عرضه خودرو در بورس کالا از ۲۸ اردیبهشت آغاز، اما در تاریخ ۱۸ خرداد به دستور معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت، متوقف شد.

این روش عرضه خودرو، پیش از این دستور نیز مخالفانی داشت در ۲۲ اردیبهشت آقای حسن الهیاری مدیرکل نظارت بر کالا‌های فلزی و معدنی سازمان حمایت، در نامه‌ای با عنوان "درخواست تجدید نظر در فرآیند پذیرش خودرو" به مدیر عامل بورس کالای ایران اعلام کرده بود که باید از عرضه خودرو در بورس کالا ممانعت شود، ولی در نهایت پس از کش و قوس‌های بسیار با وجود موافقان و مخالفان سرانجام با رای قاطع شورای عالی بورس، عرضه خودرو در بورس کالا انجام شد.

این عرضه‌ها در ابتدا با خودر‌های کم تیراژ و به اصلاح به شکل قطره چکانی انجام شد، موضوعی که سبب شد مخالفان عرضه خودرو علت گرانی خودرو را به زمین بورس کالا بیندازند. بورس کالا نیز طی هماهنگی‌ها با وزارت صمت و خودروسازان به سمت افزایش عرضه‌ها و انتشار لیست برنامه هفتگی برای عرضه حرکت کرد.

در این حین دلار نیز روند صعودی گرفت و به پیروی از آن برخی از کالا‌ها رشد قیمتی را ثبت کردند. خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبود.اما روند عرضه‌ها در بورس کالا و قیمت کشف شده در برخی از خودرو‌ها فاصله چشمگیری با بازار آزاد داشت.

مقایسه زیر در تاریخ یازده آذر توسط کالا خبر منتشر شده است.

در این خصوص آقای احمد جانجان کارشناس بازار سرمایه به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: عرضه خودرو در بورس کالا سبب شفافیت اقتصادی می‌شود و از فساد جلوگیری می‌کند. موضوعی که بابت آن هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی فراوانی پرداخت می‌شود. همچنین سبب به قیمت رسیدن و حقیقی‌تر شدن قیمت کالا می‌شود، اما هنوز تنها حدود ۲ درصد از خودرو‌ها در بورس کالا عرضه شده و تاکنون تیراژ بالایی عرضه نشده است که برخی انتظار دارند قیمت‌ها تغییر کند، اما با همین میزان عرضه نیز بسیاری از خودرو‌ها در روز‌های گذشته با قیمت پایین‌تری به دست مصرف کننده رسیدند.

به گفته او، باید قیمت خودرو‌ها به شکل دلاری محاسبه شود، چرا که هم رده‌های آن‌ها دلاری است. به طور مثال خودرو ۲۰۷ که در بورس کالا عرضه می‌شود در سال گذشته معادل تقریبا ۱۳ هزار و ۵۱۹ دلار معامله می‌شد اما اکنون با وجود افزایش نرخ دلار به ۱۱ هزار و ۷۹۵ دلار رسیده و قیمت دلاری آن کاهشی بوده است.

جانجان افزود: اگر عرضه این خودرو‌ها در بورس کالا افزایش داشته باشد و روند همین‌گونه پیش رود قیمت بازار آزاد نیز ناگزیر کاهشی می‌شود. به طور کلی اگر حجم عرضه‌های خودرو در بورس کالا افزایشی شود تخلیه حباب بازار خودرو سرعت بیشتری خواهد گرفت و قیمت‌های بازار آزاد رو به پایین حرکت خواهند کرد.

او گفت: با عرضه خودرو در بورس کالا درآمد دولت افزایش پیدا می‌کند و شفافیت مالیاتی شکل خواهد گرفت، چرا که همه چیز روشن خواهد بود.

آقای شهبازی نمانیده مجلس نیز در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا گفت: هر حرکتی که به بحث شفافیت کمک کند می‌تواند مفید باشد، عرضه خودرو در بورس کالا هم به همین سبب است.

در  بورس کالا رقابت واقعی شکل می گیرد

او می‌گوید: در بورس کالا قیمت واقعی کشف و رقابت منطقی است همچنین کسانی که نیازمند خودرو هستند می‌تواند به راحتی خودروی خود را تهیه کنند. علاوه بر این با عرضه خودرو در بوس کالا دلالی و واسطه گری‌ها حذف می‌شود.

شهبازی گفت: موافق عرضه خودرو در بورس کالا هستم و فرقی ندارد خودرو داخلی یا خارجی باشد در شرایط فعلی باید به این سمت حرکت کنیم.

اما اواسط دی ورود سازمان بازرسی به موضوع عرضه خودرو در بورس کالا ابهاماتی را در خصوص این عرضه‌ها ایجاد کرد تا جایی که مدیر عامل ایران خودرو در نامه‌ای از لغو عرضه خودروی دنا در بورس کالا خبر داد.

