سیاست خودکفایی دانه های روغنی مستلزم ابزار تشویقی مناسب

علی رغم‌ آنکه وزارت جهاد برنامه خوداتکایی دانه های روغنی را از سال ۸۳ دنبال می کند، اما عوامل متعددی مانع تحقق این امر مهم شده است به طوریکه در تامین ۹۰ درصد روغن مورد نیاز وابسته به خارج هستیم.

بنابر آمار اعلامی ۸۶ تا ۹۰ درصد روغن‌ مصرفی مورد نیاز وابسته به خارج است که بعد از اصلاح نظام یارانه، میزان مصرف روغن ۲۰ درصدکاهش یافته است که مسئولان وزارتخانه با فرهنگ سازی مناسب بدنبال استمرار روند کاهش سرانه مصرف هستند.

آقای ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: برای حمایت از تولید دانه های روغنی، مشوق هایی همچون یارانه ۶ میلیون تومانی به ازای کشت هر هکتار سویا در شمال کشور در نظر گرفته شده است تا وابستگی به واردات کاهش یابد.

معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی می گوید: حدود یک میلیون تن روغن مورد نیاز وابسته به خارج است که متأسفانه ۸۶ درصد از آن از خارج وارد می‌شود که با اجرای طرح بهره‌وری در محصولات راهبردی کشاورزی با کمک بسیج و وزارت جهاد کشاورزی می‌خواهیم این وابستگی به حداقل برسد.

خودکفایی دانه های روغنی با استفاده از ابزارهای ترغیبی محقق می شود

آقای علیرضا مهاجر معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی گفت: روغن یکی از محصولات استراتژیک کشور محسوب می شود که کنجاله سویا به عنوان یکی از دانه های روغنی علاوه بر تامین روغن در تامین خوراک دام و طیور و تناوب با کشت گندم هم تاثیر بسزایی دارد.

او کشت کلزا را در کشور یک ضرورت دانست و گفت: کلزا یک محصول صنعتی است که ۲ چرخه دیگر دارد به طوریکه چرخه نخست تولید در کارخانجات روغن کشی و چرخه دیگر تولید کارخانجات روغن نباتی است که با این وجود اشتغالزایی بالایی در بر دارد.

مهاجر ادامه داد: در مقطعی که دانه های روغنی با ارز ترجیحی وارد می شد، کشاورزان قدرت رقابت برای واردات را نداشتند. لذا تا زمانیکه مشکل را حل نکنیم به طوریکه کشاورزان  به کشت متقاعد نشوند، مشکل خودکفایی حل نخواهد شد.

معاون امور زراعت وزارت جهاد گفت: زمانی که کشاورزان را با ابزار و سیاست های تشویقی به کشت ترغیب کنیم، خوداتکایی ۷۰ درصدی محقق خواهد شد.

او درباره تاثیر اصلاح نظام یارانه بر مصرف روغن گفت: بعد از حذف ارز ترجیحی حدود ۲۰ درصد مصرف کاهش یافت، اما پیش بینی می شود که با افزایش تورم و ثبات قیمت، دوباره سرانه مصرف به قبل بازگردد.

معاون وزیر جهاد متوسط سرانه مصرف روغن در دنیا را ۱۲ کیلو اعلام کرد و گفت: این درحالی است که با کاهش حدود ۲۰ درصدی، سرانه مصرف به ۲۰ کیلو رسیده است‌.

ضرورت حمایت همه جانبه از کشت دانه های روغنی

آقای قاسم‌ پیشه ور رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: دانه های روغنی شامل سویا، کلزا، آفتابگردان و گلرنگ است که در اوایل انقلاب، دولت در بحث دانه های روغنی حمایت ویژه ای در تامین کود، سم، کشت قراردادی و قیمت تضمینی داشت که همین امر موجب شد کشاورزان به جای کشت دیگر محصولات، دانه های روغنی کشت می کردند.

به گفته او، در شرایط فعلی حمایت های لازم در کشت دانه های روغنی صورت نمی گیرد که در نهایت این امر کشاورزان را به کشت دیگر محصولات سوق داده است، درحالیکه با ابزار حمایتی باید جلوی خروج ارز در بحث دانه های روغنی را بگیرد.

