدم شده است.

 

اجرای طرح تجاری یاسمین در حریم خانه بروجردی‌ها در کاشان حریم باعث نگرانی و اعتراض دوست داران میراث فرهنگی شده است.

 

 

میراث برای جلوگیری از ساخت و ساز‌های غیر قانونی چه اقداماتی انجام داده است؟

ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع درستی اصفهان به خبرنگار ما گفت: میراث فرهنگی بخش مهمی از معرفی شهر و کشور به جهان است و کاشان به واسطه بنا‌های تاریخی ارزشمندی که دارد در این حوزه بسیار شناخته شده است.

او افزود:میراث فرهنگی در این سال‌ها برای حفاظت از آثار تاریخی کاشان و استان اصفهان تلاش بسیاری کرده است و برای تحقق این امر سعی کرده ایم از ظرفیت‌های قانونی و رسانه‌ای مثل باشگاه خبرنگاران جوان استفاده کنیم.

 

 

 

طاهری ادامه داد: برای حفاظت از آثار تاریخی پشتوانه‌های حقوقی برای قسمت‌هایی که حریم مصوب بنا‌های تاریخی وجود دارد، برخی از ابنیه تاریخی حریم مصوب ندارد، ولی سعی کرده ایم در طرح‌های جامع و توسعه شهری این ابنیه را به شکلی معرفی کنیم که پشتوانه حقوقی از نظر طرح‌های توسعه شهری برای آن‌ها وجود داشته باشد.

 

• ساخت و ساز‌های غیر مجاز، آفت بافت تاریخی نصف جهان

---

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع درستی اصفهان گفت: محدوده بافت‌های تاریخی در طرح‌های توسعه شهری ثبت شده اند و به مراجع قانونی اعلام شده اند. شهرداری‌ها موظف هستند برای ساخت و ساز‌ها از میراث استعلام بگیرند و ما در پاسخ به استعلام شهرداری‌ها ضوابط حریم و منظر اثر تاریخی را به شهرداری‌ها اعلام می‌کنیم.

در بعضی از حریم‌ها لزوما اشاره به آزاد سازی یک پلاک شده است و نیاز به تامین اعتبار برای آزاد سازی آن است.

 

به نظر می‌رسد میراث فرهنگی زمان اعطای مجوز سخت گیری‌های لازم را ندارد و راه را برای تخلف باز می‌گذارد؟

طاهری ادامه داد: ما تلاش کردیم سیستم قضایی را با خود همراه کنیم و به نظر می رسد موفقیت بزرگی در این زمینه را کسب کرده ایم، سال گذشته مجلس شورای اسلامی قانون حفاظت از بافت‌های تاریخی را تصویب و ابلاغ کرد. یکی از بند‌های این قانون در خصوص کمیسیون ماده ۱۰۰ است که به این موضوع اشاره دارد اگر به حریم اثر تاریخی تجاوز شده باشد، این تخلف با پرداخت جریمه قابل حل نیست.

او تصریح کرد: تمام مجوز‌هایی که میراث فرهنگی صادر می‌کند کاملا دقیق است و جای تفسیر باقی نمی‌گذارد تا مرجع صدور پروانه نتواند تفسیر خاصی از مجوز داشته باشد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع درستی اصفهان گفت: استعلامی که شهرداری‌ها از میراث فرهنگی می‌کنند بیشتر از گذشته است و اگر مسئولی بخواهد مجوز صادر کند به جزئیات طرح هم دقت لازم را دارد.

طاهری در خصوص تخلفات صورت گرفته در حریم آثار تاریخی کاشان گفت: از هتل خیابان علوی کاشان در حریم خانه بروجردی‌ها تصاویری وجود دارد که این پلاکی که در حال ساخت است قبلا یک ساختمان دو طبقه بوده و یک دهه است که تبدیل به زمین شده است و تخلفی از نظر ضوابط قانونی نشده است.

او گفت: خوشبختانه طرح معماری این پلاک اصلاح شده و برای میراث فرهنگی ارسال شده و بخشی از ساختمان که منظر خانه بروجردی‌ها را مخدوش می‌کرد از طرح حذف شده است.