آقای امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت نیز در این رابطه بیان کرد: در حال حاضر با توجه به اتمام مصوبه سران سه قوه برای قیمت‌گذاری خودرو که مسئولیت را به وزارت صمت داده بودند این مهلت پایان یافته و اکنون وزارت صمت نمی‌تواند دستوری برای عرضه خودروی جدید در بورس کالا دهد.

رئیس سازمان بورس آقای مجید عشقی نیز در واکنش به این اقدام با ارسال نامه‌ای به رئیس شورای عالی بورس آقای احسان خاندوزی وزیر اقتصاد خواستار رفع ابهام فوری در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا شد.

وزیر اقتصاد آقای خاندوزی نیز ۲۴ دی در پاسخ به نامه آقای عشقی اعلام کرد تا کنون هیچ درخواست قانونی برای توقف روند عرضه خودرو در بورس کالا از دیگر نهاد‌ها و دستگاه‌ها دریافت نشده است بنابر این طبق آخرین مصوبه شورای عالی بورس عرضه خودرو در بورس کالا ادامه پیدا می‌کند.

به دنبال این نامه روز بعد عرضه ۱۰ هزار دنا در بورس کالا صورت گرفت و این خودرو با فاصله حدود ۱۸۵ میلیون تومانی نسبت به بازار آزاد کشف قیمت شد.

دلیل ورود سازمان بازرسی  به عرضه خودرو در بورس کالا چیست؟

معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا گفت:دلیل ورود این نهاد نظارتی به عرضه خودرو در بورس، اولا اجرای صحیح قانون و پیشگیری از نقض آن و ثانیا حمایت از مصرف کننده است.

برخی نیز از این فرصت استفاده کرده و شورای رقابت را مخالف عرضه خودرو در بورس کالا معرفی کردند. در همین خصوص آقای بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو شورای رقابت ضمن اعلام حمایت خود از عرضه خودرو در بورس کالا گفت: برخی تلاش می‌کنند مطالبات نمایندگان مجلس از شورای رقابت و خودروسازان را به‌عنوان مخالفت با بازار سرمایه جا بزنند؛ حال آنکه چنین نیست.

او افزود: با توجه به عرضه خودرو در بورس کالا و اتفاقات مثبتی که افتاد، باید از این بازار حمایت و به صورت جدی از این فرصت استفاده کرد.

اما از همان ابتدا عرضه خودرو در بورس کالا مخالفانی را هم داشت، بودند نمایندگی که در ابتدا موافق عرضه بودند، اما بعد مخالف آن شدند برخی نیز از ابتدا قاطعانه مخالفت خود را بیان کردند.

نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی آقای جدی خواستار ورود اساسی دولت به عرضه خودرو در بورس کالا شد و تاکید کرد: عرضه خودرو به این شیوه در بورس خلاف قوانین است و دولت باید به این موضوع ورود کند، البته سازمان بازرسی هم این موضوع را دنبال می‌کند.

او افزود: سودی که هم اکنون نصیب تولیدکننده می‌شود بدون حساب و کتاب است آن هم برای مجموعه‌ای که نه خودرو با کیفیت تولید می‌کند و نه عرضه مناسبی دارد. سود برای زمانی است که عرضه بالاتر از تقاضا بوده و رقابت وجود داشته باشد.

آقای رشیدی کوچی، نماینده مجلس از دیگر مخالفان عرضه خودرو می‌گوید: با عرضه خودرو در بورس مخالفم، زیرا با این کار به صورت قانونی قیمت خودرو افزایش پیدا می‌کند.

مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا راهکار ارائه دهند

آقای احسان خاندوزی نیز در جواب مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا اعلام کرد: در موضوع عرضه خودرو در بورس کالا، منتقدین راهکار بدیل پیشنهاد کنند نه اینکه به روش‌های اشتباه گذشته رجوع کنیم. تحلیل‌های دقیق را جایگزین تحلیل‌های غلط و سطحی کنیم و به اتکای آن تصمیمات صحیح بگیریم.

رئیس سازمان بورس نیز در خصوص ابهام افزایش نرخ خودرو در بورس کالا گفت: بورس کالا به هیچ عنوان موجب افزایش قیمت خودرو نشده است.

او افزود: در بورس کالا به دلیل کنترل‌هایی که انجام می‌شود، همچنین اخذ پیش دریافت از مشتریان و بلوکه شدن پول در حساب آنان، بخش زیادی از تقاضای کاذب از بین می‌رود.

عرضه خودرو در بورس کالا از جمله اقداماتی است که با یک تصمیم اشتباه می‌تواند رانت زیادی را برای فرصت طلبان به همراه داشته باشد بنابر این باید در این حوزه دقت زیادی شود تا مبادا منفعت‌های شخصی زیان ملی را به ارمغان آورد.