پیشه ور ادامه داد: اگر از کشت دانه های روغنی حمایت های لازم صورت نگیرد، کشاورزان به سمت کشت محصولاتی می روند که منافع بیشتری برای آنها داشته باشند تا بتوانند جوابگوی معیشت خانوار خود باشند.

رئیس نظام صنفی کشاورزی می گوید: در گذشته، سازمان دانه های روغنی از خارج هواپیما به منظور سم پاشی مزارع دانه های روغنی می آورد که متاسفانه اکنون این اتفاق نمی افتد، در نتیجه کشت بدلیل هزینه های بالای سم و کود توجیه اقتصادی برای کشاورزان ندارد.

او گفت: با توجه به انحلال سازمان دانه های روغنی، کارخانه های متعددی تعطیل شدند و در نهایت عدم حمایت از تولید این‌محصول استراتژیک کار را به جایی رساند که کشاورزان را به سمت تولید صیفی جات و محصولات آب بر سوق داد، درحالیکه به سبب خصوصی بودن بخش کشاورزی، ایجاد حمایت های لازم، کشاورزان را به کشت ترغیب می کند.

سیاست خودکفایی دانه های روغنی در گرو تامین اعتبارات لازم

آقای علیرضا نظری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: بنابر آمار ۹۰ درصد تامین روغن مورد نیاز مصرفی وابسته به واردات است و تنها ۱۰ درصد نیاز کشور در داخل تولید می شود که با این وجود تا رسیدن به خوداتکایی اختلاف معناداری وجود دارد.

به گفته او، علی رغم آنکه خودکفایی در محصولات استراتژیک جزء سیاست های کلان نظام است، اما تاکنون پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشتیم که امیدواریم در آینده به این امر مهم برسیم.

نظری ادامه داد: هم اکنون زمان مشخصی برای تحقق خودکفایی نمی توان مشخص کرد چرا که دستیابی به این امر مهم نیازمند اعتبارات لازم برای اجراست.

عضو کمیسیون کشاورزی اجرای الگوی کشت را یکی از سیاست های رسیدن به خودکفایی اعلام کرد و گفت: کشاورزان به کشت محصولاتی تمایل دارند که سود بالایی برایشان داشته باشد، اما با اجرای مصوبه الگوی کشت باید کشاورزان را به کشت ترغیب کنیم و همواره با ایجاد مشوق های لازم برای کشت محصولات استراتژیک، آنها درآمد کافی هم داشته باشند تا بدلیل محدودیت منابع آبی به سمت و سوی کشت محصولاتی نروند که در نگاه ملی صرفه اقتصادی ندارد.

او با اشاره به اینکه با دستور امکان اجرای مصوبه الگوی کشت وجود ندارد، گفت: برای تحقق خودکفایی دانه های روغنی، سیاست های ترغیبی و تشویقی باید بکار گرفت تا کشاورزان به سمت و سوی محصولات آب بر که درآمد بیشتری برای آنها دارند، سوق داده نشوند.

نظری تامین اعتبارات لازم را اولویت اصلی تحقق سیاست کشت محصولات استراتژیک اعلام کرد و گفت: سیاست حمایتی اجرای الگوی کشت تنها دادن یک کیسه کود به کشاورز نیست و در صورتی که مطابق با الگوی کشت عمل نکرد، کود یارانه ای در اختیار او قرار نگیرد چرا که در آن صورت کشاورز محصول دارای عایدی بالاتر‌بدون توجه به منابع آبی می‌کارد و یک کیسه کود هم از بازار آزاد خریداری می‌کند؛ بنابراین دولت برای تحقق سیاست خوداتکایی و خودکفایی چاره ای جزء حمایت های لازم از تولید ندارد.

با توجه به آنکه سالانه ارز قابل توجهی برای واردات دانه های روغنی از کشور خارج می شود، خوداتکایی و خودکفایی محصولات استراتژیک از جمله روغن یکی از سیاست ها و اولویت های اصلی دولت سیزدهم است که امید می رود با سیاست های تشویقی مناسب،‌کشاورزان به اجرای الگوی کشت و کشت قراردادی ترغیب شوند تا خودکفایی این محصول استراتژیک که مزایای متعددی در تناوب کشت گندم دارد، هر چه سریع تر محقق شود.