 

 

 

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع درستی اصفهان در ارتباط با پارکینگ چهارسوق گفت: زمانی ما وارد این ماجرا شدیم که گود برداری انجام شده بود، و این گود برداری در محاصره چند خانه تاریخی است که متاسفانه در انجام این کار دانه بندی و الگو‌های معماری و ارتفاع آن رعایت نشده است.

طاهری بیان داشت: میراث فرهنگی اصفهان هیچ نقشه‌ای برای ساخت پارکینگ در کاشان صادر نکرده است، آن چه که ما تایید کردیم نقشه‌های مقاوم سازی جداره‌های تاریخی خانه‌های تاریخی است.

برای پایان دادن به این تخلفات چه باید کرد؟

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع درستی اصفهان گفت: در ابتدا باید آسیب شناسی شود، به اعتقاد من در برخی موارد ضعف قانونی داریم، خلا‌ها باید برطرف شود و قوانین به روز شود. قوانین ما مربوط به سال ۱۳۰۹ است.

او افزود: خوشبختانه آگاهی‌ها بیشتر شده و مسئولان به خصوص شهرداری‌ها که مسئول صدور پروانه هستند باید توجه بیشتری به این موارد داشته باشند.

 

تخلف‌هایی که صورت می گیرد با مجوز قانونی است و اگر مجوزی دارد چرا اقدامی برای جلوگیری از تکرار تخلفات نمی شود؟

محمد بناییان معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: در تهیه طرح‌های جامع و تفصیلی با هماهنگی و همکاری میراث فرهنگی سعی داریم محدوده‌های مشخص شده بافت تاریخی در طرح‌ها و بنا‌های با ارزش تاریخی شناسایی و در نقشه‌ها لحاظ شود.

بناییان افزود: ما به عنوان دبیر کمیسیون ماده ۵،  بر اساس قانون شورای عالی شهر سازی و معماری ایران مرجع تغییرات در طرح‌ها تفضلی هستیم و اگر درخواستی برای تغییر در ضوابط یا کاربری در طرح‌های تفصیلی از طرف شهرداری به دبیرخانه ارجاع شود ما وظیفه بررسی آن را داریم و اگر جمیع شرایط را دارا بود در جلسه کمیسیون ماده ۵ مصوبات اخذ و ابلاغ می‌شود.

او تصریح کرد: در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون نظام مهندسی نظارت عالیه بر ساخت و ساز شهر‌ها بر عهده ما گذاشته شده است و ما اگر از تخلفی در حوزه تاریخی مطلع شویم بر اساس قانون وظیفه نظارت و صدور درخواست توقف آن پروژه با ما است.

معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت:در خصوص تخلفات صورت گرفته در کاشان گفت: این دو موضوع مصوبه کمیسیون ماده ۵ ندارد، در جلسه کمیسیون ماده ۵ در کاشان مطرح شد، این طرح‌ها بر اساس طرح جامع کاشان با هماهنگی میراث فرهنگی شروع به ساخت شده و موضوع از دستور کمیسیون ماده ۵ خارج شد.

بناییان ادامه داد: طرح تفصیلی کاشان به دلیل حساسیت بافت تاریخی کاشان هنوز ابلاغ نشده است، حساسیت به خاطر بافت تاریخی کاشان است که وزارت میراث فرهنگی تاکید داشتند مصوبه ۱۶۸ شهر که بافت تاریخی مصوب دارند باید در مورد شهر کاشان هم لحاظ شود.

 

او تصریح کرد: از آنجایی که طرح‌ها قبل از اجرا باید در کمیسیون ماده ۵ مطرح شوند و با توجه به اینکه دو طرح کاشان در این کمیسیون مطرح نشده بود، در نهایت تصمیم بر این شد که اگر کاربری و ضوابط طرح جامع دقیقا رعایت شده باشد دیگر لزومی به طرح موضوع در کمیسیون ماده ۵ نیست.

معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: ما در هر مقطع زمانی که متوجه تخلفی شویم فورا به شهرداری گزارش می‌دهیم و درخواست توقف پروژه را می‌دهیم و تا رفع توقف پیگیر موضوع هستیم، متاسفانه راه و شهر سازی ابزار اجرایی برای توقف پروژه‌ها را ندارد.

پای منافع مالی در میان است؟ این منافع آنقدر اهمیت دارند که بحث‌های میراث فرهنگی در آن جدی گرفته نمی‌شود؟

استاد سد اکبر حلی، معمار و مرمت گر آثار تاریخی گفت: تا جایی که من مطلع هستم در طرح‌های کاشان هیچ تخلفی از سمت میراث فرهنگی و شهرداری و سرمامه گذر اتفاق نیفتاده است، در جلسه کمیسیون ماده ۵ مشخص شد که، چون بر اساس طرح جامع و نقشه‌های مصوب اداره میراث فرهنگی این پروژه‌ها انجام شده، کار کاملا قانونی بوده است.

 

حلی ادامه داد: بافت تاریخی کاشان بسیار ارزشمند و دست نخورده است، در این بافت تاریخی تعداد زمین مخروبه داریم، آیا می‌توانیم این زمین‌های را مخروبه نگه داریم؟ آیا این بافت نباید احیا شود؟ اگر بافت را مخروبه نگه داریم ارزش واقعی آن ازبین خواهد رفت، باید ساخت و ساز‌ها بر اساس قوانین میراث فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی باشد.

چرا شهرداری خود را زیاد مقید به حراست از بنا‌های تاریخی نمی‌داند؟

او گفت: در طول تاریخ کاشان، شهرداری کاشان یکی از موفق‌ترین شهرداری‌های کشور بوده که به بافت تاریخی اهمیت داده است و در حال حاضر هم شهرداری کاشان به خوبی عمل می‌کند.

حلی ادامه داد: بافت تاریخی باید احیا شود و مردم باید به بافت تاریخی بازگردند، این بافت‌ها باید متناسب با هویت ملی ما احیا شود، اما اگر هر جای شهر ساخت و سازی انجام شود و در برابر آن ساخت و ساز موضع گیری کنیم بافت مخروبه می‌ماند. آیا می‌شود شهر را بر اساس نیاز‌های جدید آن توسعه داد به شکلی که به میراث فرهنگی هم حفظ شود؟

دکتر عبدالله جبل عاملی، معمار و استاد دانشگاه گفت: حدود ۹۰ سال پیش انجمن آثار ملی در ایران تشکیل می‌شود و این انجمن قانون حفظ عتیقات را به تصویب می‌رساند و بعد از پیروزی انقلاب قانون میراث فرهنگی تسلیم مجلس شورای اسلامی می‌شود، در مطالعه که انجام دادیم در کشور‌های دیگری که شهر‌های تاریخی دارند، حفظ آثار تاریخی بدون حضور مردم کار بسیار سختی است و دولت‌ها بدون مشارکت مردم نمی‌توانند کار خاصی در حراست از آثار تاریخی انجام دهند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: کشور‌هایی که شهر‌های تاریخی دارند بر سه اساس آثار ملی خود را حفظ می کند: اول قانون، دوم ایجاد احساس و علاقه مندی‌های فرهنگی، ملی و مذهبی و سوم ایجاد جاذبه‌های اقتصادی که نقش جاذبه‌های اقتصادی از دو مورد دیگر بیشتر مورد توجه است.

جبل عاملی تصریح کرد: آنچه که در بافت‌های تاریخی قابل حفظ است باید از آن محافظت کرد و آنچه که تخریب شده است را باید طراحی و بازسازی کرد و باید به اطلاع عموم برسد.

او گفت: بافت‌های تاریخی دارای خصلت طراحی و فضا سازی درونگرا هستند، باید دفاتر طراحی تاسیس شود تا طرح‌هایی برای بازسازی این بافت‌ها انجام شود.

 

به نظر می رسد ناهماهنگی دستگاه های اجرایی از یک سو و قدیمی بودن قوانین از سوی دیگر باعث شده سودجویان از این خلا های قانونی و اجرایی سو استفاده کرده و با ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی منافع اقتصادی خود را بر منافع ملی و میراث فرهنگی  ترجیه داده و سود سرشار کسب کنند.

 

 

گزارش از محمدرضا شاهمرادی

 

انتهای پیام/ش